انتخابات پارلمان عراق به پایان رسید و تحلیل نتایج اولیه آن در ایران، با اما و اگرهایی همراه است. روایت جریان اصولگرا، صداوسیما و تریبون های نمازجمعه این است که متحدان ایران و به طور مشخص جریان مقاومت در این انتخابات به پیروزی رسیدند. اما اندکی آشنایی با عرصه سیاست در عراق نشان می دهد که مسائل این کشور بسیار درهم تنیده و پیچیده است و نتایج انتخابات پارلمانی سال 2025 نیز با روایت هایی که در ایران مطرح می شود، تا حد زیادی تفاوت دارد.

به گزارش هم میهن، براساس نتایج اعلام شده از سوی کمیسیون عالی مستقل انتخابات عراق، ائتلاف به رهبری محمدشیاع السودانی نخست وزیر این کشور بیشترین میزان آرا را به خود اختصاص داد. ائتلاف تقدم متعلق به اهل سنت در جایگاه دوم قرار گرفت و ائتلاف دولت قانون به رهبری نوری المالکی جایگاه سوم را از آنِ خود کرد. پس از جریان مالکی که در میان نیروهای نزدیک به ایران دسته بندی می شود، دیگر ائتلاف های جریان مقاومت مانند سازمان بدر، جریان خزعلی و جریان عمار حکیم در رتبه های بعدی قرار داشتند.

روزنامه کیهان در گزارش روز شنبه خود نوشت: عراقی ها در انتخابات پارلمانی نوامبر 2025 (آبان 1404) به پای صندوق های رأی رفتند تا آینده ای مستقل ترسیم کنند، اما در طرف دیگر ماجرا، آمریکا، رژیم آپارتاید اسراییل و برخی مرتجعین عرب مانند رژیم سعودی و امارات، با دست های پنهان شان در پی نفوذ و برهم زدن توازن قدرت به نفع خود بودند. آمریکا آشکارا فشار می آورد تا حشد الشعبی، که نماد مقاومت در برابر اشغالگری و تجاوزات غربی است، از صحنه سیاسی حذف شود، همان طور که سفارت آمریکا در بغداد به مرکزی برای هدایت نتایج انتخابات تبدیل شد و حتی تهدید کرد دولتی را که به این نیروها وزارتخانه ای بدهد، به رسمیت نخواهد شناخت! رژیم آپارتاید اسراییل، در میان ادعاهایش درباره نفوذ نظامی ایران در عراق، عملاً به دنبال تضعیف این مقاومت بود تا امنیت اشغالگرانه اش در منطقه را تأمین کند؛ در شرایطی که گزارش های صهیونیستی ادعا می کنند ایران تمرکز نظامی اش را به عراق منتقل کرده است. همزمان، برخی مرتجعین عرب مانند عربستان و امارات، که اغلب از سوی سیاستمداران عراقی متهم به مداخله می شوند، روابط شان با برخی از سیاسیون آلوده بغداد را عمیق تر کرده اند تا علیه نیروهای مقاومت موضع بگیرند و توازن را به سمتی دیگر! سوق دهند؛ و همه اینها بخشی از یک بازی مداخله گرانه غربی برای حفظ هژمونی بر منابع و سیاست های غرب آسیا است؛ در شرایطی که شعارهای دموکراسی فقط پوششی برای استعمار است. باری، نتایج قطعی انتخابات عراق اعلام شد تا تمام این کوشش ها بی اثر شود!

روزنامه قدس نگاه نسبتاً واقع گرایانه تری به این انتخابات داشت و در مطلبی نوشت: تحلیلگران معتقدند دولت آینده توازن محور خواهد بود، نه کاملاً در مدار ایران، نه غرب گرا؛ بلکه ادامه سیاست متوازن السودانی برای ثبات داخلی و روابط خارجی متنوع. این انتخابات با مشارکت بالاتر و آرامش نسبی، نشانه بلوغ دموکراتیک عراق است؛ اما چالش های اقتصادی، فساد و فشارهای خارجی همچنان پیش روی دولت جدید خواهد بود. به گزارش شبکه الفرات، تجربه تاریخی نشان می دهد عراق تنها زمانی می تواند از این بن بست عبور کند که سه محور اصلی به توافق نسبی برسند. اگر مصالحه حاصل نشود، کشور وارد دوره ای طولانی از چانه زنی و کشمکش سیاسی خواهد شد که می تواند نه تنها تشکیل دولت؛ بلکه روند اصلاحات اقتصادی و خدمات عمومی را نیز به تأخیر بیندازد.

روزنامه جوان نیز تیتر یک شماره شنبه خود را به این انتخابات اختصاص داده بود. این روزنامه نوشت: پیروزی مجدد جریان های شیعی در انتخابات پارلمانی پیامد های مهم سیاسی و امنیتی برای عراق دارد. از منظر سیاسی، این موفقیت نفوذ جریان های شیعی را در چینش کابینه و انتخاب نخست وزیر و ساختار های کلیدی دولت تثبیت می کند و امکان تأثیرگذاری مستقیم بر سیاست داخلی و روابط خارجی عراق را افزایش می دهد. از لحاظ امنیتی، حضور قدرتمند جریان های حامی مقاومت در پارلمان، قدرت این جریان ها را برای حفظ ثبات داخلی و مقابله با تهدید های فرامنطقه ای تقویت می کند. این پیروزی همچنین پیام روشنی به آمریکا و متحدانش دارد که تلاش هایشان برای حذف جریان های مقاومت از دایره قدرت بی نتیجه بوده و ملت عراق حاضر نیست سرنوشت خود را به دیکته قدرت های خارجی بسپارد. این درحالی است که واشنگتن و رژیم صهیونیستی در هفته های اخیر با تهدیدات فزاینده و احتمال حمله به مواضع گروه های مقاومت سعی داشتند فضای داخلی عراق را مرعوب کنند و نگذارند گروه های شیعی اکثریت پارلمان را به دست بگیرند ولی عراقی ها با درک واقعیت های منطقه و با هدف خنثی سازی نقشه دشمنان، در پای صندوق های رأی حضور یافتند. آمریکا انتظار داشت با ناکامی جریان های شیعی و ورود نمایندگان موردنظر خود به پارلمان، گروه های حشدالشعبی را منحل کند و برای همیشه از دست این گروه ها که سد راه برنامه های استراتژیک واشنگتن به شمار می روند، رهایی یابد، اما بار دیگر تلاش هایش با شکست مواجه شد. بنابراین، پیروزی چشمگیر جریان های شیعی با حمایت گسترده مردم، واشنگتن و تل آویو را وادار خواهد کرد در راهبرد ها و سیاست های خود در قبال عراق تجدیدنظر کنند.

قاسم محبعلی، مدیرکل پیشین خاورمیانه در وزارت امور خارجه درباره این روایت از نتایج انتخابات پارلمان عراق به هم میهن گفت: نتایج انتخابات عراق نشان می دهد که ائتلاف آقای سودانی در جایگاه نخست ایستاد، پس از آن ائتلاف مربوط به اهل سنت بود و جایگاه سوم نیز به ائتلاف آقای نوری المالکی رسید که به عنوان جریان نزدیک تر به ایران شناخته می شود. باید دید که برد نیروهای نزدیک به ایران که گفته می شود، منظورش دقیقاً چیست. در حال حاضر شانس نخست وزیری مجدد سودانی بیشتر است هرچند که در عراق، رویه بر این اساس بوده که برنده تکلیف نخست وزیری را به تنهایی مشخص نمی کند. مجموعه ای عوامل مانند مذاکرات میان ائتلاف ها، ملاحظات داخلی، نظرات قبایل و جریانات خارجی مانند آمریکا، ایران و عربستان در موضوع نخست وزیر، رییس جمهور و کابینه تعیین کننده هستند.

او ادامه داد: السودانی نشان داد که سیاستمدار هوشمندی است. از یک سو قابل توجه اعراب است. از سوی دیگر توانست موازنه روابط عراق میان آمریکا و ایران را برقرار کند. این هوشمندی را از یک طرف پس از 7 اکتبر نشان داد که اجازه نداد عراق مانند لبنان و سوریه و یمن درگیر جنگ با اسراییل شود. اوج این درگیری و تحولات هم که جنگ 12 روزه بود و السودانی توانست عراق را از منازعه آمریکا و ایران بیرون بکشد. به خصوص اینکه در آن زمان موضوع حمله ایران به پایگاه های آمریکا در عراق مطرح شد اما دیدیم که این اتفاق رخ نداد و ایران احتیاط کرد.

محبعلی تاکید کرد: سیاست السودانی این بود که عراق را به جهان عرب برگرداند و مناسبات راهبردی بغداد با آمریکا را حفظ کند. شرایطی به وجود بیاورد که نیروهای ائتلاف بین المللی از عراق خارج شوند و خلع سلاح گروه های مسلح خارج از دولت را تحقق بخشد. این ها مسائلی هستند که مورد توجه کشورهای عربی، آمریکا و اروپا قرار دارد و مجموع این سیاست ها نشان می دهد که السودانی موقعیت بهتری برای نخست وزیری دارد. اگر ایران این را پیروزی می داند، روایتی که مطرح می شود درست است. اما به طور طبیعی و در این وضعیت، طبیعی است که گروه های حشدالشعبی و جریان مالکی احتمالاً شانس بالایی برای نخست وزیری نداشته باشند.

مدیرکل پیشین خاورمیانه در وزارت امور خارجه اظهار داشت: السودانی بیشتر از اینکه دنبال ایجاد توازن در روابط عراق با ایران و آمریکا باشد، دنبال یک عراق مستقل است. در فضایی که عراق با مسائل منطقه ای و مسائل مهمی در مرزهای خود از ترکیه در شمال تا سوریه در غرب روبه روست؛ دنبال ساخت عراقی است که وابسته به آمریکا یا ایران نباشد. اما به این نکته توجه کنید که السودانی می گوید رابطه راهبردی با آمریکا و رابطه دوستانه با ایران که تفاوت این دو نگاه با یکدیگر کاملاً روشن و مشهود است. این سیاست ها طبیعتاً با سیاست های دیگر گروه های شیعه و حشدالشعبی متفاوت است.

محمدصالح صدقیان، کارشناس مسائل عراق نیز به هم میهن گفت: باید به این نکته توجه کرد که شیعیان عراق 65 درصد جمعیت این کشور را تشکیل می دهند، در 9 استان عراق هستند و همواره اکثریت کرسی های مجلس را در اختیار داشتند. یعنی این مسئله ارتباطی به ایران ندارد. در عراق شیعیان ضدجمهوری اسلامی هم وجود دارند که البته تعدادشان زیاد نیست و در این انتخابات هم پیروز نشدند اما احزاب سیاسی شیعه که در این انتخابات بودند و کرسی ها را به دست آوردند، همواره با ایران روابط خوبی داشتند.

او درباره اینکه نگاه غالب در ایران، جریان های سیاسی شیعه و برخی گروه های خاص را متحد ایران می داند، گفت: در 22 سالی که از سقوط صدام و برگزاری 6 انتخابات در عراق می گذرد، مردم عراق به یک بلوغ سیاسی رسیدند که در این انتخابات هم به خوبی مشخص بود. همانطور که دیدیم در جنگ 12 روزه، گروه های مقاومت عراقی یا گروه های حشدالشعبی هیچ عکس العملی از خود نشان ندادند. دست به عملیات نظامی نزدند و در حالت بی طرفی ماندند. چراکه به نظر من مصلحت عراق را در نظر گرفتند. همگی از سودانی که نخست وزیر بود تا هادی العامری در این موضوع اتفاق نظر داشتند.

صدقیان ادامه داد: در عراق همواره یک چالش بزرگ داریم و آن هم وجود سلاح خارج از چارچوب دولت است. در مناطق شیعه نشین، اهل سنت و کردستان این سلاح خارج از چارچوب دولت وجود دارد. به خصوص در میان شیعیان، ما دو گروه داریم که یکی حشدالشعبی است که بخشی از نیروهای مسلح عراق محسوب می شود؛ یکی هم گروه های مسلح موسوم به مقاومت مانند کتائب حزب الله و کتائب سیدالشهدا که خارج از این چارچوب هستند و زیر کنترل دولت نیستند. این ها سلاح دارند و می گویند که ضدآمریکا و اسراییل هستند و آمریکا فشار زیادی برای مقابله با آن ها می آورد. باید دید که مجلس و دولت بعدی می تواند این گروه ها را زیر نظر دولت بیاورد یا نه.

همانطور که این دولت تلاش کرد تا هماهنگی هایی انجام دهد تا این گروه ها بعد از 7 اکتبر عملیات هایی که علیه اسراییل در بلندی های جولان انجام می دادند را متوقف کنند. خود آن ها هم با گروه های دیگر مقاومت در یمن و لبنان هماهنگی داشتند. بعضی از فرماندهان این گروه ها هم در حملات آمریکایی ها بعضی نیز می گویند حملات اسراییل بود شهید شدند. این گروه ها در جریان جنگ 12 روزه ایران و آمریکا هم وارد عمل نشدند. چون همان زمان هم آمریکایی ها فشار زیادی به سودانی آوردند که این ها فعالیت نکنند و خود آقای سودانی هم با آن ها هماهنگی هایی می کرد و آن ها را در جریان این فشارها قرار می داد. چراکه حساسیت های خاصی روی آنان وجود دارد.