فرارو مجموع اخبار تاییدنشده در حوزه نظامی نشان می دهد که ایران پس از جنگ 12 روزه، به دنبال بازسازی توان هوایی و پدافندی خود است.

به گزارش فرارو، توان هوایی ایران یکی از اولین حوزه هایی بود که به خاطر مجموعه ای از علت ها به خصوص موضوع تحریم های خارجی، طی پنج دهه گذشته با چالش هایی جدی روبرو شد. قدیمی بودن این بخش از توان نظامی کشور نیز خود را در جریان جنگ 12 روزه نشان می داد. همچنین در جریان این جنگ، ضعف پدافندی ایران نیز یکی از نقاط آسیبی بود که مورد توجه قرار گرفت و مقامات رسمی کشور نیز درباره آن سخن گفتند. به غیر از مشکلات در عملکرد، همچنین اخباری وجود دارد که نشان دهنده هدف قرار گرفتن برخی تجهیزات آفندی و پدافندی ایران در جریان جنگ اخیر است. حالا اخباری از منابع داخلی و خارجی به گوش می رسد که اگر مورد تایید قرار بگیرند، نشان دهنده تلاش ها برای بازسازی توانمندی ها در این دو حوزه است.

در میان این اخبار، تشخیص اخبار صحیح از پروژه های ران شده در فضای مجازی سخت است. اخباری که پیش از این به صورت رسمی منتشر شده بودند، از این قرار بود که ایران 48 فروند جنگنده سوخو 35 خریداری کرده هرچند هنوز آن ها را تحویل نگرفته است. حضور جنگنده های آموزشی یاک در ایران نیز تایید شده. اما با عبور از این اخبار، بقیه مطالب رنگ و بوی ادعا دارند. مثلاً چندی پیش یکی از نمایندگان مجلس مدعی شده بود که تعدادی میگ 29 دست دوم به ایران داده شده است. در حال حاضر موج جدید اخبار و تحلیل ها بر این اساس است که ایران علاوه بر روسیه، به دنبال خرید جنگنده از چین نیز هست. نکته مهم این است که فرآیند سفارش، تولید و آموزش خلبانان در این حوزه، فرآیندی زمان بر است.

جنگنده جی - 20 چین

برخی کاربران شناخته شده در این میان در شبکه توییتر مدعی شدند که به زودی جنگنده های نسل پنجم و ششم چینی به ایران خواهد آمد. ادعاها بر این اساس است که چین قرار است جنگنده های پنهانکار نسل پنجم خود یعنی جی 20 را به ایران بفروشد. در حالی که پیش از این اخبار حول محور فروش جنگنده جی 10 (نسل 4.5) می چرخید. چین تا کنون جنگنده جی 20 را به هیچ کشوری صادر نکرده است. جنگنده نسل ششم چین نیز هنوز در مرحله تست است. تحلیلگران بر این باورند که اگر موضوع خرید جنگنده از چین جدی باشد، جنگنده های جی 10 به واقعیت نزدیک تر هستند.

با توجه به وقایع جنگ 12 روزه، بخشی از اخبار نیز بر نوسازی توان پدافندی ایران با خرید تجهیزات از چین و بلاروس متمرکز است. این اخبار به خصوص با انتشار اطلاعات پرواز هواپیماهای ترابری از بلاروس به ایران با استفاده از منابع داده باز موجود در این اینترنت تقویت می شود. به طور دقیق مشخص نیست که تجهیزات ادعایی از مبداء بلاروس از کدام نوع سامانه های پدافندی این کشور هستند. اما در مورد چین، اخبار حاکی از خرید سامانه پدافندی HQ9 (توسعه یافته بر پایه سامانه اس 300 روسی) و رادارهای برد بلند (احتمالاً مدل jy-14) است. یک فعال رسانه ای آمریکایی طرفدار ایران مدعی شده بود خریدهای ایران از چین در ازای فروش دو میلیارد دلار نفت انجام شده است.

سامانه پدافندی اچ کیو 9

توان پدافندی ایران با تمام پیشرفت های داخلی و همچنین در اختیار گرفتن سامانه های پیشرفته اس 300 پس از برجام، در جریان جنگ 12 روزه به صورت عملی و جدی محک خورد. ایران در حوزه پدافندی مجموعه ای از سامانه های داخلی توسعه یافته بر پایه تسلیحات آمریکایی و روسی (شوروی) و بعضی سامانه های خریداری شده در دهه 80 خورشیدی مانند پدافند تور را در بردهای مختلف استفاده می کند. سامانه های برد بلند بومی و روسی نیز در ایران فعال هستند. بخشی از سامانه های پدافندی ایران در دو حمله اسراییل در آبان 1403 و جنگ 12 روزه از بین رفتند.

نیروی هوایی کشورمان مجموعه ای از هواپیماهای قدیمی را در اختیار دارد که طی چند نوبت به این نیرو اضافه شدند. ستون فقرات این نیرو را جنگنده های آمریکایی خریداری شده پیش از انقلاب یعنی اف 4، اف 5 و اف 14 تشکیل می دهند. اولین هواپیماهای اف 14 سال 1354 وارد ایران شدند. این تاریخ برای هواپیمای اف 4، سال 1347 و برای اف 5، 1344 است.

هواپیمای F-4 نیروی هوایی ایران

بخش دیگری از هواپیماها که نسبت به جنگنده های آمریکایی، عمر کمتری دارند، جنگنده های سوخو 24 هستند. بخشی از این هواپیماها که در ایران خدمت می کنند، مربوط به ناوگانی هستند که در جریان جنگ خلیج فارس و حمله عراق به کویت، برای جلوگیری از نابودی در بمباران های آمریکایی به ایران فرستاده شدند. ایران نیز در آن زمان طی یک قرارداد با روس ها، تعدادی دیگر از این جنگنده ها را نیز خریداری کرد. بنابراین، ورود اولین هواپیماهای سوخو 24 فنسر به سال 1369 یعنی حدود 35 سال قبل برمی گردد.

سوخو 24 فنسر - معروف به شمشیرباز

ایران همچنین در سال 1368 تعدادی میگ 29 رزمی و آموزشی برای تقویت و نوسازی ناوگان هوایی خود از شوروی خریداری کرد که امروز نیز فعال هستند و باز هم بخشی از آن ها با مصادره هواپیماهای فراری عراق به ایران افزایش پیدا کرد. در این بازه زمانی، ایران جنگنده چنگدو جی 7 را نیز از چین خریداری کرد که بر اساس میگ 21 شوروی ساخته شده و قطعات غربی آن با قطعات چینی جایگزین شدند. در سال 1369 و فرار هواپیماهای عراقی به ایران، هواپیماهای میراژ نیز مصادره شدند و در حال حاضر در ناوگان ایران حضور دارند. تعدادی نیز هواپیمای سوخو 20 بودند که در نیروی هوایی سپاه پاسداران خدمت می کردند. با توجه به تحریم های ایران، اخبار رسمی همواره بر این اساس منتشر می شود که هواپیماهای ایران به خصوص تولیدات آمریکایی با اورهال و اقدامات فنی داخلی روزآمد شده و عملیاتی هستند. در این چند دهه تلاش هایی نیز از سوی ایران برای ساخت جنگنده انجام شد که صاعقه آخرین مورد آن است و درباره عملیاتی بودن آن اطلاعاتی در دست نیست.