فرارو- دیوید ای سنگر ستون نویس روزنامه نیویورک تایمز

به نقل از روزنامه نیویورک تایمز، دولت ترامپ با شتابی چشمگیر دامنهٔ کارزار فشار خود علیه ونزوئلا را گسترش داده است. در همین حال، بزرگ ترین ناو هواپیمابر آمریکا یعنی فورد ، در آستانهٔ استقراری قرار دارد که از آن نقطه می تواند به آسانی اهدافی را در خاک ونزوئلا نشانه رود؛ وضعیتی که در کنار مواضع چندگانهٔ مشاوران رییس جمهور درباره اهداف واقعی این اقدام، بر ابهامات موجود افزوده است.

ترامپ طی دو روز گذشته مجموعه ای از نشست های فشرده را در کاخ سفید برگزار کرده و در آن ها گزینه های نظامی مختلف از به کارگیری نیروهای ویژه تا اجرای عملیات مستقیم در خاک ونزوئلا را مورد ارزیابی قرار داده است. با این همه هنوز روشن نیست که او تصمیم نهایی خود را درباره نوع اقدام احتمالی اتخاذ کرده است یا خیر. ترامپ روز جمعه در پرواز با ایرفورس وان و در گفت وگو با خبرنگاران اظهار داشت: تقریباً تصمیمم را گرفته ام. نمی توانم بگویم چه تصمیمی است، اما در موضوع ونزوئلا برای متوقف کردن جریان مواد مخدر پیشرفت زیادی داشته ایم.

این احتمال وجود دارد که رییس جمهور امیدوار باشد حضور پرحجم این نیروی نظامی بتواند دولت نیکلاس مادورو را مرعوب کند؛ دولتی که از نگاه ایالات متحده و بسیاری از متحدانش، مشروعیت لازم را ندارد. مادورو نیز در واکنش، ارتش ونزوئلا را در آماده باش کامل قرار داده و سطح تنش میان دو کشور به جایی رسیده که دو طرف با سلاح های آمادهٔ شلیک در برابر یکدیگر صف آرایی کرده اند.

در همین میان، نشانه هایی از چرخش واشنگتن به سمت اتخاذ رویکردی تهاجمی تر نیز مشاهده می شود. ساعاتی پس از یکی از نشست های پنج شنبه، پیت هگست،وزیر دفاع در شبکه های اجتماعی اعلام کرد که مأموریت نظامی آمریکا در منطقهٔ کاراییب رسماً نام گذاری شده است: نیزهٔ جنوبی . او هدف این عملیات را به طور کلی حذف تروریست های مواد مخدر از نیمکرهٔ ما توصیف کرد.

تنها عنصر غایب در این میان، توضیحی راهبردی از سوی دولت ترامپ است که روشن کند چرا ایالات متحده چنین نیروی عظیمی را در منطقه گرد آورده است. پیام اخیر پیت هگست در شبکهٔ اجتماعی ایکس تازه ترین نمونه از رشته اظهارنظرهایی است که از سوی مقامات دولت منتشر شده؛ اظهاراتی که در بهترین حالت با یکدیگر ناسازگارند و در مواردی نیز آشکارا متناقض به نظر می رسند.

در میان همهٔ مقام ها، ترامپ بیش از دیگران بر یک روایت واحد پافشاری دارد و تأکید می کند که این اقدام صرفاً به هدف مقابله با قاچاق مواد مخدر انجام شده است. با وجود این، چنین توضیحی پاسخ نمی دهد که چرا ناو هواپیمابر فورد با چنین شتابی از مدیترانهٔ شرقی به کاراییب اعزام شده است؛ آن هم برای پیوستن به نیرویی که اکنون پانزده هزار نظامی و ملوان را در خود جای داده تا قایق هایی را هدف قرار دهند که تا اوایل سپتامبر توسط گارد ساحلی رهگیری می شدند. این روایت همچنین توضیح نمی دهد چرا کشورهایی چون کلمبیا یا مکزیککه مسیر اصلی انتقال فنتانیل به ایالات متحده هستند در تیررس این عملیات دریایی قرار نگرفته اند.

طبق آمار منتشرشده، ایالات متحده تاکنون بیست حمله علیه قایق های تندرو انجام داده که در جریان آن دست کم هشتاد نفر جان باخته اند؛ اقداماتی که کارشناسان حقوق بین الملل احتمال می دهند با اصول حقوق بین المللی در تضاد باشد. ترامپ در گفت وگوهای خصوصی با مشاورانش از ذخایر عظیم نفت ونزوئلا سخن گفته؛ ذخایری نزدیک به 300 میلیارد بشکه که بزرگ ترین در جهان به شمار می روند.

او پیش تر پیشنهادی از سوی مادورو دریافت کرده بود که بر اساس آن، ایالات متحده می توانست بدون نیاز به توسل به اقدام نظامی به بخش قابل توجهی از این منابع دست یابد؛ با این حال، ترامپ خود این مذاکرات را متوقف کرد. با وجود این، یکی از مقامات ارشد دولت اظهار داشت که گفت وگوها کاملاً از بین نرفته اند و استقرار ناو هواپیمابر در عمل به عنوان اهرم فشاری علیه مادورو عمل می کند. در صورت صحت این برداشت، اقدام واشنگتن یادآور بازگشت به دوران دیپلماسی ناو جنگی خواهد بود؛ مفهومی متعلق به قرن نوزدهم، زمانی که قدرت های بزرگ با تکیه بر توان دریایی خود کشورهای ضعیف تر را مرعوب می کردند.

با این حال، پرسش محوری همچنان پابرجاست: آیا ترامپ در پی تغییر رژیم در ونزوئلاست و امیدوار است دولتی روی کار آید که روابطی نزدیک تر با واشنگتن داشته باشد؟ هفتهٔ گذشته، مارکو روبیو، وزیر خارجه در نشستی خصوصی با رهبران کنگره و سنا تأکید کرد که سرنگونی مادورو هدف دولت نیست و گزارش های منتشرشده در این باره را ساخته وپرداختهٔ رسانه ها دانست. هگست در پیام خود نوشت: نیمکرهٔ غربی، همسایگی آمریکاست و ما از آن محافظت خواهیم کرد. با استقرار ناو هواپیمابر فورد و سه ناوشکن موشک انداز همراه آن، شمار نیروهای آمریکایی در منطقه اکنون به پانزده هزار نفر رسیده است؛ رقمی که در چند دههٔ اخیر سابقه نداشته است.

آنچه اکنون برجای مانده، نوعی سردرگمی راهبردی است؛ وضعیتی که در آن مقامات دولت ترامپ مجموعه ای ناهمگون از دلایل، اهداف و نتایج مطلوب را مطرح می کنند. تنها یک روز پیش از آن که پیت هگست اعلام کند عملیات نیزهٔ جنوبی با هدف حفاظت از کل نیمکرهٔ غربی صورت می گیرد، مارکو روبیو شرح ساده تری ارائه داد. روبیو در گفت وگو با خبرنگارانی که در کانادا همراهش بودند گفت: این یک عملیات ضد مواد مخدر است. اگر آنها ارسال قایق های حامل مواد مخدر را متوقف کنند، هیچ مشکلی به وجود نخواهد آمد.

در همین حال، برخی تحلیلگران بر این باورند که در لایه های زیرین بحران، رویارویی کنونی به آزمونی از اراده میان ترامپ و مادورو تبدیل شده است؛ مادورویی که به عنوان رییس کارتل خورشیدها تحت پیگرد قرار دارد و اکنون یک سازمان تروریستی شناخته می شود. الیوت آبرامز، مشاور ویژه ترامپ در امور ونزوئلا در دولت نخست او و پژوهشگر کنونی شورای روابط خارجی آمریکا، در نشستی در واشنگتن اظهار کرد: این ناوگان نمی تواند تا ابد در آنجا باقی بماند. یا ترامپ برنده خواهد شد، یا مادورو. او ادامه داد: اگر مادورو کنار نرود، رییس جمهور ترامپ این نبرد را باخته است.

در کاخ سفید، آنا کلی، سخنگوی دولت، روز جمعه اعلام کرد پیام رییس جمهور به مادورو کاملاً روشن است: ارسال مواد مخدر و مجرمان به ایالات متحده باید متوقف شود. او تاکید کرد: رییس جمهور صراحتاً تأکید کرده که حملات علیه تروریست های مواد مخدر که در قاچاق مواد غیرقانونی دست دارند ادامه خواهد یافت. هر چیزی فراتر از این صرفاً گمانه زنی است و باید چنین هم تلقی شود.

مشاوران رییس جمهور همچنان تأکید دارند که ترامپ هنوز درباره اقدام نظامی تصمیم قطعی نگرفته است؛ هرچند او چند هفته پیش اعلام کرده بود که حملات زمینی علیه اهداف ونزوئلایی در راه است . به گفتهٔ مقامات، در آستانهٔ نشست های امنیت ملی این هفته، طیفی از گزینه های نظامی از هدف گیری مراکز تولید مواد مخدر تا حمله به نیروهای نظامی یا حلقهٔ نزدیک به مادورو مورد بررسی قرار گرفته بود. با وجود این، تاکنون حملات تنها متوجه قایق های کوچک و تندرو در آب های بین المللی بوده است؛ قایق هایی که دولت ادعا می کند توسط تروریست های مواد مخدر هدایت می شدند، بی آنکه هیچ مدرکی ارائه دهد. بر اساس قوانین نظامی آمریکا، هدف قرار دادن عمدی غیرنظامیان؛ ختی اگر مظنون به فعالیت مجرمانه باشند ممنوع است. شماری از حقوقدانان و خانواده های قربانیان این حملات را قتل های دولتی توصیف کرده اند.

مارکو روبیو، در واکنش به موج انتقادها، گفت: برایم جالب است که همین کشورها از ما می خواهند برای دفاع از اروپا موشک های تاماهاوک با قابلیت هسته ای بفرستیم، اما وقتی ایالات متحده ناوهای هواپیمابرش را در نیمکره ای مستقر می کند که خود در آن زندگی می کنیم، ناگهان همه چیز برایشان مشکل ساز می شود. تام هومن، مسئول مرزی دولت ترامپ، لحن بسیار صریح تری داشت. او در پاسخ به پرسشی درباره نگرانی بریتانیا از اقدامات آمریکا در کاراییب گفت: فکر نمی کنم بریتانیا دوست واقعی این کشور یا رییس جمهورش باشد. سپس تاکید کرد: البته این حوزهٔ کاری من نیست و من فقط مسئول مرزها هستم.

یک مقام ارشد اروپایی گفت مسئولان آمریکایی در نشست های توجیهی تأکید داشته اند هدف اصلی شان افزایش فشار برای سنجش واکنش نیکلاس مادوروست، با این امید که او یا کشور را ترک کند یا دستگیر و برای محاکمه به ایالات متحده تحویل داده شود. اما به گفتهٔ این مقام، زمانی که از آمریکایی ها پرسیده شد چگونه خطر ناشی از خارج کردن ناو هواپیمابر از خاورمیانه را ارزیابی کرده اند، پاسخی ارائه نشد.

استقرار این سطح از نیروی دریایی همچنین بهای دیگری داشته است: کنار رفتن تمرکز اعلام شدهٔ نیروی دریایی آمریکا از منطقهٔ هند آرام. وندی شرمن، معاون پیشین وزیر خارجه در دولت جو بایدن گفته است: شی جین پینگ قطعاً انتقال نیروهای نظامی به کاراییب و اعلام تمرکز جدید بر نیمکرهٔ غربی از سوی هگست را زیر نظر دارد و احتمالاً پیامدهای آن را برای برنامه هایش در قبال تایوان ارزیابی می کند.

ورود ناو فورد به موقعیت عملیاتی، حدود پنج هزار نیروی تازه به ده هزار نظامی آمریکاییِ حاضر در منطقه می افزاید. این نیروها تقریباً به طور مساوی میان هفت ناو جنگی، یک ناو پشتیبانی عملیات ویژه و پایگاه های نظامی در پورتوریکو توزیع شده اند. اما عملیات نیزهٔ جنوبی تنها به این مأموریت ها محدود نمی شود. در هفته های اخیر، پنتاگون بمب افکن های بی 52 و بی 1 را از پایگاه های لوییزیانا و تگزاس به پروازهایی نزدیک سواحل ونزوئلا اعزام کرده است. بی 52 ها قادرند ده ها بمب هدایت شوندهٔ دقیق حمل کنند و بی 1 ها تا 75 هزار پوند مهمات هدایت شونده و غیرهدایت شونده (بزرگ ترین محمولهٔ غیرهسته ای در زرادخانهٔ نیروی هوایی آمریکا) با خود می برند.

مقام های نظامی آمریکا در روزهای اخیر اعلام کرده اند که پروازهای بمب افکن ها احتمالاً ادامه خواهد یافت و تمرینات نظامی نمایشی و گسترده با مشارکت نیروهای آمریکایی در منطقه انجام خواهد شد؛ اقدامی که بخشی از یک کارزار هماهنگ برای تحت فشار گذاشتن مادوروست. ژنرال لورا جی. ریچاردسون، فرمانده چهارستارهٔ بازنشسته و رییس پیشین ستاد فرماندهی جنوبی پنتاگون گفت: این بی تردید یک کارزار فشار است. در حالی که رییس جمهور در اظهارات عمومی خود بر تهدید مواد مخدر تأکید می کند، به گفتهٔ مشاورانش، او در جلسات خصوصی بیشتر درباره سرنوشت مادورو و نفت ونزوئلا سخن گفته است.

پاتریک دادی، سفیر پیشین ایالات متحده در ونزوئلا و استاد مدعو دانشگاه دوک تاکید کرد: تصمیم دولت ترامپ برای اجرای عملیات نظامی در کاراییب با موضع آن ها که قاچاقچیان مواد مخدر را تروریست می دانند و معتقدند باید با آنان همان گونه برخورد شود که با تروریست ها در سایر نقاط جهان رفتار می کنیم، همخوانی دارد. او سپس تاکید کرد: اما مطمئن نیستم دولت میان مبارزه با مواد مخدر و تلاش برای تغییر رژیم در ونزوئلا تفاوتی قائل باشد. اگر واقعاً مادورو را به عنوان رییس یک کارتل و فردی فراری از عدالت آمریکا می بینند، این نشان می دهد جاه طلبی هایشان فراتر از صرفاً مقابله با قاچاق مواد مخدر در کاراییب است.