بحران آب در تهران دیگر یک هشدار دوردست نیست؛ نشانه های آن از سال ها پیش در تصمیمات شهری، توسعه بی ضابطه و بارگذاری های جمعیتی بر پیکره یک دشت خشک نمایان شده است. حالا کارشناسان می گویند اگر تا پایان پاییز بارشی رخ ندهد و سدها خالی بمانند، تهران ناچار به عبور از مرحله ای خواهد شد که تنها با تخلیه موقت بخشی از جمعیت می توان از آن گذر کرد.

به گزارش ایسنا، تهران امروز بیش از 13 میلیون جمعیت ساکن و حدود 2 میلیون جمعیت غیربومی دارد که روزانه در آن تردد می کنند. این شهر از دهه 30 تاکنون پایگاه اصلی صنایع کشور بوده و بخش بزرگی از بار صنعتی ایران را بر دوش کشیده است. اما این بارگذاری سنگین بر دشت تهران، سرانجامی جز وضعیت بحرانی امروز نداشته است.

سدهای پیرامون تهران بیش از 70 درصد منابع آب این شهر را تأمین می کنند و حدود 700 حلقه چاه آب شرب نیز مابقی آب مصرفی را فراهم می کنند. در کنار آن، بیش از 250 حلقه چاه دیگر برای تأمین آب فضای سبز مورد استفاده قرار می گیرد.

داریوش مختاری - کارشناس ارشد مدیریت منابع آبی -در این رابطه به ایسنا گفت: با فرض خالی شدن کامل سدها و کاهش آب دهی برخی چاه های شرب، همچنان بخشی از نیاز آبی تهران قابل تأمین است، اما این مقطع زمانی دقیقاً نقطه بحرانی است؛ وضعیتی که عبور از آن بدون تخلیه موقت بخشی از جمعیت شهر ممکن نخواهد بود.

به گفته وی در چنین شرایطی، توزیع آب موجود باید با دقت و اولویت انجام شود؛ مصارف اضطراری مانند بیمارستان ها، آتش نشانی ها و مراکز پرخطر در اولویت نخست قرار دارند.

وی با تاکید بر اینکه هرچند پاسخگویی به بحران آب شهری در ظاهر بر دوش شرکت های آب و فاضلاب است، اما ریشه اصلی آن را باید در مصوبات طرح های جامع و تفصیلی شهرهای بزرگ توسط شورای عالی شهرسازی و معماری کشور جست وجو کرد، گفت: بحران از جایی آغاز شد که حریم شهرها توسعه یافت، تراکم فروشی بی رویه رواج گرفت و شهرداری ها مجوزهایی را صادر کردند که مبنای آن، مصوبات کمیسیون ماده 5 و سیاست های کلان شهرسازی بود. نتیجه، رشد بی رویه جمعیت و بارگذاری سنگین بر منابع محدود آبی پایتخت بود.

این کارشناسان تأکید کرد: شرکت آب و فاضلاب تهران باید به طور شفاف و منظم اطلاع رسانی کند تا با جلب اعتماد شهروندان، مشارکت آنان را در مدیریت بحران به دست آورد. آبرسانی با تانکر می تواند به صورت موقت بخشی از مناطق را پوشش دهد و همزمان، شهروندانی که امکان خروج از تهران را دارند، می توانند با کاهش بار جمعیتی شهر به مدیریت بحران کمک کنند. البته چنین اطلاع رسانی رسمی باید از سوی شرکت آب و فاضلاب تهران، نهادهای ذی ربط و رسانه های عمومی اعلام شود.

مختاری با بیان اینکه برنامه اقدام اضطراری برای زمانی طراحی شده است که تا میانه یا اواخر آذرماه سدها کاملاً خالی بمانند و عملاً هیچ منبع آب سطحی در مدار شبکه تهران نباشد، در چنین شرایطی، هرچند با دشواری زیاد، امکان عبور موقت از بحران وجود دارد، اما ضروری است شهرداری ها صدور هرگونه پروانه ساختمانی جدید را متوقف کنند و شرکت آب و فاضلاب نیز از صدور مجوز انشعاب جدید برای چند دهه آینده خودداری کند.

وی با تاکید بر اینکه شرکت آب و فاضلاب استان تهران می تواند با مدیریت توزیع و استفاده هدفمند از منابع زیرزمینی، بحران را به صورت موقت کنترل کند، گفت: با این حال، باید بررسی دقیقی انجام تا مشخص شود آیا منابع آب چاه ها می توانند دوره کم بارشی و نبود جریان رودخانه ها را جبران کنند یا نه.

به گفته وی با توجه به گستره 950 کیلومترمربعی کلانشهر تهران، این کار بسیار دشوار است و مناطق وابسته به آب سدها نخستین مناطقی خواهند بود که مشمول تخلیه موقت می شوند.

این کارشناس حوزه مدیریت منابع آبی گفت: در نهایت، عبور از این بحران تنها با مدیریت دقیق، اطلاع رسانی شفاف، توقف گسترش شهری و همراهی مردم ممکن خواهد بود. بی تردید، بحران بی آبی تهران یک هشدار جدی است؛ هشداری که اگر امروز شنیده نشود، فردا دیگر فرصتی برای پاسخ دادن به آن باقی نخواهد ماند.