طی سال های گذشته یکی از دغدغه های اصلی محققان و رهبران چینی غلبه بر مرگ و افزایش طول عمر بوده است. در این مسیر پژوهشگران و استارتاپ ها آزمایش های مختلفی انجام دادند که برخی از آنها موفقیت آمیز بوده و برخی نیز صرفاً تلاشی متزلزل و ادعاهای گزاف. در این مطلب نگاهی به رؤیا و تلاش های چین برای دستیابی به جاودانگی می اندازیم.

اخیراً گفتگوی کوتاهی از شی جین پینگ ، رییس جمهور چین، و ولادیمیر پوتین ، رییس جمهور روسیه در رسانه های مختلف پخش شد که در آن درباره امکان زندگی تا 150 سالگی و شاید جاودانگی صحبت کردند. بسیاری در جهان با نگرانی به این صحبت ها واکنش نشان دادند.

اما برای محققان آزمایشگاه Lonvi Biosciences، یک استارتاپ پزشکی در شنژن، این گفتگو اصلاً عجیب نیست. لیو کینگهوا (Lyu Qinghua)، مدیر ارشد فناوری این شرکت، با اطمینان می گوید: زندگی تا 150 سالگی قطعاً واقع بینانه است. تا چند سال دیگر، این موضوع به واقعیت تبدیل می شود.

شرکت او قرص های ضدپیری مبتنی بر ترکیب موجود در عصاره هسته انگور تولید کرده است. او هرچند درباره شکست کامل مرگ (چیزی که پوتین با اشاره به پیوند اعضا ممکن دانست) تردید دارد، اما پیش بینی جسورانه تری می کند: تا 5 الی 10 سال آینده هیچ کس سرطان نخواهد گرفت.

استارتاپ Lonvi براساس یافته های دانشمندان در شانگهای (که ارتباطی با Lonvi ندارند) کار می کند. این دانشمندان در سال 2021 در ژورنال Nature Metabolism مقاله ای منتشر کردند که نشان می داد یک ترکیب طبیعی در عصاره هسته انگور به نام PCC1 با کشتن انتخابی سلول های زامبی (سلول های پیر که نمی میرند و به سلول های سالم آسیب می زنند) طول عمر موش ها را افزایش داده است.

البته متخصصان هشدار می دهند که ترجمه نتایج از موش به انسان نیازمند آزمایش های طولانی و دقیق است و اغلب آنچه برای موش ها کار می کند، برای انسان ها ناامیدکننده است.

جستجو برای اکسیر حیات، که در سال های اخیر مورد علاقه میلیاردرهای فناوری آمریکایی بوده، در چین سابقه ای دو هزار ساله دارد. این جستجو با اولین امپراتور دودمان چین، چین شی هوانگ ، آغاز شد که دستور جستجوی سراسری برای یافتن معجون های ضد مرگ را صادر کرد. او برای احتیاط، دستور ساخت هزاران سرباز سفالی را نیز داد تا در صورت مرگ در مقبره اش از او محافظت کنند. او در 49 سالگی درگذشت، احتمالاً بر اثر مسمومیت با جیوه ناشی از یکی از همان درمان های ضد پیری.

همواره هاله ای از فریبکاری و دوزوکلک بر تجارت طول عمر سایه افکنده است. اما اکنون، سرمایه گذاری هنگفت دولت و شرکت های خصوصی، همراه با علاقه شدید رهبران و مردم چین، آن را به یک شاخه پزشکی قانونی و گاهی بسیار سودآور تبدیل کرده است.

چین که مشتاق است در بیوتکنولوژی، هوش مصنوعی و سایر فناوری های پیشرفته از غرب پیشی بگیرد، صنعت طول عمر را به یک اولویت ملی تبدیل کرده و میلیاردها دلار صرف تحقیقات و تجاری سازی آن کرده است.

وادیم گلادیشف ، استاد دانشکده پزشکی هاروارد که کارهای مهمی در زمینه طول عمر انجام داده، می گوید: آنها [چینی ها] خیلی سریع پیشرفت کرده اند. تا چند سال پیش آنجا خبری نبود و غرب بسیار جلوتر بود اما آنها به سرعت درحال رسیدن به ما هستند.

میانگین امید به زندگی در چین در سال گذشته به 79 سال رسید که 5 سال بالاتر از میانگین جهانی است، اما هنوز با میانگین 85 سال در ژاپن فاصله دارد و تا 150 سالگی مورد بحث شی و پوتین (هر دو 72 ساله) راه درازی در پیش است.

شاید گفتگوی آنها فقط یک تعارف بوده باشد، اما مخالفان تبعیدی حزب کمونیست آن را جدی گرفتند. آنها به ویدیویی از سال 2019 اشاره می کنند که ظاهراً یک تیزر تبلیغاتی از بیمارستان نظامی نخبگان 301 پکن (محل درمان مقامات ارشد) بود.

این ویدیو که به سرعت توسط سانسورچیان چینی حذف شد، به صراحت می گفت که این بیمارستان درحال انجام کارهای پیشگامی برای پروژه سلامت رهبران 981 است و هدف آن افزایش طول عمر چهره های ارشد حزب به 150 سال است. این ویدیو نشان می دهد که میانگین طول عمر رهبران چین (مانند مائو که در 82 سالگی درگذشت و دنگ شیائوپینگ که در 92 سالگی درگذشت) بسیار بیشتر از رهبران کشورهای توسعه یافته است.

در کنار پروژه های حساس دولتی، یک بازار تجاری پرهیاهو نیز شکل گرفته است. شرکت هایی مانند Time Pie اکنون کنفرانس های علمی بین المللی برگزار می کنند و مجلاتی با عناوینی چون آهسته پیر شو، خوب زندگی کن منتشر می کنند. هم بنیان گذار Time Pie می گوید: قبلاً هیچ کس در چین درباره طول عمر صحبت نمی کرد، فقط آمریکایی های ثروتمند. اکنون بسیاری از چینی ها علاقه مند هستند و پول لازم برای افزایش عمر خود را دارند.

در این کنفرانس ها هم دانشمندان حضور جدی دارند و هم شرکت هایی که کرم های ضد پیری، معجون ها، محفظه های انجماد (Cryogenic) و دستگاه های اکسیژن پرفشار (Hyperbaric) می فروشند.

برای مثال شرکت Rlab از مشتریان دعوت می کند تا وارد یک محفظه انجماد با دمای منفی 200 درجه فارنهایت شوند. یا شرکت SuperiorMed که بزرگ ترین بیمارستان طول عمر جهان را در چنگدو اداره می کند، می خواهد جزایر جاودانگی بسازد؛ اگرچه بنیانگذار آن اذعان داشت که این جزایر هنوز وجود خارجی ندارند و احتمالاً چیزی بیش از اسپا های لوکس نخواهند بود.

اما حضور دانشمندانی مانند پروفسور گلادیشف از هاروارد و استیو هوروات ، اسطوره تحقیقات پیری و مبدع ساعت پیری ، نشان می دهد که این حوزه درحال پیشرفت است. هوروات می گوید علم طول عمر قبلاً پر از ادعاهای بدوی بود، اما اکنون بهبود گسترده ای یافته و دیگر هیچ کس در کنفرانس های علمی درباره جاودانگی صحبت نمی کند، چون پوچ است.

درکل هرچقدر هم خرافات و شبه علم های مختلفی پیرامون افزایش علم و جاودانگی وجود داشته باشد، به نظر می رسد بازار محصولات ضدپیری، صرف نظر از نتایج علمی قطعی، مشتری هایی دارد و مسلماً استارتاپ های مختلفی هستند تا از این بازار بهره ببرند.