باستان شناسان یک ابزار 2300 ساله جراحی جمجمه را در لهستان کشف کردند.

به گزارش ایسنا، باستان شناسان با کاوش در لهستان ابزار آهنی نادری کشف کرده اند که قوم سِلت حدود 2300 سال پیش، از آن برای انجام جراحی جمجمه استفاده می کردند.

این شیء دستی در محوطه سلتی Łysa Góra واقع در منطقه مازوویا در لهستان، پیدا شده است.

Bartłomiej Kaczyński ، باستان شناس موزه دولتی باستان شناسی ورشو در گفت وگو با لایو ساینس گفت: تکنیک و دقتی که در ساخت این ابزار آهنی به کار رفته است، نشان دهنده فلزکاری سلتی است.

به گفته این باستان شناس، احتمالا از آن برای سوراخ کردن جمجمه انسان استفاده می شده است.

واژه ترپاناسیون (Trepanation) از واژه یونانی به معنای سوراخ کردن گرفته شده و نوعی جراحی جمجمه است که در بسیاری از فرهنگ های جهان، از جمله در سرزمین های امروزی اسپانیا، اسراییل و بولیوی دست کم به مدت 5000 سال، تا اوایل قرن نوزدهم، رایج بوده است.

چندین روش مختلف برای سوراخ کردن جمجمه وجود دارد، اما به گفته پژوهشی در سال 2007 در نشریه Neurosurgical Focus، بیشتر سلت ها از تکنیک سنتی تراشیدن برای این کار استفاده می کردند و تنها اقلیت کوچکی از جوامع سلتی روش حفاری با مته را به کار می بردند.

Kaczyński گفت: ابزارهای جداگانه ای که در گورها کشف شده اند، نشان می دهند که سلت ها عمل ترپاناسیون را انجام می دادند. به نظر می رسد این جراحی ها نه فقط هدفی جادویی، بلکه کاربرد درمانی نیز داشته اند.

با این حال، تاکنون هیچ اسکلت انسانی از افرادی که در Łysa Góra تحت این عمل قرار گرفته باشند، پیدا نشده است.

به گفته گروه تحقیقاتی، حضور سلت ها، که جنگجویان نیرومند بومی اروپای قاره ای بودند و حتی به روم نیز حمله کردند، در این منطقه تا حدی غافلگیرکننده است، چراکه Łysa Góra شمال شرقی ترین محوطه سلتی شناخته شده در اروپا است.

Kaczyński و گروهش در دو سال گذشته در حال انجام کاوش های تازه ای در Łysa Góra بوده اند؛ مکانی که نخستین بار در دهه 1970 کاوش شد.

در سال 2024، باستان شناسان صدها اثر از جمله کلاه خود نادر سلتی که از ورق نازک برنز ساخته شده بود را کشف کردند. باستان شناسان در فصل کاوش 2025، سنجاق سینه های سلتی، سرنیزه، تبر آهنی و تعداد زیادی اشیای فلزی مرتبط با سوارکاری کشف کردند.

به گفته Kaczyński ، ابزار سوراخ کردن جمجمه که بهار امسال در همان بخش محل کشف کلاه خود پیدا شد، حتی از خود کلاه خود هم نادرتر است؛ چراکه فقط چند نمونه از چنین ابزارهای جراحی تاکنون در محوطه های سلتی کشف شده است. این ابزار ویژه، که تیغه اش به یک نوک باریک ختم می شود و احتمالا به دسته ای چوبی متصل بوده، نوعی چاقوی کوچک جراحی باستانی به شمار می رود.

Kaczyński به نشریه Science in Poland گفت: وجود چاقوی کوچک جراحی جمجمه نشان می دهد سلت هایی که در این منطقه ساکن شدند، احتمالا فردی با دانش تخصصی پزشکی یا آیینی و آهنگری که توان ساخت چنین ابزارهایی را در Łysa Góra داشته است، را در میان خود داشتند.

کاوش های Łysa Góra تاکنون نشان داده اند که این مکان پیش از ورود سلت ها در قرن چهارم پیش از میلاد، سکونتگاهی مستحکم بوده است. اما پس از ورود سلت ها، ردپای فلزکاری برنز و آهن، واردات منحصربه فرد و اشیای تکه تکه شده برنزی و کهربایی همگی نشان می دهند که این سکونتگاه به مرکز مهمی برای تجارت تبدیل شده بود.