فرارو- قیمت دلار در بازار آزاد ارز ایران از اواخر مهرماه سال 1404، طی اتفاقی کم سابقه در محدوده 107 هزار تومان تا 108 هزار تومان زندانی شده است.

به گزارش فرارو؛ این ثبات نسبی که در شرایط تورمی اقتصاد ایران می تواند عجیب به نظر برسد، بیش از سه هفته ادامه داشته و تا روز 17 آبان 1404، خریداران و فروشندگان را در نوعی بلاتکلیفی فرو برده است. به نظر شما در پس این آرامش ظاهری، چه چیزی پنهان شده است و چرا دلار نه ارزان می شود و نه توان خروج از این سد مقاومتی را دارد؟ در این نوشته تلاش می کنیم به زبان ساده، موضوع را بررسی کنیم.

چند عامل اقتصادی، روانی و سیاسی دست به یکی کرده اند تا نرخ دلار بازار آزاد چنین سرنوشتی پیدا کند. در وهله نخست باید تعادل عرضه و تقاضا را عامل این اتفاق دانست.

در شرایطی که از سوی واردکنندگان و خریداران خرد هنوز تقاضا برای ارز وجود دارد، میزان عرضه نیز توسط بانک مرکزی در حد کنترل شده ادامه دارد. این یعنی در بخش عرضه با کسری چشمگیری روبرو نیستیم و تقاضا نیز دیگر نشانی از آن هجوم بی وقفه ندارد. بنابراین دلار ترجیح می دهد در بازه ایمن بماند.

وقتی نرخ دلار برای مدتی روی یک پله متوقف می شود، معامله گران و مردم آن را به عنوان کانال امن می پذیرند. در نتیجه این اتفاق سطح انتظارات کاهش پیدا می کند و دیگر کسی نگران نیست که دلار ناگهان به سمت 120 هزار تومان برود یا از 100 هزار تومان پایین تر بیاید. همین انتظارات تثبیت شده، خود عامل بازدارنده نوسانات شدید خواهد بود.

معامله گر در حال حاضر باور کرده اند جایگاه دلار فعلاً بین 107-108 است، پس کمتر دست به ریسک می زنند و با کاهش حجم خرید وفروش به طور طبیعی نوسانان کاهش پیدا می کند. از طرف دیگر بانک مرکزی نیز تلاش کرده با تزریق کنترل شده ارز به بازار، نظارت بر صرافی ها و محدود کردن عملیات سفته بازی ارزی اوضاع را کنترل کند.

برای آن که قیمت دلار از این وضعیت خارج شود، معمولاً به یک شو ک اقتصادی، سیاسی یا بین المللی مثل اعلام تحریم های جدید یا تغییر غیرعادی روال تقاضا نیاز است. حداقل تا 17 آبان 1404 هیچ رد و نشانه ای از وجود چنین شوکی دیده نمی شود.

ثبات کوتاه مدت دلار اگرچه به کاهش ناگهانی قیمت کالاهای وارداتی منجر نمی شود اما حداقل جلوی گرانی های شوک آور مقطعی را می گیرد

آرامش فعلی، ممکن است آرامشی شکننده باشد پس نباید آنچه درباره سرنوشت فنر فشرده شده قیمت دلار شنیده ایم را از یاد ببریم. به هر حال در بلندمدت، نرخ ارز تابعی از نرخ تورم و نقدینگی است که هر دو در ایران همچنان روندی صعودی دارند اما در کوتاه مدت، باید چشم انتظار چه اتفاقاتی باشیم؟

در صورت تداوم مدیریت قوی بازارساز، عدم وقوع تنش های منطقه ای یا بین المللی جدی و فقدان اخبار اقتصادی مهم احتمال وقوع چنین سناریویی محتمل به نظر می رسد. دلار در نتیجه این اتفاق تا پایان ماه آبان همچنان در محدوده 107 تا 109 هزار تومان باقی خواهد ماند.

این وضعیت می تواند به کاهش حجم معاملات و رکود موقت در بازار منجر شود، چرا که سفته بازان برای نوسان گیری دیگر انگیزه ای ندارند.

با افزایش شدید تقاضای فصلی که معمولا هر سال با نزدیک شدن به پایان سال میلادی و موعد تسویه حساب تجاری شرکت ها رخ می دهد، ذخایر ارزی بازارساز به طور موقت کاهش پیدا می کند. این اتفاق در صورت انتشار یک خبر سیاسی تنش زا به شکل غیرمنتظره رخ خواهد داد.

در صورت غلبه تقاضا بر عرضه و خروج دلار از محدوده 108 هزار تومان، موج جدیدی از خرید شکل خواهد گرفت. هدف بعدی بازار ارز می تواند ورود به کانال های 110 تا 115 هزار تومان باشد. دست بر قضا این سناریو با توجه به نقدینگی و تورم داخلی، در میان مدت از احتمال بالایی برخوردار است.

یک موفقیت دیپلماتیک بزرگ مثل احیای کامل برجام در کنار افزایش عرضه ارز در بازار شرط وقوع این سناریو محسوب می شود. برای همین احتمال آن را ناچیز می دانیم. در این حالت، انتظارات تورمی به طور ناگهانی تعدیل شده و دلار می تواند به زیر 107 هزار تومان عقب نشینی کند. اگرچه با توجه به فضای کلی اقتصاد، احتمال تداوم طولانی مدت این کاهش را باید ناچیز دانست.

مردم عادی باید بدانند که ثبات فعلی دلار، لزوماً به معنای بهبود پایدار اقتصادی نیست، بلکه بیشتر حاصل کنترل شدید و تزریق هدفمند در یک بازه زمانی خاص است. بنابراین با توجه به تورم داخلی و چشم انداز بلندمدت، می توان حفظ نقدینگی ریالی را همچنان گزینه ای پرریسک محسوب کرد و از طرف دیگر هشدار داد ورود به بازار ارز نیز در این بازه فشرده نیازمند احتیاط است.

مصرف کنندگان کالا و خدمات کمتر احساس بلاتکلیفی می کنند چون ثبات کوتاه مدت دلار اگرچه به کاهش ناگهانی قیمت کالاهای وارداتی منجر نمی شود اما حداقل جلوی گرانی های شوک آور مقطعی را می گیرد. بازار ارز در حال حاضر، دست روی دست گذاشته و صبر پیشه می کند. اگر مشتاق هستید بدانید این وضعیت تا کی ادامه دارد، باید بگویم هر تحول جدی سیاسی یا اقتصادی، این تعادل شکننده را به هم می زند پس حفظ سبدی از دارایی ها، همچنان بهترین راهکار سرمایه گذاری در این شرایط خواهد ماند.