خسارت 2 همتی بیماری تب برفکی به دامداری های کشور و تلف شدن 2 هزار راس دام در مدت اخیر به دلیل این بیماری، نگرانی زیادی را در میان مردم در پی داشته؛ ازجمله اینکه آیا این بیماری کنترل شده یا اگر واکسن سویه جدید تب برفکی به دام تزریق شود، برای سلامت مردم مضر است یا خیر؟

به گزارش ایلنا، سازمان دامپزشکی کشور اعلام کرده که برای کنترل و درمان این بیماری طرح های ویژه ای از افزایش واکسیناسیون تا کنترل تردد دام ها برای مهار شیوع بیشتر را انجام داده است که در همین راستا، علیرضا رفیعی پور ، معاون وزیر جهاد کشاورزی و رییس سازمان دامپزشکی کشور، مهمان ما بود تا به این سوالات پاسخ دهد. در ادامه آن را می خوانید.

تب برفکی یک بیماری ویروسی و مسری است که تنها دام ها را درگیر می کند و مشترک انسان و دام نیست. این بیماری چون ویروس است، همیشه امکان تغییر ژنتیکی دارد و معمولا هرچند سال یک بار با یک سویه جدید از این ویروس مواجه می شویم.

در حال حاضر 6 یا 7 سویه ویروس تب برفکی در کشور به صورت بومی یا اندمیک (endemic) وجود دارد و واکسن این سویه ها هم در داخل کشور و هم به صورت وارداتی وجود دارد. سازمان های جهانی یعنی سازمان جهانی بهداشت دام و فائو در سال 2025 اعلام کردند که سویه جدیدی از تب برفکی در دنیا در گردش و در حال بروز و شیوع است و به کشورهای همسایه ما منتقل شده است. در حال حاضر 11 کشور در اطراف کشورمان درگیر این سویه هستند.

ما در سازمان دامپزشکی کشور به عنوان اقدام کننده بهداشتی مراقبت از جمعیت دام و دامدار، متولی این موضوع هستیم. هر لحظه ممکن است ویروس جدیدی وارد کشور شود؛ بنابراین باید اقداماتی را قبل از ورود آن به کشور انجام بدهیم تا بتوانیم در صورت ورود ویروس به کشور، آن را کنترل کنیم. در همین راستا زمانی که نخستین گزارش سویه جدید، ثبت و بعد از نمونه برداری در آزمایشگاه مرجع در تهران تأیید شد که این سویه، سویه بومی کشور ما نیست، واکسن آن را از قبل وارد کرده بودیم و آمادگی مقابله با این ویروس را داشتیم زیرا تنها وسیله مقابله با یه سویه جدید یا به تعبیر دیگر بیماری جدید، واکسیناسیون است.

پیش از ورود سویه جدید تب برفکی به کشور برای واردات واکسن فراخوان دادیم و واکسن تهیه کردیم. بنابراین، واکسن در کشور موجود بود و وقتی بیماری گزارش شد، واکسیناسیون را از اردبیل شروع کردیم و سپس، دام های آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، ایلام، خوزستان، کردستان، کرمانشاه و... را واکسن زدیم. بنابراین ایمنی سراسری و واکسیناسیون را از همان مناطق کشور که نزدیک به عراق و ترکیه بود و درگیر بیماری بودند، شروع کردیم.

ازآنجا که این بیماری با تردد منتقل می شود به سرعت به قم ، تهران و شهرهای دیگر منتقل شد؛ ولی چون واکسن در اختیار داشتیم، واکسیناسیون را انجام دادیم و به دلیل پیش بینی دقیق سازمان دامپزشکی و تهیه واکسن که تنها سلاح یا تنها حربه ما در مقابل ویروس است، توانستیم بیماری را تحت کنترل داشته باشیم.

از حدود 507 کانون تب برفکی که گزارش شده بود، 184 کانون سویه جدید است که تحت کنترل درآمده است.

برای تعیین اینکه منشأ اصلی این سویه تب برفکی که وارد کشور ما شده از کجاست، نمونه این ویروس جدا شده و در آزمایشگاه، روی آن کارهای علمی و تحقیقاتی در حال انجام است. آن را با سویه های در گردش کشور، کشورهای همسایه و حتی قاره های مختلف مقایسه می کنیم. اپیدمیولوژیست های متخصص در حال کار روی این موضوع هستند تا مشخص شود که منشأ این ویروس کجاست.

در حال حاضر، به هیچ وجه نمی توانیم الان بگوییم که از منشأ دام آلوده وارداتی، گوشت آلوده وارداتی، خودرو آلوده، انسان آلوده یا حتی هواپیمای آلوده یا هر منشأ دیگر بوده است زیرا ما مرزهای زمینی، ریلی، هوایی و دریایی زیادی داریم و این در حالی است که این ویروس احتمال انتقال مکانیکال دارد. ان شاءالله منشأ آن مشخص و اطلاع رسانی خواهد شد.

زمانی که می خواهید امنیت غذایی یک کشور را تأمین کنید و در کنار آن، غذای مردم و معیشت مردم را تأمین کنید، عوامل زیادی دست به دست هم می دهند تا این غذا تأمین شود. دام ها، طیور، آبزیان و زنبور عسل برای ما فرآورده تولید می کنند. این فرآورده باید سالم و باکیفیت و بهداشتی باشد و در آن فرآورده نباید آنتی بیوتیک باقی مانده باشد و نباید دارویی که مصرف شده است وجود داشته باشد.

اگر دام تب برفکی گرفت یا بیمار شد دوره پرهیزی وجود دارد که در آن زمان، ما دام را درمان می کنیم یا به عبارتی، آن دام یک دوره پرهیز دارد که پس از اتمام بیماری، دارویی که مصرف شده از بدنش دفع شود. بعد از دفع شدن، شیر و گوشت دام قابل مصرف است و هیچ مشکل خاصی وجود ندارد.

از طرفی، خوراکی که ما به دام می دهیم هم مهم است؛ این خوراکی که می تواند سویا، ذرت یا گندم باشد باید منشأ سالم و باکیفیت داشته باشد. برای خوراک دام یا خوراک طیور از مکمل استفاده می شود که همه این تولیدات در کارخانه تولید می شود. از طرفی ممکن است برای آن دام ها از افزودنی های زیستی یا ریزمغذی ها، انواع و اقسام اسیدهای آمینه، ویتامین ها و مواد معدنی و مکمل ها استفاده شود؛ همه این ها باید قطعاً قبل از مصرف دام، توسط سازمان دامپزشکی تأیید شود که سالم و از نظر بهداشتی دارای کیفیت باشد.

همچنین همکاران ما دام ها را قبل از کشتار، حین کشتار و پس از کشتار نیز معاینه می کنند. علاوه بر معاینه، کارشناسان، سوالاتی را از صاحب دام می پرسند که مشخص شود این دام بیمار بوده یا دارو مصرف کرده است یا خیر.

قبل از کشتار نیز مسئول فنی و بهداشتی سازمان دامپزشکی در خود دامداری ها مراقبت می کند تا دوره پرهیز حتماً طی شود.

مردم انواع گوشت اعم از گوشت قرمز، ماهی و مرغ، تخم مرغ یا عسل را اگر از محل و فروشگاه های مجاز خریداری کرده اند یا اگر محصول خریداری شده، لیبل یا همان شناسنامه محصول و مهر تأیید دامپزشکی را داشته باشد، با اطمینان مصرف کنند.

مواردی داشته ایم که دام وارد کشتارگاه شده و همکاران ما از محل تزریق دارو متوجه شده اند که آن دام، دارو مصرف کرده و اجازه کشتار نداده اند و در چنین مواردی، اگر دام کشتار شود، اجازه مصرف آن گوشت را نمی دهیم.

اقدامات ما در طول زنجیره است؛ یعنی در حین تولید و ورود به کشتارگاه، مراقبت کرده و گوشت را هم آزمایش می کنیم. این فرایند برای تمام گوشت ها اعم از وارداتی و داخلی انجام می شود. همه این ها درباره وارداتی و داخلی انجام می شود.

هیچ یک از این خدمات بهداشتی که ما می دهیم باعث کاهش کیفیت گوشت یا شیر نمی شود؛ اتفاقاً کمک می کند که آن پروتیین و ویتامینی که شما از این فرآورده می گیرید، با کیفیت و به طور دقیق به اندازه نیاز انسان باشد.