محمدصادق حاتمی، مدیر ستاد نوسازی ناوگان حمل ونقل، در تشریح وضعیت ناوگان فرسوده حمل و نقل کشور و موانع موجود در تحقق هدفگذاری نوسازی ناوگان فرسوده حمل و نقل گفت: در حال حاضر نزدیک به 42 میلیون دستگاه خودرو و موتورسیکلت در ناوگان حمل و نقل کشور در حال تردد است که نزدیک به 22 میلیون یا به عبارتی 52 درصد از این ناوگان فرسوده در مرز فرسودگی (امکان اسقاط خودرو) هستند و بیش ترین سهم مربوط به موتور سیکلت و خودروهای سواری است.

به گزارش ایسنا، وی افزود: از سال 1345 تا پایان سال 1403 حدود 25.7 میلیون خودرو در کشور تولید شده که از این میزان نزدیک به 2.5 میلیون خودرو از چرخه ناوگان حمل و نقل خارج و اسقاط شده و نزدیک به 23 میلیون خودرو در کشور در حال تردد هستند.

مدیر نوسازی ناوگان حمل و نقل ایدرو خاطرنشان کرد: از سوی دیگر، طبق آخرین برآوردها، نزدیک به دو میلیون خودرو سواری و نزدیک به 600 هزار خودرو وانت فرسوده بالای 20 سال کارکرد در کشور وجود دارد اما اگر مفروض خودروهای در حال تردد در مرز فرسودگی (بیش از 16 سال) ملاک محاسبات باشد، در حال حاضر نزدیک به هشت میلیون خودرو پرمصرف و آلاینده فرسوده در سطح کشور در حال تردد هستند.

حاتمی ادامه داد: به عبارتی حدود 4.4 میلیون خودرو سورای و حدود 800 هزار خودرو وانت بین 16 تا 20 سال کارکرد وجود دارد و در این میان نیز نزدیک به 6 میلیون دستگاه خودرو بیش از 11 سال در چرخه ناوگان حمل و نقل کشور فعال هستند.

وی با پیش بینی ناوگان فرسوده در پایان سال برنامه هفتم توسعه گفت: بر این اساس 23 میلیون دستگاه از 42 میلیون دستگاه فعال در ناوگان حمل و نقل کشور خودرو سواری و وانت هستند که با لحاظ قرار دادن سن فرسودگی 20 سال برای خودروها، تا سال 1408 حدود 5.2 میلیون خودرو دیگر به ناوگان خودروهای فرسوده سواری و وانت اضافه خواهد شد و در صورت کند بودن روند اسقاط و نوسازی، تعداد خودروهای فرسوده به حدود 8 میلیون دستگاه خواهد رسید.

مدیر نوسازی ناوگان حمل و نقل سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران در تشریح اهداف برنامه هفتم توسعه برای نوسازی ناوگان حمل و نقل کشور گفت: هدفگذاری صورت گرفته در برنامه هفتم توسعه برای اسقاط خودروهای فرسوده سالانه 500 هزار دستگاه است که برنامه مناسب و مطلوبی است؛ اما باید منابع مالی مورد نیاز جهت تسهیل و تسریع این روند تامین شود؛ با تحقق هدف برنامه هفتم توسعه نیز تا پایان برنامه یعنی تا سال 1408، حدود دو و نیم میلیون دستگاه خودرو فرسوده از ناوگان حمل و نقل کشور خارج می شود، اما با وجود همین آمار نیز در سال پایان برنامه هفتم توسعه یعنی سال 1408، حدود 5 میلیون خودرو فرسوده در ناوگان حمل و نقل تردد خواهند کرد و با در نظر گرفتن تبعات تردد این میزان خودرو فرسوده در کشور، ضرورت توجه مضاعف به این حوزه بیش از پیش مشخص می شود؛ چراکه تداوم این روند منجر به تشدید ناترازی بنزین و آلودگی خواهد شد.

حاتمی با اشاره به تعداد اتوبوس های فعال در ناوگان حمل و نقل و امار فرسودگی آنها اظهار کرد: در حوزه اتوبوس نیز حدود 66 هزار دستگاه اتوبوس فعال در کشور وجود دارد که نزدیک به 59 هزار اتوبوس فرسوده هستند که آمار بسیار بالایی بوده و نشان می دهد که حدود 91 درصد از اتوبوس های در حال تردد کشور دچار فرسودگی است.

وی با اشاره به اقدامات صورت گرفته در جهت نوسازی این ناوگان فرسوده گفت: در بخش اتوبوس ها، کامیون ها و کشنده ها و به طور کلی خودروهای تجاری و مسافری وضعیت بسیار نامطلوبی از لحاظ فرسودگی ناوگان حمل و نقلی وجود دارد. در این خصوص ستاد نوسازی با همکاری سازمان راهداری طرح جایگزینی 1578 دستگاه اتوبوس برون شهری با پرداخت تسهیلات 10 میلیارد تومانی را در مرحله اجرا دارد.

مدیر نوسازی ناوگان حمل ونقل ایدور با اشاره به اقدامات صورت گرفته در حوزه اسقاط ناوگان حمل و نقل و خروج خودروهای فرسوده از چرخه حمل و نقل گفت: سال گذشته 349 هزار دستگاه خودرو فرسوده اسقاط شدند و رکورد سال 1393 شکسته شد و تسهیل واردات و تولید تسهیل و فرایند اسقاط در کشور مجددا احیا شد که در نتیجه آن در سال 1403 رکورد اسقاط خودرو پس از یک دهه شکسته شد.

وی گفت: به صورت متوسط سالانه حدودا یک، الی یک میلیون و 500 هزار دستگاه خودرو به ناوگان حمل و نقلی کشور وارد می شود و این میزان و مکانیزم جاری پاسخگوی تحقق اسقاط 500 هزار دستگاه مطابق برنامه هفتم توسعه، نیست؛ چراکه طبق ماده 10 قانون ساماندهی به ازای هرچهار خودرو تولیدی یک دستگاه خودرو فرسوده باید اسقاط شود و حداکثر معادل 375 هزار اسقاط از محل تولید خودرو انجام خواهد شد. لازم به ذکر است در برنامه هفتم پیشرفت هدفگذاری تولید خودرو نیز سه میلیون دستگاه در نظر گرفته شده که در صورت تحقق این میزان تولید 750 هزار دستگاه خودرو از ناوگان حمل و نقل خارج می شود.

حاتمی خاطرنشان کرد: هدف از اسقاط خودروهای و نوسازی ناوگان فرسوده حمل و نقل این است که هم آلودگی و هم مصرف بنزین کاهش پیدا کند و متعاقب آن ایمنی خودرو ها و موتورسیکلت ها ارتقا یافته و از حجم بالای تصادفات ناشی از ناوگان فرسوده کاسته شود. در سال جاری فرایند اسقاط با یک سری موانع و چالش ها مواجه است و کاهش تولید خودرو و واردات و همچنین انباشت عرضه گواهی اسقاط می تواند منجر به کاهش اسقاط خودرو شود.

وی در ادامه افزود: در این رابطه اگر قرار است خودرو فرسوده از چرخه ناوگان خارج شود باید نهادهایی محرک این موضوع باشند و یک ضلع آن تولیدکنندگان هستند؛ چرا که طبق ماده 10 قانون ساماندهی صنعت خودرو، 25 درصد از تولید خودروسازان باید به فرایند اسقاط تخصیص پیدا کند و به میزان هر چهار خودرو تولید شده باید یک خودرو فرسوده از چرخه حمل و نقل خارج شود و از سوی دیگر واردکنندگان نیز باید در قبال واردات خودرو به میزان مشخصی خودرو فرسوده از مدار حمل و نقل خارج کنند.

مدیر ستاد نوسازی ناوگان حمل ونقل گفت: بنابراین ورود خودرو جدید به ناوگان حمل و نقل و اجرای طرح های جایگزینی تسریع کننده خروج خودرو فرسوده از ناوگان است؛ به این معنی که اگر صاحب خودرو فرسوده بتواند خودرو خود را جایگزین کند، می تواند اقدام به اسقاط خودروی خود کند که این موضوع نیز به مولفه هایی مانند نیاز مشتری و توان مالی وی نیز بستگی دارد. براین اساس، باید اختلاف قیمت بین خودرو جدید و خودرو فرسوده، برای صاحبان خودروهای فرسوده جذابیت داشته باشد.

حاتمی ادامه داد: اما یکی از عوامل مهمی که امروز جذابیت جایگزینی خودرو جدید به جای خودرو فرسوده را با چالش روبرو ساخته، افزایش قیمت مدام خودرو در بازار است و از آنجایی که میزان تقاضا با عرضه (تولید) خودروسازان توازن ندارد و صف تقاضا تشکیل می شود، طبیعتا همین موضوع به افزایش قیمت در بازار نیز دامن می زند و در این شرایط فردی که یک خودرو فرسوده بالای 20 سال دارد زمانی که می خواهد وارد فرایند نوسازی شود، به علت افزایش مدام قیمت خودرو متناسب با تسهیلات ارائه شده و طرح های جایگزینی قدرت خرید خود را از دست می دهد و به عبارتی می توان گفت جذابیت اسقاط خودرو فرسوده و جایگزینی آن با خودرو جدید کاهش پیدا می کند.

وی در توضیح اقدامات و برنامه های صورت گرفته برای ایجاد مشوق و جذابیت در تسهیل فرایند اسقاط خودرو گفت: با این حال، در طرح نوسازی به ازای هر یک خودرو فرسوده (تاکسی) چهار گواهی به دارنده وسیله نقلیه اعطا می شود که ارزش این چهار گواهی به 140 میلیون تومان می رسد و از 400 تا یک میلیارد و 200 میلیون تومان با نرخ صفر تا چهار درصد نیز، می توانند تسهیلات دریافت کنند.

مدیر نوسازی ناوگان حمل ونقل سازمان گسترش و نوسازی صنایع (ایدرو) خاطر نشان کرد: براساس یک تفاهم نامه چندجانبه با برخی از نهادهای ذیربط که به تفاهم نامه 96 هزار دستگاهی معروف است، مقرر شده تا برنامه نوسازی 96 هزار دستگاه تاکسی و موتورسیکلت در تهران و کلانشهرها اجرا شود و در طرح 96 هزار دستگاه در حوزه تاکسی های برقی برای شهر تهران حدود 4000 دستگاه تاکسی برقی پیش بینی شده که تا امروز پیشرفت خوبی داشته و نزدیک به 1100 نفر در این فرایند مشارکت داشته و ثبت نام کرده اند.

حاتمی در پایان گفت: همچنین در رابطه با ورود خودروهای برقی به کلانشهرها نیز اقداماتی انجام شده است؛ برنامه ریزی جهت نوسازی ناوگان تاکسیرانی کلانشهرها به میزان 2000 خودرو برقی انجام شده است. همچنین، نزدیک به 361 متقاضی دستگاه خودور برقی برای جایگزینی با خودروهای فرسوده در شهر اصفهان در این طرح مشارکت داشته اند و شهر اصفهان در این خصوص در میان دیگر کلانشهرها پیشرو است و اقداماتی نیز در زمینه ساخت ایستگاه های شارژ خودرو برقی انجام شده است.