دمابان از واژه های مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی است که در برابر واژه فلاسک به تصویب رسیده است به عنوان ظرف دوجداره ای که دمای محتویات درون خود را ثابت نگه دارد.

به گزارش ایسنا، سمانه ملک خانی، پژوهشگر زبان فارسی در یادداشتی درباره این واژه نوشته است: دمابان (در برابر فلاسک: flask) سال هاست که زمینه ساز خنده های زورکی است. ببینیم آیا این برابرگذاری تنها در زبان ما مسخره است یا در زبان های دیگری هم ممکن است استعداد پیشرفت (!) داشته باشد.

فلاسک انگلیسی، از ریشه ای نامشخص، احتمالاً لاتین، به معنی بشکه و ظرف است. برخی نیز آن را از ریشه ژرمنی (Germanic) دانسته اند که در آن صورت معنی پوشش بطری بافته شده از کاه را می دهد. در زبان عربی هم آن را کظیمه نامیده اند که از ریشه کظم به معنی بروز ندادن و نگه داشتن و فروخوردن است. حتی در مواردی برابر قاروره برای آن به کار رفته است، به معنای شیشه ، ظرف و بطری . در زبان هایی مانند روسی، ایتالیایی، ترکی، و اردو نیز، با تلفظ ها و نگارش های مختلف، از وام واژه Thermos (در اصلْ نام ویژند) استفاده شده که معنی گرما و حرارت دارد (حال آن که دمابان گزینه ای دقیق تر است). پس، اگر بنا بر تمسخر باشد، این واژه ها هم می توانند زمینه ساز این منظور باشند و اگر آن ها مضحک نیستند دلیلی برای مسخره بودن واژه فارسی هم نیست.

پسوند -بان در دمابان نمایانگر معنای حفاظت ، نگاهبانی و پایش ، و مهارکردن است؛ مثل بادبان (که برای مهار باد استفاده می شود)، گرمابان (به دو معنای گرمابه و استاد حمامی، برای حفاظت از گرمای حمام و اداره امور حمام)، و سایه بان (برای حفاظت در برابر آفتاب). کار دمابان نیز حفظ دمای مواد درون خود است.

تصور کنیم که اگر سال ها پیش، بدون این که نامی از فرهنگستان برده شود، این واژه را در تبلیغات تلویزیون یا بر روی تابلوهای تبلیغاتی سطح شهر می دیدیم، آیا بازهم به نظرمان خنده دار بود یا مشکل ما تنها عنوان فرهنگستان است؟