فرارو با اعلام خبر رفع فیلتر پلتفرم یوتیوب در شبکه اینترنت دانشگاه تهران، این عبارت در شبکه های اجتماعی و برخی رسانه ها طنین انداز شد: اینترنت طبقاتی.

به گزارش فرارو، دی ماه سال گذشته بود که حسین سیمایی صراف، وزیر علوم در گفتگویی با خبرگزاری مهر گفت: کاربری یوتیوب عمدتاً آموزشی است ما یک گزارش مستدل و مفصلی را از سهم یوتیوب در تحقیق، پژوهش و آموزش تهیه کرده و به کمیته تعیین مصادیق مجرمانه ارسال کرده ایم، خیلی امیدواریم با توجه به مذاکراتی که انجام داده ایم حداقل برای اساتید و دانشجویان آموزش عالی از یوتیوب رفع مسدودی شود. حالا به نظر می رسد که این اتفاق از دانشگاه تهران آغاز شده و می تواند به زودی درباره دانشگاه های دیگر هم شنیده شود.

در شبکه های اجتماعی به این موضوع واکنشی منفی نشان داده شد. با این موضوع به عنوان یک گشایش برخورد نشد. علت این واکنش منفی نیز فقط مسئله رفع مسدودیت دسترسی به یوتیوب در شبکه اینترنتی دانشگاه تهران نبود. مجموعه ای از اخبار و رویدادها در موضوع فیلترینگ می تواند زمینه ای برای رخ دادن چنین واکنش هایی باشد. ابتدا این خبر مورد توجه قرار گرفت که با گذشت بیش از یکسال از عمر دولت پزشکیان، هنوز خبری از رفع فیلترینگ نیست. این خبر باعث شد که انتقاداتی مبنی بر این که پزشکیان توانایی انجام ساده ترین وعده خود یعنی رفع فیلترینگ را هم نداشت، در فضای رسانه ای منعکس شود. سپس موضوع رفع فیلتر تلگرام بار دیگر مطرح شد و در نهایت یک کارشناس صداوسیما پیشنهاد عجیب رفع فیلتر ساعتی یا استانی اپلیکیشن تلگرام را مطرح کرد.

نکته جالب توجه این است که موضوع وعده رفع فیلترینگ دیگر در فضای اجتماعی خیلی جدی گرفته نمی شود. شهریور گذشته، بهزاد اکبری مدیرعامل شرکت ارتباطات زیرساخت در یک نشست خبری اعلام کرد که 80 درصد کاربران اینترنت در ایران VPN استفاده می کنند. به گفته او 70 درصد ترافیک کشور در بستر VPN ردوبدل می شود. این موضوع مهندسی ترافیک شبکه را به هم زده و موجب اختلال در کیفیت خدمات، امنیت سایبری و حتی توزیع متوازن بار شبکه شده است. در حالت عادی، ترافیک بر اساس موقعیت کاربر به نزدیک ترین مرکز محتوا هدایت می شود، اما با استفاده از VPN، ترافیک بیشتر از شمال کشور به سمت اروپا می رود که آسیب پذیری شبکه را افزایش می دهد.

بر اساس آمارهای مختلف که طی ماه های گذشته از سوی مراجع گوناگون منتشر شده، بیش از 60 درصد کاربران VPN از ابزار رایگان استفاده می کنند که هشدارهای زیادی درباره خطرات امنیتی آن داده شده است. ابزارهای فیلترشکن پولی هم اگر چه درصد کمتری از آمار کاربران را به خود اختصاص داده، اما آمارها می گوید گردش مالی سالانه فروش این ابزار از 5 تا 35 همت تخمین زده می شود. به غیر از مسئله سایت ها و اپلیکیشن هایی که ایران فیلتر کرده، IP ایران اجازه دسترسی به بسیاری سایت ها و ابزارهای خارجی مانند برنامه های هوش مصنوعی، سایت های دولتی و برخی رسانه های خارجی (به خصوص برای روزنامه نگاران و پژوهشگران) را ندارد. در این فضا گفته می شود که VPN جای خود را در زندگی مجازی مردم باز کرده و اتفاقی هم از جانب دولت در این زمینه نمی افتد.