رزمایش مشترکی که اخیرا میان نیروی دریایی آمریکا و بریتانیا انجام شد، اتفاقات و رخدادهای مهمی را به همراه داشت. یک جنگنده F-18E سوپر هورنت در این رزمایش موفق شد تا در نبردی شبیه سازی شده با F-35B بریتانیایی، پیروزی خیره کننده ای به دست آورد. این نتیجه توجه کارشناسان نظامی را به تفاوت های فنی میان دو جنگنده جلب کرده است؛ به ویژه اینکه F-35 به عنوان پیشرفته ترین جنگنده نسل پنجمی غرب شناخته می شود، در حالی که سوپر هورنت به نسل چهارم تعلق دارد.

رزمایش اخیر، بخشی از برنامه تمرینی نبرد هوایی نامتجانس (DACT) بود که برای سنجش عملکرد جنگنده ها در شرایط واقعی نبرد طراحی می شود. در این مانور، جنگنده F-35B از عرشه ناو هواپیمابر HMS Prince of Wales در اقیانوس آرام به پرواز درآمد؛ ناوی که بریتانیا در قالب عملیات Highmast، برای آزمایش توان دریایی و قدرت نمایی جهانی خود به ماموریت فرستاده بود.

در مقابل، جنگنده F-18E سوپر هورنت نیروی دریایی آمریکا قرار داشت؛ هواپیمایی قدیمی تر اما همچنان قابل اعتماد که نشان داد در نبردهای نزدیک هنوز حرف های زیادی برای گفتن دارد.

در نگاه نخست، نتیجه این درگیری عجیب به نظر می رسد. F-35 با فناوری پیشرفته پنهان کاری، سامانه های تصویربرداری فروسرخ، سیستم های هدف گیری چندمنظوره و موشک های هوشمند AIM-9X طراحی شده تا در نبردهای فراتر از برد دید (BVR) برتری مطلق داشته باشد.

اما در درگیری های نزدیک یا بصری (WVR)، داستان متفاوت است؛ چرا که F-35 نمی تواند موشک های خود را در حالت پنهان کار حمل کند و مجبور است آن ها را روی بدنه نصب کند، موضوعی که نشانه های حرارتی و راداری آن را افزایش می دهد. در چنین شرایطی، چابکی و توان مانور اهمیت بیشتری پیدا می کند؛ جایی که F-18E با طراحی کلاسیک خود، دست بالا را دارد.

مدل F-35B، گران ترین نسخه از این جنگنده است و برای برخاست کوتاه و فرود عمودی (STOVL) روی ناوهای بدون منجنیق طراحی شده است. هرچند این ویژگی به آن اجازه می دهد تا از باندهای موقت یا ناوهای کوچک تر عملیاتی شود، اما در عوض باعث کاهش برد، توان حمل تسلیحات و چابکی آن شده است.

در واقع، F-35B تنها قادر به تحمل شتاب 7G است؛ در حالی که اغلب جنگنده های مدرن از دهه 1970 به بعد تا 9 یا 10G مانور می دهند. همین محدودیت ها باعث شده تا این مدل در نبردهای نزدیک در برابر جنگنده هایی مثل F-18E/F یا حتی نمونه های ارتقایافته ی میگ 29 در وضعیت دشواری قرار گیرد.

نسخه ی جدید F-18E بلاک 3 نشان می دهد که فناوری قدیمی الزاما به معنی ضعف نیست. این نسخه، دومین جنگنده برتر نسل چهارم غربی پس از F-15EX محسوب می شود و در ارزیابی های بین المللی حتی از یوروفایتر و رافال نیز امتیاز بالاتری گرفته است.

به دلیل تاخیر در توسعه ی F-35C و مشکلات دستیابی آن به آمادگی کامل رزمی، نیروی دریایی آمریکا همچنان به سوپر هورنت تکیه دارد و بیش از 30 اسکادران فعال از آن استفاده می کنند. این جنگنده با هزینه ی عملیاتی پایین، قابلیت اطمینان بالا و توان حمل گسترده ی تسلیحات، هنوز هم یکی از ارکان اصلی قدرت هوایی آمریکا به شمار می رود.

پیروزی F-18E در برابر F-35B لزوما به معنای برتری نسل چهارم بر نسل پنجم نیست، اما یادآور این واقعیت است که در نبردهای هوایی، فناوری تنها یک بخش از معادله است. تاکتیک، مهارت خلبان و شرایط درگیری همچنان می توانند نتیجه را تعیین کنند.

در نهایت، این رزمایش نه تنها نقاط ضعف پنهان F-35B را آشکار کرد، بلکه نشان داد که جنگنده ای با بیش از دو دهه سابقه، هنوز می تواند در آسمان قدرت نمایی کند، به ویژه وقتی صحبت از نبردی رو در رو باشد.