بوروستنیک (به روسی: مرغ طوفان) که با نام ناتو SSC-X-9 Skyfall شناخته می شود، یکی از شش سلاح راهبردی جدید روسیه است که ولادیمیر پوتین در سال 2018 از آن رونمایی کرد.

به گزارش عصر ایران، این موشک کروز با قابلیت حمل کلاهک هسته ای، به دلیل برخورداری از سیستم پیشرانه هسته ای، عملا مرزهای برد عملیاتی موشک های کروز متعارف را شکسته و معمای جدیدی را برای استراتژیست های دفاعی آمریکا و ناتو ایجاد کرده است.

ویژگی اصلی که موشک 9ام730 بوروستنیک (9M730 Burevestnik) را از همتایان سنتی اش مانند خا-102 یا کالیبر متمایز می کند، سیستم پیشرانش آن است. بر خلاف موشک های کروز معمولی که به سوخت مایع محدود هستند، بوروستنیک از یک راکتور هسته ای مینیاتوری برای تامین نیروی پیشرانه استفاده می کند.

این موشک می تواند برای روزهای متمادی در آسمان بماند و عملا تمام کره زمین را در صورت لزوم پیمایش کند. این قابلیت به آن اجازه می دهد تا اهداف خود را از طریق غیرمنتظره ترین مسیرهای پروازی مورد حمله قرار دهد.

گزارش های تخصصی حاکی از آن است که بوروستنیک می تواند در ارتفاع بسیار پایین 50 تا 100 متری از سطح زمین پرواز کند. این پرواز در ارتفاع کم و چسبیده به عوارض زمین، شناسایی آن را برای رادارهای زمینی و سامانه های دفاع هوایی بسیار دشوار می سازد.

همچنین، این موشک می تواند مانورهای غیرقابل پیش بینی انجام دهد تا از سیستم های دفاعی عبور کند.

موشک های کروز هسته ای از نوعی سیستم هسته ای حرارتی استفاده می کنند. این سیستم، که اغلب به عنوان شکلی از موتور اسکرم جت (Scramjet) شناخته می شود، از شکافت هسته ای برای تولید انرژی استفاده می کند. به این صورت که:

شکافت سوخت هسته ای توسط راکتور هسته ای مینیاتوری داخل موشک انجام می شود.

انرژی حرارتی حاصل از شکافت، جریان هوای ورودی را به شدت گرم می کند.

این هوای فوق العاده داغ از طریق یک نازل به بیرون شتاب داده می شود تا نیروی پیشران تولید کند.

به این ترتیب، شکافت مواد هسته ای جایگزین فرآیند احتراق شیمیایی می گردد که در پیشرانه های موشک های کروز سنتی استفاده می شود.

تراکم انرژی که از طریق شکافت هسته ای آزاد می شود، میلیون ها برابر بیشتر از انرژی آزاد شده توسط پیشران های شیمیایی است. این مزیت فوق العاده به این معناست که مقدار نسبتا کمی از سوخت شکافت پذیر می تواند موشک را برای مدت زمان بسیار طولانی تری به پرواز درآورد.

توسعه موشک بوروستنیک مستقیما به تحولات راهبردی بین روسیه و غرب بازمی گردد. مسکو این موشک را پاسخی به گسترش سامانه های دفاع موشکی آمریکا (به ویژه پس از خروج واشنگتن از معاهده موشکی ضدبالستیک در سال 2001) می داند.

طراحی این موشک برای بی اثر کردن شبکه های دفاع هوایی موجود ناتو است که عموما برای رهگیری تهدیدات بالستیک یا مسیرهای پروازی متعارف کالیبره شده اند.

همچنین، این سیستم تضمین می کند که روسیه، حتی پس از یک حمله اول هسته ای توسط دشمن، ابزاری برای تلافی دارد.

توانایی آن در پرسه زدن برای مدت طولانی و حمله از جهات غیرمنتظره نیز زیرساخت های حیاتی و مراکز فرماندهی و کنترل ناتو در سراسر اروپا را به طور دائم در معرض خطر قرار می دهد.

طبق اظهارات رسمی روسیه، آخرین آزمایش حیاتی موشک بوروستنیک در اکتبر 2025 با موفقیت انجام شده است. ژنرال والری گراسیموف، رییس ستاد کل نیروهای مسلح روسیه، گزارش داد که موشک در این آزمایش 14000 کیلومتر پرواز کرده و به مدت 15 ساعت در هوا بوده است.

رییس جمهور پوتین پس از این آزمایش، آن را یک سلاح منحصر به فرد که هیچ کشور دیگری در جهان ندارد توصیف کرد و دستور داد تا زیرساخت های لازم برای استقرار نهایی این سلاح در نیروهای مسلح روسیه آماده شود.

به رغم موفقیت اعلام شده، بوروستنیک یک موشک بحث برانگیز باقی مانده و چالش هایی را به همراه دارد.

خطر تشعشع: در سال 2019، انفجاری مرگبار در حین یک عملیات بازیابی (که گمان می رفت مربوط به موشک بوروستنیک باشد) در نزدیکی دریای سفید، منجر به کشته شدن حداقل 5 متخصص هسته ای و انتشار موقت تشعشعات شد. برخی کارشناسان غربی به دلیل این خطر، لقب چرنوبیل پرنده را به بوروستنیک دادند.

تردید راهبردی: برخی کارشناسان غربی ارزش راهبردی بوروستنیک را زیر سوال می برند و معتقدند که سرعت فرو صوت این موشک می تواند آن را در نهایت قابل شناسایی کند. با این حال، کارشناسان روسی نقش بوروستنیک را در از بین بردن باقی مانده مراکز فرماندهی دشمن پس از یک حمله اولیه موشک های بالستیک، مهم می دانند.

محل استقرار احتمالی: محققان مکان احتمالی استقرار این موشک را در مجاورت تاسیسات ذخیره سازی کلاهک هسته ای به نام ولوگدا-20 / چبسارا (حدود 475 کیلومتری شمال مسکو) شناسایی کرده اند.

به طور خلاصه، موشک بوروستنیک با قابلیت های فنی پیشگامانه خود، نه تنها زرادخانه هسته ای روسیه را مدرن می کند، بلکه با فرار از محدودیت های پیمان های کنترل تسلیحات موجود، لایه جدیدی از پیچیدگی وعدم اطمینان را به معادلات بازدارندگی بین المللی اضافه خواهد کرد.