| شیرو ستمدیده در عصر ایران نوشت: در تابستان 1969، دو کشور کوچک و همسایه در آمریکای مرکزی، السالوادور و هندوراس، درگیر بحرانی شدند که تاریخ فوتبال و سیاست را به هم پیوند داد. این درگیری که به جنگ فوتبال (Soccer War) معروف شد، نمونه ای نادر است که مسابقات فوتبال، اگرچه مستقیماً عامل جنگ نبودند، به عنوان جرقه ای تاریخی تنش های دیرینه را شعله ور کردند. زمینه های تنش در دهه 1960، هندوراس با مهاجرت گسترده السالوادوری ها مواجه شد. بسیاری از آن ها به دنبال کشاورزی و به امید یافتن زمین های خالی به این کشور آمدند. این مهاجرت، در کنار کمبود زمین و فقر اقتصادی، باعث شد تنش های اجتماعی و نارضایتی محلی ها افزایش یابد. کشاورزان محلی هندوراس احساس می کردند مهاجران السالوادوری منابع و فرصت های شغلی آن ها را تهدید می کنند. مساحت هندوراس بیش از پنج برابر السالوادور است، ولی در سال 1969 جمعیت السالوادور حدود 40٪ بیشتر از هندوراس بود. از آغاز سدهٔ بیستم شمار زیادی از مردم السالوادور به هندوراس مهاجرت کردند و در سال 1969 بیش از 300 هزار السالوادوری در هندوراس زندگی می کردند. هندوراس در سال 1962 قانونی در زمینه اصلاحات ارضی به اجرا گذاشت. این قانون از سال 1967 اجباری شد و بیشتر زمین هایی که به صورت غیرقانونی به تصرف مهاجران السالوادوری درآمده بود در اختیار دولت مرکزی و فرمانداران قرار داد تا دوباره میان بومیان هندوراس توزیع کند. زمین ها بدون توجه به ادعاهای مالکیت یا وضعیت مهاجرت، از کشاورزان مهاجر گرفته شد. این امر مشکلاتی برای السالوادوری ها و هندوراسی هایی که با هم ازدواج کرده بود، پدید آورد. هزاران کارگر السالوادوری از هندوراس اخراج شدند. مسائل سیاست های زمین و مالکیت کشاورزی باعث شد اختلافات به سطحی فراتر از تنش اجتماعی برسد. دولت هندوراس در سیاست های ارضی خود محدودیت هایی بر زمین های مهاجران اعمال کرد، که به نارضایتی و اعتراضات السالوادوری ها انجامید. این شرایط، یک بستر آماده برای درگیری نظامی و ملی گرایی افراطی ایجاد کرد. مسابقات مقدماتی جام جهانی 1970 در جولای 1969، تیم های ملی فوتبال السالوادور و هندوراس برای مرحله مقدماتی جام جهانی مکزیک 1970 به مصاف یکدیگر رفتند. بازی ها در مدت کوتاهی پرتنش و جنجالی شدند و خشونت میان هواداران و حتی بازیکنان افزایش یافت. بازی اول در 8 ژوییه 1969 در تگوسیگالپا (پایتخت هندوراس) برگزار شد. هندوراس با نتیجه 1 0 برنده شد، اما هواداران السالوادوری مورد حمله قرار گرفتند و درگیری های خیابانی شکل گرفت. بازی دوم در 15 ژوییه در السالوادور برگزار شد. السالوادور این بازی را 3 0 برد. اما هواداران هندوراسی در این کشور مورد حمله و تحقیر قرار گرفتند. این تقابل ها و برخوردها، شعله های خصومت ملی را دوچندان کرد. به گفته تاریخ نگاران، این بازی ها صرفاً جرقه ای بودند بر انبار باروت. خشونت و بی اعتمادی عمیق میان مردم دو کشور و دولت ها باعث شد یک موضوع ورزشی، به بحرانی با ابعاد نظامی تبدیل شود.  آغاز جنگ در 14 ژوییه 1969، کمتر از یک هفته پس از پایان مسابقات، السالوادور به هندوراس حمله نظامی کرد. جنگ، که به عنوان جنگ 100 ساعته نیز شناخته می شود، تنها حدود چهار روز طول کشید، اما خسارات انسانی و اجتماعی زیادی برجای گذاشت. حدود 2000 نفر کشته و بیش از 100 هزار نفر آواره شدند و زمین های کشاورزی و زیرساخت ها آسیب دید و روابط تجاری دو کشور دچار اختلال شد. در ایام جنگ، ارتش السالوادور وارد مناطق مرزی هندوراس شد و شهرها و روستاهای مرزی تحت فشار شدید قرار گرفتند. هندوراس نیز در برابر حملات مقاومت کرد، اما عدم آمادگی و ضعف تجهیزات باعث شد بخش هایی از خاک این کشور اشغال شود. میانجی گری و پایان جنگ با توجه به بحران انسانی و فشار بین المللی، سازمان ملل و کشورهای آمریکای مرکزی وارد عمل شدند. میانجی گری های دیپلماتیک سرانجام باعث شد آتش بس اعلام شود. جنگ به طور رسمی در 20 ژوییه 1969 پایان یافت. روابط دیپلماتیک دو کشور تا سال 1977 قطع بود و تنها پس از مذاکرات گسترده، به حالت عادی بازگشت. پیامدها و درس ها جنگ فوتبال نمونه ای نادر از تلاقی ورزش، سیاست و تنش های اجتماعی است. این رویداد نشان داد که: 1. مسائل اقتصادی و اجتماعی داخلی می توانند حتی با یک رویداد ورزشی کوچک، به درگیری نظامی تبدیل شوند. 2. ملی گرایی و احساسات جمعی نقش کلیدی در شعله ور شدن تنش ها دارند. 3. ورزش، به ویژه فوتبال، می تواند نمایشی از تضادهای اجتماعی و سیاسی باشد، نه صرفاً سرگرمی یا رقابت ورزشی. با گذشت بیش از پنج دهه از این واقعه، جنگ فوتبال همچنان به عنوان یک نمونه تاریخی آموزنده در سیاست و جامعه شناسی ورزش بررسی می شود. تاریخ نگاران و تحلیل گران سیاسی بر این باورند که اگر چه فوتبال عامل مستقیم جنگ نبود، اما روحیه رقابت و هیجان جمعی توانست یک بحران قدیمی را به یک فاجعه انسانی تبدیل کند. جمع بندی جنگ فوتبال، علیرغم نامش که خنده آور به نظر می رسد، یکی از تلخ ترین وقایع تاریخ آمریکای مرکزی است. از یک سو، فوتبال باعث شد تنش ها به چشم بیایند و از سوی دیگر، نشان داد که مسائل اجتماعی و سیاسی نادیده گرفته شده، می توانند فجایع غیرمنتظره ایجاد کنند. این رویداد همواره در تاریخ فوتبال و روابط بین الملل به یاد آورده می شود و درس هایی درباره هوشیاری سیاسی، مدیریت تنش های قومی و اجتماعی و قدرت ورزش در جوامع ارائه می دهد. |