فرارو- چند روزی است که در شبکه های اجتماعی، بار دیگر جنگنده دو منظوره آموزشی رزمی یاک 130 مورد توجه قرار گرفته است. علت این توجه، انتشار اخباری مبنی بر پرواز هواپیماهای ترابری سنگین روسی به ایران طی روزهای گذشته، انتشار تصاویری مبنی بر حضور یاک های جدید در پایگاه های شکاری ایران و داغ شدن دوباره موضوع خرید جنگنده های سوخو - 35 است.

به گزارش فرارو، نخستین بار نام جت یاکوولف یاک-130 در سال 1402 به صورت جدی در اخبار شنیده شد. زمانی که طی انعقاد قراردادهای تسلیحاتی میان ایران و روسیه بعد از برداشته شدن تحریم های تسلیحاتی سازمان ملل به موجب توافق برجام، مشخص شد که این جنگنده ها به ایران وارد شدند. اولین فروند این هواپیما شهریور 1402 در ایران عملیاتی شد.

هواپیمای یاک - 130 نیروی هوایی در جریان رزمایش ذوالفقار 1403

بر خلاف آنچه بعضی رسانه های غیررسمی می گویند، یاک 130 جنگنده قدرتمندی نیست و البته بر اساس اظهارات و تحلیل های کارشناسان، هدف از خرید این جنگنده نیز استفاده رزمی نبوده. یاک 130 یک جت آموزشی و جنگنده سبک محسوب می شود که هدف اصلی آن، آموزش و آمادگی خلبانان ایرانی برای پرواز با جنگنده های نسل چهارم سوخو -35 است. مهرماه گذشته برخی رسانه مدعی شدند که ایران طرحی 6 میلیارد یورویی برای خرید 48 فروند سوخو 35 به مسکو ارائه داده است.

یاک 130 که از سال 2010 به عنوان جنگنده آموزشی در نیروی هوایی روسیه خدمت می کند، یک پرونده فروصوت سبک با دو صندلی است. این هواپیما در واقع جایگزین جت آموزشی L-39 شد که سال ها جت آموزشی اصلی نیروی هوایی روسیه بود. یاک 13 از دو موتور توربوفن تعبیه شده زیر بال ها استفاده می کند که هوای ورودی آن از دریچه های کوچک تعبیه شده روی بدنه پرنده تامین می شود. دو مخزن سوخت زیر هر بال نصب می شود و یک مخزن نیز داخل جنگنده قرار دارد. هر دو خلبان از سه نمایشگر رنگی در هر دو کابین بهره مند هستند که با دوربین دید در شب نیز هماهنگ است. رادار تعبیه شده در دماغه هواپیما با برد 60 کیلومتر، قابلیت رهگیری هشت هدف و درگیری با دو هدف را دارد. این هواپیما همچنین قابلیت دارد که با تجهیزات جنگ الکترونیک تجهیز شود و از سیستم فلر برای مقابله با پرتابه های پدافندی حرارتی استفاده می کند. یاک 130 مجهز سامانه ناوبری روسی کلنوس است اما در نسخه های صادراتی، این سیستم با تجهیزات GPS جایگزین می شود.

هواپیمای آموزشی بازنشسته L-39

این هواپیما در اصل برای آموزش خلبانان جهت پرواز با جنگنده های نسل 4+ و 5 روسی مانند سوخو - 35 و سوخو - 57 ساخته شده است. اما قابلیت تسلیح و استفاده در ماموریت های سبک را هم دارد. این هواپیما می تواند 3000 کیلوگرم مهمات حمل کند و 10 جایگاه خارجی برای نصب تسلیحات و تجهیزات دارد. در توضیحات تخصصی درباره این جنگنده آمده است که اگر چه سرعت آن فروصوت بوده اما در درگیری های هوایی چالاک ارزیابی می شود و حتی قابلیت جایگزینی با جنگنده های قدیمی مانند اف 5 و سوخو - 25 را نیز دارد.