هشت سال قبل محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی، در کنار استیو شوارتزمن کارآفرین، بانکدار، سرمایه دار و مدیر اجرایی آمریکایی و ماسایوشی سان کارآفرین، سرمایه دار و مدیر ارشد اجرایی ژاپنی در اولین دوره اجلاس مالی سالانه عربستان سعودی از ساخت شهری به نام نئوم خبر داد.

به گزارش خبرگزاری فارس، این دو سرمایه گذار میلیاردر به سرعت از طرح 500 میلیارد دلاری تاسیس شهر نئوم تمجید کردند. قرار بود نئوم کلان شهری با ربات های متنوع و پنل های خورشیدی کافی برای پر کردن مسیری به اندازه دیوار بزرگ چین باشد.

به گزارش بلومبرگ در حالی که نمایندگان غول های مالی جهان برای شرکت در اجلاس ابتکار سرمایه گذاری آینده به زودی به ریاض می روند، عربستان از آنچه که می توانست یکی از بزرگترین پروژه های ساختمانی جهان باشد، فاصله می گیرد. مقامات سعودی مدعی هستند بودجه شهر نئوم در زمینه های دیگری هزینه شده و از جمله میلیاردها دلار به حوزه هایی مانند هوش مصنوعی، بازی و فناوری های پیشرفته تزریق خواهد شد تا عربستان به اقتصاد متکی به نفت خود تنوع بیشتری بدهد. اما مشخص نیست این ایده ها عملیاتی خواهد شد یا این موضوع نیز به یک سردرگمی جدید در عربستان مبدل می شود. نئوم، در سال های اخیر همیشه بودجه ای مشخص را به خود اختصاص داده، اما در گزارش مقدماتی بودجه سال آینده عربستان سعودی، هیچ اشاره ای به این موضوع نشده است. ساخت و ساز کند شده و کار بر روی ویژگی اصلی آن، یعنی ایجاد یک شهر خطی که عرض محدودی دارد، کاهش یافته است. برخی از پیمانکاران و کارگران مشغول اجزای پروژه های دیگری هستند و بخش هایی از پروژه نئوم همچنان در دست بررسی است.

به گزارش عرب نیوز، محمد الجدعان، وزیر دارایی عربستان، اخیراً گفت اگر اجرای پروژه ای دیگر منطقی نباشد، دولت در تغییر ماهیت یا توقف آن تردید نخواهد کرد. این نشان دهنده اولویت آشکار برای هدایت سرمایه به پروژه هایی با بازگشت سریع تر و دسترسی جهانی است.ویژگی های نئوم قرار بود چه باشدساخت شهر نئوم یک پروژه فوق العاده بلندپروازانه بود که در ابتدا به عنوان یک شهر آینه ای به طول 170 کیلومتر با چشم اندازی از شهرسازی آینده برنامه ریزی شده بود. این شهر قرار بود 9 میلیون نفر را در خود جای دهد و میزان انتشار گاز آلاینده کربن در آن صفر باشد.از همان زمان انتشار خبر ساخت این شهر بسیاری از کارشناسان هشدار دادند که ایجاد چنین آرمان شهری به این آسانی نیست.

به نوشته اکوتیکیاس، قرار بود شهر نئوم در منطقه تبوک عربستان سعودی و دورتر از دریای سرخ ساخته شود و در آن هیچ ماشین یا خیابانی به سبک شهرهای فعلی وجود نداشته باشد. چنین برنامه ریزی شده بود که این شهر بر روی یک خط باریک تکمیل شود و با حفظ 95 درصد از مناظر طبیعی درختان و فراهم کردن تمام مایحتاج ساکنانش در فاصله حداکثر پنج دقیقه پیاده روی از منزل، از از آلودگی و جنگل زدایی در امان باشد. در طرح های اولیه بر بهبود کیفیت زندگی از طریق برنامه ریزی شهری در نئوم تمرکز شده بود تا پارک ها، مدارس، منازل مسکونی و محل های کار به صورت متمرکز در نزدیکی هم قرار بگیرند و سفرهای طولانی، جاده های غیرضروری و ترافیک از بین برود.

مهم ترین علت شکست طرح نئوم چشم انداز بلندپروازانه آن است که به راحتی قابل محقق کردن نیست. از سوی دیگر به دلیل چالش های اقتصادی و نیاز به استفاده از تکنیک های پیچیده ساخت و ساز، این طرح ابتدا دستخوش تغییرات عمده ای شد و سپس پیشبرد آن روز به روز کندتر و کندتر شد. هزینه تکمیل این پروژه که در ابتدا 1.5 تریلیون دلار تخمین زده شده بود، تاکنون مرتب افزایش یافته و مشکلات اقتصادی و نگرانی در مورد امکان اجرایی شدن آن باعث شد تا در بودجه سال آتی عربستان سعودی بودجه ای برای نئوم در نظر گرفته نشود.

در ابتدا پیش بینی شده بود نئوم برای اسکان 1.5 میلیون نفر تا سال 1419 ظرفیت داشته باشد، اما پیش بینی ها به سرعت تغییر کرد و این رقم به تنها حدود 300000 نفر رسید. طول کلی شهر نیز به 2.5 کیلومتر کاهش یافت. این مشکلات از عوامل اقتصادی و عملیاتی ناشی می شود که باعث شد ایده تکمیل خط آهن نئوم هم در بحبوحه اخراج و تعدیل نیروها و کاهش بودجه کنار گذاشته شود.از سال گذشته و با توجه به کاهش نیروی کار و نیز کوتاه شدن طول پروژه، تردیدهایی در مورد اینکه آیا شهر نئوم آنطور که قرار بود باشد، ساخته خواهد شد، شکل گرفت. در نهایت توقف تخصیص بودجه به نئوم حداقل به معنای به تعویق افتادن طولانی مدت اجرای آن است. به گزارش وال استریت ژورنال، طبق یک حسابرسی داخلی که اسفند سال قبل به هیئت مدیره نئوم ارائه شده، ساخت و ساز برای تکمیل این شهر حداقل 55 سال طول خواهد کشید و هزینه نهایی این پروژه به 8.8 تریلیون دلار خواهد رسید که 25 برابر بیشتر از بودجه سالانه عربستان سعودی است.

قرار بود نئوم پاسخ عربستان سعودی به دبی باشد، شهری آینده نگر که قدرت فناوری و نفت را نشان می دهد. اما در حال حاضر، این شهر با میلیاردها دلار هزینه بدون هیچ بازده واقعی، به یک شکست مالی بزرگ دیگر برای عربستان تبدیل شده است.