فرارو- از وقتی مدارس و دانشگاه ها بازگشایی شدند، صف پایانه های تاکسیرانی مورد توجه قرار گرفته ؛ یکی از دلایل این موضوع هم نبود تاکسی به اندازه کافی است.

به گزارش فرارو، در حاشیه پایانه ها گاهی تاکسی هایی ایستاده اند که مشخص نیست در کدام خط کار می کنند. برخی از آن ها جلوی در خروجی مترو می ایستند و می گویند: دربست، اسنپ . کرایه اعلامی تقریباً دو برابر قیمت اسنپ است و حتی در صورت چانه زنی با راننده، مسافران باز هم مجبور به پرداخت مبلغ بیشتری می شوند. دلیل انتخاب آن ها به جای اسنپ هم حاضر-آماده بودن آن هاست؛ در حالی که مسافران برای اسنپ ممکن است چند دقیقه در ترافیک معطل شوند. حالا رییس شورای شهر تهران، قانونی بودن کار کردن تاکسی ها در اسنپ و تپسی را مورد تشکیک قرار داده. در این نقطه، تقاضای بالای مردمی که در صف ایستاده اند با تاکسی هایی که منتظر مسافر دربستی هستند به چشم می خورد. دلیل این مساله چیست؟

حوالی ساعت 6 غروب تقریبا پایانه تاکسیرانی مترو کرج مملو از مسافرانی است که در انتظار تاکسی در صف ایستاده اند. یکی از آن ها می گوید: آن قدر دویدیم تا به مترو تندرو برسیم، آنقدر فشار را تحمل کردیم که حالا اینجا در صف منتظر بمانیم؟ پس از مترویی که تقریبا ساعت 6 و نیم غروب به کرج رسیده بود، 4 مترو به این پایانه رسیده اند. این یعنی مسافران نتوانستند با استفاده از وسائل حمل و نقل عمومی برای رسیدن به منزل در زمان خود صرفه جویی کنند.

طول برخی از صف ها به یک کیلومتر رسیده و حالا درگیری میان مردم سر این مساله که کدام یک جلوتر بوده بالا گرفته است. از طرفی دیگر برخی رانندگان هم با هم درگیر هستند. یک پراید سفید وارد خط تاکسی فردیس می شود و اشاره می کند که فقط تا فلکه اول مسافران را حمل خواهد کرد. چند نفری از صف جدا می شوند و بدون این که از راننده خرده بگیرند که چرا وارد خطوط تاکسی ها شده ای سوار ماشینش می شوند. همه آنان آنقدری خسته هستند که حوصله بحث ندارند.

بالاخره یک مینی بوس که وقتی گاز می دهد حجم بسیار بالایی از دود هوای اطراف را آلوده می کند سر می ‎رسد. برخی می پرسند چرا انقدر دیر آمده است. راننده پاسخ می دهد: ترافیک بود. سوار این مینی بوس قرمز شدن، مساوی با سرگیجه است؛ اما چاره ای نیست. به هر حال هنوز تعداد زیادی مسافر باقی مانده اند.

آرزو، یکی از مسافران که ساعت 5 صبح از خانه بیرون آمده تا به محل کار برسد، می گوید: از وقتی دانشگاه ها باز شده وضع همینطور است. تعداد ون ها و تاکسی ها اضافه نشده است ولی مسافر چرا. آن طرف خیابان، زیر پل عابر پیاده را نگاه کنید. برخی از تاکسی ها خارج از خط آن جا می ایستند تا با تعرفه اسنپ مسافران را جابه جا کنند اما اگر قرار باشد شبی 90 هزار تومان پول اسنپ بدهیم که بهتر است گوشه خانه بنشینیم و کار نکنیم!

مبینا، دانشجوی 19ساله می گوید: آن خودروهایی که ایستاده اند هم مسافر می برند اما 5 تا 10 هزار تومان از نرخ مصوب کرایه ها بیشتر می گیرند. وقتی بهشان می گویی چرا می گویند سوار نشو کسی مجبورت نکرده. این نوعی سوءاستفاده از وضعیت نیست؟ اما یکی از همان راننده ها می گوید: برای اینجا ایستادن هر شب به رییس خط پول می دهیم، پولی بیشتر از هر سرویسی که ون ها و تاکسی های خط می گیرند. یکی دیگر از دانشجویان هم می گوید که اگر ماشینی به جز خطی ها سوار شود مدام دل آشوبه دارد چراکه آنان از مسیر تعیین شده حرکت نمی کنند و مدام وارد کوچه و پس کوچه ها می شوند.

یکی از راننده های تاکسی صندلی ماشینش را خوابانده و در حالی که چای می نوشد به اطراف نگاه می کند. یکی از مسافران از او می پرسد: چرا وارد خط نمی شوی؟ این همه مسافر ایستاده؟ او پاسخ می دهد: اوج ترافیکه! واسه چندرغاز یه ساعت بمونم توی ترافیک که چی؟ البته این موضوع فقط به پایانه تاکسیرانی کرج نیست. چندی پیش مردمی که در پایانه تاکسیرانی میدان ونک رفت وآمد داشتند خبر داده بودند که برخی تاکسی ها در این پایانه از حدود ساعت 16 عصر به بعد نسبت به جابجایی مسافران به سمت غرب (توحید، شهرک غرب، میدان المپیک، اکباتان و…) امتناع کرده و همین امر منجر به ایجاد صف های طولانی تا ساعاتی از شب می شوند.

بنابراین صف های طولانی تاکسی ها در ساعات پیک دلایل متفاوتی دارد. اول افزایش ناگهانی تقاضا پس از بازگشایی دانشگاه ها و مدارس بدون افزایش متناسب در تعداد تاکسی ها و ون ها، باعث بر هم خوردن تعادل میان عرضه و تقاضا شده است. دوم، ترافیک سنگین در مسیرهای منتهی به پایانه ها و طولانی شدن زمان بازگشت تاکسی ها، باعث کاهش سرعت گردش ناوگان می شود. سوم، بسیاری از رانندگان با در نظر گرفتن هزینه سوخت، استهلاک خودرو و زمان از دست رفته، فعالیت در خطوط ثابت را غیراقتصادی دانسته و ترجیح می دهند در پلتفرم های اینترنتی با درآمد شناورتر کار کنند. چهارم، ضعف نظارت و نبود کنترل مؤثر بر رانندگانی که از انجام سرویس خطی امتناع می کنند، موجب رواج فعالیت های غیررسمی و افزایش هرج ومرج در پایانه ها شده است. در چنین شرایطی، مردم ناچارند یا هزینه بیشتری برای سفر بپردازند یا ساعت ها در صف بمانند. به علاوه، خودروهای شخصی خارج از خط که با نرخ های دلخواه و بدون نظارت مسافر جابه جا می کنند، نشانه ای از شکل گیری بازار سیاه حمل ونقل شهری هستند و موجب هرج و مرج می شوند.

این صف های طولانی فقط نشانه ای از بحران تقاضا نیستند، بلکه ریشه در تغییر رفتار رانندگان و مردم هم دارند. جدای از این بحث که چرا صف های تاکسی ها پس از بازگشایی مدارس و دانشگاه ها تا این حد طولانی شده است، باید به این نکته توجه نمود که چرا تاکسی ها از حضور در خط امتناع کرده و به تاکسی های اینترنتی روی می آورند. حالا این مساله در سطح شهر پررنگ و موجب بی نظمی شده است و برای برخی این پرسش را به وجود آورده که آیا چنین عملی قانونی است؟!

مهدی چمران، رییس شورای شهر تهران، در این مورد می گوید: اگر فردی تاکسی دارد، در اسنپ و تپسی فعالیت می کند و از امتیاز ورود به محدوده طرح ترافیک استفاده می کند باید به نرخ تاکسی ها به شهروندان خدمت رسانی کند. ما از سازمان تاکسیرانی هم خواستیم باز هم تاکید می کنیم که این موضوع بررسی و مطابق قانون اقدام شود و اگر فعالیت تاکسی ها اسنپ و تپسی غیر قانونی است اعلام کنند که تاکسی ها نمی توانند در تپسی و اسنپ و نظایر آن نام نویسی کنند. قانونا آنان چنین اجازه ای ندارند.

این خبر حالا تبدیل به یکی از موضوعات جنجالی در میان رانندگان تاکسی شده است. رضا، راننده تاکسی 63 ساله، در این مورد می گوید: مثلا اگر کرایه نفری 20 هزار تومان باشد در یک سرویس 80 هزار تومان دریافت می کنیم درحالی که همان مسیر در اسنپ نرخی معادل 100 تا 120 هزار تومان و گاهی بیشتر دارد. خب! عقل اقتصادی چه می گوید؟ بنابراین مسافرانی که کمی عجله دارند یا مدت زمان انتظار، صبر آنان را لبریز کرده به تاکسی اینترنتی روی می آورند.

ملیکا، 23 ساله، در حالی که در صف انتظار ایستاده از بین مسافران 3 نفر دیگر را جمع می کند و به آنان می گوید اسنپ گرفته. آنان قیمت را می پرسند و ملیکا می گوید: نفری 28 هزار تومن می شه. بهتر از اینه که تا نصف شب اینجا بایستیم! مهدی، یکی دیگر از مسافران که قرار است با ملیکا همسفر باشد می گوید: وقتی قانون، نظارت و حمایت نباشد و مسئولی به وضع رسیدگی نکند، مردم سعی می کنند به شیوه ای خودشان مشکلات خودشان را حل کنند. راننده اسنپ نیز به محض رسیدن، در حالی که واضح است جدیدا به شکل مکرر با این پدیده روبه رو شده، می گوید: هی نگید اینجا بایست، اونجا بایست ها، مقصد همونیه که زدید. بعد مسافران می گویند که همگی مسیرشان در طول همین مقصد است و بالاخره به تفاهم می رسند.

آن راننده تاکسی که جلوی در خروجی مترو ایستاده بود و با صدای بلند میان مسافران می گفت: دربست، اسنپ مسافری پیدا کرد و قیمت 150 هزار تومان را پیشنهاد داد. اما، مسافر قیمت اعلامی از سمت اسنپ را نشان داد و با او به تفاهم نرسید. او نیز دلیل اینکه به جای حضور در خط، به این شکل مسافر سوار می کند را مشکلات اقتصادی دانسته و می گوید: روزی 10 تا سرویس هم اگر ببرم، دخلم به خرجم جور در نمیاد. این قراضه (اشاره به ماشینش) هر ماه یک خرج روی دستم می گذارد و من توان تامین این هزینه ها را ندارم. اما به این شیوه روزی 4 الی 5 سرویس می برم و ماشین کمتر به خرج می افتد. او در این مورد که چرا از نام اسنپ استفاده می کند ولی از رانندگان آن نیست می گوید: حوصله دردسر ندارم. ضمنا اسنپ درصدی از راننده کم می کند در حالی که تمام خرج ها برای من است. این طوری به صرفه تر است.

بنابراین تا زمانی که نظام کرایه گذاری و ساختار تاکسیرانی با واقعیت های اقتصادی شهر تطبیق پیدا نکند، این صف ها کوتاه نخواهند شد؛ حتی اگر پایانه ها پر از مسافر و خیابان ها پر از تاکسی باشند.