محمدرضا شالبافان، سرپرست دفتر سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت، درباره افزایش اختلالات روان در مردان گفت: اختلالات سلامت روان در خانم ها، به ویژه در مورد برخی از اختلالات مانند افسردگی و اختلالات اضطرابی در کشور ما مانند سایر جوامع شایع تر است. این در حالی است که نسبت جنسیتی در مورد اختلالاتی از قبیل اختلالات شدید روانپزشکی، از جمله اسکیزوفرنیا و دو قطبی، معمولاً در کشور ما نیز مامند سایر نقاط دنیا نسبتی برابر داشته است.

به گزارش ایلنا، وی افزود: در پیمایش جدیدی که منتشر شده، اختلالات در هر دو جنس، در جمعیت بزرگسال نسبت به پیمایش پیشین، تا حدی افزایش پیدا کرده است. در این زمینه، هم آقایان و هم خانم ها شاهد افزایش میزان اختلالات نسبت به مطالعه قبلی، که حدود 11 سال قبل از این مطالعه و در اوایل دهه 90 انجام شده، بوده اند. با این حال، تغییر قابل توجهی در نسبت اختلالات بین خانم ها و آقایان در این مطالعه مشاهده نمی شود.

شالبافان در ادامه خاطرنشان کرد: البته موارد دیگری نیز وجود دارد که جای نگرانی دارد و در برخی موارد عموماً آقایان بیشتر در معرض آن هستند. به عنوان مثال، در زمینه اعتیاد، آقایان معمولاً در معرض این موضوع بیشتر قرار دارند. در مقابل، مسائلی مانند افسردگی و اضطراب شیوع بیشتری در خانم ها دارد. درباره برخی موارد دیگر نیز به نظر می رسد که نسبت ها ممکن است تغییراتی کرده باشد، اما این تغییرات چندان شدید نیستند.

وی در پاسخ به این پرسش که اکنون در مردان، اختلال اعتیاد به الکل جایگزین اعتیاد به مواد مخدر شده است، گفت: این مطالعه به این نکته اشاره داشت که مصرف الکل به جای تریاک در حال افزایش است. در مطالعه ای که خانم دکتر رحیمی موقر و همکارانشان در سال 1400 انجام دادند، نشان دهنده افزایش مصرف الکل بوده است.

سرپرست دفتر سلامت روان وزارت بهداشت تصریح کرد: البته با توجه به اینکه این مطالعه در میانه کووید انجام شده و در اواخر سال 1400 بوده است، می توانیم انتظار داشته باشیم که شرایط پیرامونی در نتایج مطالعه تأثیرگذار بوده باشد. اما برای اینکه بدانیم آیا در شرایط فعلی، یعنی بعد از کووید، وضعیت به همین شکل باقی مانده است یا نه، نیاز به انجام مطالعات به روز داریم که این امر زمان بر است.

شالبافان در مورد میزان خودکشی در مردان نیز گفت: آمارها نشان می دهد که اقدام به خودکشی در زنان در بسیاری از نقاط دنیا، از جمله کشور ما بیشتر است، اما خودکشی منجر به مرگ در مردان بیشتر است.

وی در این خصوص که یکی از مسائلی که وجود دارد این است که بسیاری از مردان درمان را رها می کنند یا اصلاً به دنبال درمان نمی روند، گفت: این موضوع به ویژه در فرهنگ هایی مانند فرهنگ ایرانی یک مشکل جدی محسوب می شود؛ متأسفانه بسیاری از آقایان مشکل سلامت روان خود را نمی پذیرند و این تنها به علامت های روانی محدود نمی شود.

این مقام وزارت بهداشت با بیان اینکه در مورد مشکلات جسمی نیز برخی از مردان مشکل خود را نمی پذیرند، اما در مورد سلامت روان، این مسئله پررنگ تر است، گفت: حتی اگر مردان به سلامت روان خود توجه کنند و مراجعه کنند، معمولاً درمان را به خوبی پیگیری نمی کنند و این موضوع به دلایل مختلفی مرتبط است. یکی از بخش های مهم این مسئله به سواد سلامت روان برمی گردد. به نظر می رسد که به دلایل متعددی، سواد سلامت روان در آقایان نیازمند تقویت است.

وی در ادامه خاطرنشان کرد: از طرفی، به دلیل نقشی که مردان در فرهنگ هایی مانند فرهنگ ما ایفا می کنند، پذیرش مشکل برای آنان بسیار دشوار است. به همین دلیل، توجه ویژه به این جمعیت ضرورت دارد. هرچند شیوع اختلالات سلامت روان در خانم ها بیشتر است، اما میزان استفاده از خدمات سلامت روان در آقایان به طور قابل توجهی کمتر است که این موضوع نگران کننده است.

به گفته وی، ضروری است که آموزش های کافی به آقایان ارائه شود، به ویژه به جمعیت هایی که آقایان در آن ها حضور فعال دارند، مانند جمعیت های کارگری. باید توجه ویژه ای به خدمات سلامت روان دوره ای به این افراد شود تا بتوانیم به تدریج این نقطه ضعف را کاهش دهیم.

شالبافان در ادامه اظهار کرد: برخی موضوع را به نقش هایی که آقایان در خانواده دارند مرتبط می دانند، به عنوان مثال مسئولیت درآمدزایی و انجام وظایف مختلف، و معتقدند که این مشغله ها ممکن است به عدم فرصت کافی برای مراجعه به درمان منجر شود. با این حال، به نظر می رسد که این مسئله چندان پررنگ نیست و بیشتر به موضوعات فرهنگی و نقش هایی که مردان برای خود قائل هستند، ارتباط دارد. در واقع، بسیاری از مردان نمی خواهند پذیرای این مسأله باشند که به مشکلات سلامت روان دچار هستند و نیازمند کمک هستند.

سرپرست دفتر وزارت بهداشت تصریح کرد: در ارتباط با اختلالات روان در مردان، می توان گفت که سخت است به طور دقیق مشخص کنیم که کدام قشر بیشتر در معرض این اختلالات قرار دارد. به طور کلی، می توان به قشر کارگر و افرادی که در مشاغل سخت با تنش های روانی بالا فعالیت دارند اشاره کرد، اما باید توجه داشت که مسائل اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی نیز تأثیرگذارند و در واقع، قشر خاصی نمی توان به طور دقیق تعیین کرد که بیشتر از دیگران با اختلالات روان مواجه است. این مقوله به نوعی پیچیده و تحت تأثیر عوامل مختلف قرار دارد.

وی خاطرنشان کرد: در واقع، دلایل مختلفی وجود دارد که ممکن است افراد را به مشکلات بیشتری از نظر سلامت روان دچار کند. به عنوان مثال، افرادی که بیکار هستند یا روابط خانوادگی پایدار ندارند، مانند افرادی که مجردند یا از همسر خود جدا شده اند، معمولاً دچار مشکلات بیشتری در زمینه سلامت روان می شوند.

شالبافان در پایان گفت: با این حال، اینکه بخواهیم مقایسه ای بین اقشار مختلف در استان های متفاوت داشته باشیم، نیازمند مطالعات گسترده و با حجم نمونه بالاست تا بتوانیم نتایج قابل اعتمادی به دست آوریم. در این زمینه می توان گفت افرادی که با مشکلات بیشتری دست و پنجه نرم می کنند، شامل افرادی هستند که بیکارند و از نظر روابط خانوادگی شرایط مناسبی ندارند.