| دانشمندان موفق شده اند به تصویر جامع تری از بیماری هایی برسند که در سال 1812 ارتش بزرگ ناپلئون بناپارت را در جریان عقب نشینی فاجعه بارش از مسکو تقریبا به تمامی نابود کرد. تاکنون گمان می رفت که دو بیماری تیفوس و بیماری پای سنگرمانده عوامل اصلی نابودی این ارتش بودند، اما انستیتو پاستور در پاریس، با استفاده از جدیدترین تکنیک های توالی یابی ژنتیک، نشان داده است که تب شبه حصبه و تب راجعه نیز بین قشون ناپلئون شیوع داشته است. این عوامل بیماری زا در مغز دندان اجساد چندین سرباز فرانسوی پیدا شده است که در یک گور دسته جمعی در لیتوانی دفن شده بودند. این گور دسته جمعی در سال 2001 کشف شد. لشکرکشی ناپلئون به روسیه نزدیک به 600 هزار مرد را با عواملی چون جنگ، سرما، گرسنگی و بیماری به کام مرگ کشاند. ناپلئون بناپارت امپراتور فرانسه بود که به دنبال انقلاب فرانسه به قدرت رسید. لشکرکشی های او به مناطق مختلف دنیا به مرگ نزدیک به شش میلیون نفر انجامید. او در ژوئن 1815 در نبرد واترلو از نیروهای ائتلاف به رهبری بریتانیا شکست سختی خورد و به جزیره سنت هلن تبعید شد. |