زهره فراهانی در هم میهن نوشت: یک بازیگر مشهور به جرم تجاوز بازداشت شد ، خبری که روز سه شنبه به تیتر یک فضای مجازی و خبرگزاری های رسمی تبدیل شده بود، اما این فقط یک اتفاق فردی نبود، بلکه تصویر زنده ای از یک زخم قدیمی و دیرپاست؛ این زخم قدیمی سال ها در سکوت و انکار، در پشت پرده های سینما و در تاریکی قدرت پنهان شده بود.

اما آنچه هم پای این اتفاق تأسف انگیز و تلخ بود، واکنش هایی بود که با آن همراه بود. جمله هایی مانند اگر آقای بازیگر لب تر کند، کلی گزینه دارد! که متأسفانه حتی این جمله از زبان برخی زنان هم شنیده و خوانده شد، این نشان می دهد هنوز هم نگاه های زن ستیزانه و بی انصافانه در جامعه ما ریشه دوانده است.

انگار قربانی باید خودش انتخاب شود و مسئول آنچه بر سرش آمده، باشد! این تفکر نه تنها ظلمی مضاعف به زنان است، بلکه صدای بسیاری از قربانیان را خاموش می کند و راه عدالت را سد می نماید. اما حقیقت این است که خشونت جنسی و تجاوز، پدیده ای گسترده و پیچیده است که هیچ کس در برابر آن مصون نیست؛ نه در سینما، نه در سیاست و نه در زندگی روزمره مردم. آمارهای نگران کننده سازمان های بین المللی نشان می دهد که تقریباً یک سوم زنان جهان حداقل یک بار خشونت جنسی را تجربه کرده اند، و ایران هم از این قاعده مستثنی نیست.

مطالعات غیررسمی نشان می دهد، بیش از 60 درصد زنان ایرانی حداقل یک بار در معرض آزار جنسی قرار گرفته اند، اما بسیاری از این موارد هرگز گزارش نمی شوند. چرا؟ چون ترس از قضاوت، فشار خانواده، تهدیدهای متجاوزان و نفوذ سیاسی و اقتصادی آن ها، سکوت را به گزینه اول قربانیان تبدیل کرده است.

در سال های اخیر، شجاعت و صدای بلند برخی خبرنگاران، بازیگران و فعالان اجتماعی به شکست این سکوت کمک کرده است. وقتی آن ها خاطرات تلخ خود را به اشتراک گذاشتند و حتی پای نامه ها و طومارهایی را امضاء کردند که علیه خشونت بود، امیدهایی در دل جامعه روشن شد. ویدئویی از واکنش کتایون ریاحی، در مراسمی، گوشه هایی از این درد را به نمایش گذاشت و پرده از واقعیت های تلخ برداشت.

اما سوال اساسی اینجاست؛ پس از همه این فریادها، آیا نهادهای فرهنگی، قضایی و اجتماعی به وظایف شان عمل کردند؟ آیا حمایت واقعی از قربانیان صورت گرفت؟ متأسفانه پاسخ اغلب منفی است و بسیاری از این پرونده ها یا به فراموشی سپرده شده اند یا به دلیل فشارهای سیاسی و اقتصادی، مختومه شده اند. مسئله تنها در دنیای هنر خلاصه نمی شود؛ در عرصه سیاست، زنانی که می خواهند حقیقت را فریاد بزنند، بارها و بارها به خاطر ترس از قدرت و نفوذ متجاوزان، مجبور به سکوت شده اند. تنها یک کلیشه در برابر این ظلم وجود داشته است؛ هیس دخترها فریاد نمی زنند. اما شاید برخی از همین افراد متجاوز، امروز در جایگاه های مهم نشسته باشند.

این واقعیت تلخ، باعث شده بسیاری از قربانیان به جای اینکه دیده و شنیده شوند، در ترس و انزوا باقی بمانند. چرا قربانیان سکوت می کنند؟ یکی از دلایل مهم آن، ترس از ازدست دادن فرصت های شغلی و اجتماعی است. آن ها در مقابل انتخابی سخت قرار می گیرند؛ سکوت یا ازدست دادن آینده. بسیاری باور دارند که حرف زدن نه تنها کمکی نمی کند، بلکه باعث فشار بیشتر می شود.

حتی ممکن است کسانی باشند که برای رسیدن به موفقیت، به طور تلویحی یا مستقیم، از این چرخه ظلم عبور کرده اند. اما آیا پیشرفتی که با پا گذاشتن روی حق و کرامت دیگران به دست آمده، ارزش دارد؟ این ها سوال هایی است که باید جامعه ما به آن ها پاسخ دهد. سوال هایی که فراتر از یک پرونده خاص، نشان دهنده نیاز فوری به تغییرات بنیادین است.

دراین میان لایحه حمایت از زنان که سال هاست در مجلس به انتظار تصویب نشسته، می توانست کلیدگشای این بحران باشد. اما متأسفانه این لایحه همچنان بلاتکلیف مانده و تصویب آن به تعویق افتاده است. بدون قوانین حمایتی قوی، نظام قضایی و اجتماعی ما نمی تواند از قربانیان به درستی حفاظت کند و مجازات عادلانه ای برای متجاوزان در نظر بگیرد.

برای خروج از این بحران، نیازمند رویکردی جامع و چندجانبه هستیم. اول از همه باید قوانین حمایتی را سریع تر و قاطع تر تصویب کنیم و نهادهای قضایی را به آموزش و تخصص در زمینه خشونت های جنسی مجهز کنیم. رسانه ها نقش کلیدی در این مسیر دارند؛ آن ها باید صدای قربانیان را منعکس کنند، تابوهای گفت وگو درباره خشونت را بشکنند و با آگاه سازی عمومی، زمینه تغییر نگرش های فرهنگی را فراهم کنند.

همچنین آموزش های همگانی در مدارس، دانشگاه ها و محیط های کاری، ضروری است تا نسلی آگاه و مسئولیت پذیر پرورش یابد که خشونت را نپذیرد و به حقوق انسانی همه احترام بگذارد. امروز بیش از هر زمان دیگری نیازمند شجاعت، همبستگی و عمل جمعی هستیم. باید باور کنیم که سکوت دیگر راهکار نیست و هر صدای شکسته، توان تغییر دارد.

این وظیفه ی همه ی ماست که در برابر ظلم و بی عدالتی بایستیم، از آسیب دیدگان حمایت کنیم و با تلاش مستمر، آینده ای بسازیم که در آن هیچ زنی نترسد، هیچ صدایی خاموش نشود و عدالت در هر گوشه ای برقرار باشد.