سمینار آینده تهران روز چهارشنبه 30 مهر 1404 از ساعت 8 تا 18 با حضور استادان دانشگاه، مدیران شهری و فعالان بخش خصوصی در هفت پنل تخصصی برگزار شد.

به گزارش شرق، در این نشست، موضوعاتی چون زیرساخت های حمل ونقل و مدیریت انرژی در شهر هوشمند ، بخش خصوصی و مسئله تمرکز در تهران ، مسکن، اقتصاد شهری و عدالت اجتماعی ، فرهنگ، هویت و مشارکت مردمی در مدیریت شهری ، توسعه پایدار و محیط زیست شهری ، حاشیه تهران، صنعت و چالش های زیست پایدار و تهران پساجنگ؛ زندگی روزمره و کسب وکارها مورد بحث قرار گرفت.

علی ربیعی، دستیار اجتماعی رییس جمهور در سخنرانی خود با اشاره به زوایای کمتر توجه شده در جنگ 12روزه گفت: این جنگ، نخستین جنگی بود که از مرزهای کشور آغاز نشد بلکه از پایتخت شروع شد و 90 درصد جنگ نیز در تهران رخ داد. جنگی که کل جامعه ایران را غافلگیر کرد و در آغاز، حتی امان واکنش را از نیروهای نظامی سلب کرده بود؛ اما با اقدام به موقع نیروهای مسلح، روند جنگ تغییر کرد.

ربیعی با اشاره به ویژگی های نظامی و تاکتیکی این درگیری افزود: جنگ 12روزه، جنگی هوشمند، مبتنی بر شاهراه های اطلاعاتی و متکی بر هوش اطلاعاتی بود. هدف این جنگ مردم ایران بودند. هدف دشمن این بود که ایران قدرت مانور در منطقه را تا مدت ها از دست بدهد. برخلاف دروغ بزرگ رسانه های فارسی زبان خارجی که مدعی بودند برای تغییر رژیم آمده اند، هدف واقعی مردم ایران بودند.

دستیار اجتماعی رییس جمهور با اشاره به نوعی ملی گرایی جدید در جریان جنگ گفت: اگر هدف از جنگ 12روزه مردم بودند، بنابراین باید به این پرسش پاسخ دهیم که پس از جنگ، سیاست اجتماعی مناسب با مردم چگونه باید باشد؟ آیا به سیاق پیشین، با همان روش ها و ابزارهای گذشته می خواهیم از کشور صیانت کنیم؟ اگر مقاومت ذهنی مردم یعنی تمامیت ذهنی آنان در کنار تمامیت ارضی مهم بوده، ما برای تمامیت ذهنی چه کاری انجام داده ایم؟

ربیعی در ادامه با بیان اینکه 85درصد مردم ایران از فیلترشکن استفاده می کنند ، گفت: ناامنی از پلتفرم های داخلی بیشتر رخ داده است؛ یعنی ناامنی ناشی از پلتفرم های خارجی با داخلی تفاوتی ندارد، چون زیرساخت هر دو در آمریکا است. این چه سیاستی است که هم مردم را ناراضی می کند و هم امنیت را حفظ نکرده است؟ اگر بدبینانه نگاه کنیم، یعنی پیامی پنهان داده ایم که مردم دیگر مقاومت نکنند.

او افزود: تهران پس از جنگ و شهرهای پس از جنگ، ایران پس از جنگ، حتما سیاست اجتماعی متفاوت می طلبد. امروز بخشی از یارانه خانواده ها صرف خرید فیلترشکن می شود و همین مسئله به نارضایتی عمومی دامن می زند.

ربیعی با بیان اینکه بحران های تهران کمتر از آثار جنگ نیست، تصریح کرد: باید به دنبال برون رفت از شرایط بحرانی باشیم و چشم اندازی تازه نشان دهیم. باید بررسی کنیم که از میان این تلخی ها، کدام روزنه امید را می توان گشود. از قصه های کوچک و حل گره های کوچک باید آغاز کنیم.

او درباره هدف سمینار گفت: این نشست در قالب هفت پنل و با اهداف فهم مسئله تهران، ایجاد گفتمان، استخراج سیاست از دل پنل ها و سیاست گذاری برگزار شد. برای عبور از بحران، زمینه فرهنگی بستری بوده که تاکنون ایران را حفظ کرده است. ما باید افق گشایی، داستان سازی و آرزوهای جمعی خود را در همین بستر خلق کنیم.

ربیعی در پایان سخنانش افزود: ویژگی سمینار آینده تهران، شکل گیری یک سه ضلعی و گاهی چهارضلعی است: بخش خصوصی قدرتمند تهران، دانشگاه و انجمن های علمی، نهادهای مدنی محیط زیستی و نهادهای مدنی محله محور؛ و در برخی پنل ها دولت نیز به عنوان ضلع چهارم حضور داشت. این هم افزایی را باید به فال نیک گرفت.

در پنل حاشیه تهران، صنعت و چالش های زیست پایدار ارغوان فرزین گفت: چالش های پیش روی تهران از جمله عدالت اجتماعی، زیست پایدار، حمل ونقل و تهران هوشمند در پنل های مختلف مورد بررسی قرار گرفت.

دسترسی همگان به مسکن مناسب، خدمات پایه، سیستم حمل ونقل ایمن و مقرون به صرفه، کاهش آلودگی و ایجاد فضاهای سبز عمومی از اهداف توسعه پایدار است که همه کشورهای عضو سازمان ملل متعهد به آن شده اند.

ابراهیم نورمحمدی نیز گفت: حاشیه نشینی از سال 42 و هم زمان با اصلاحات ارضی آغاز شد. کنار گذاشتن مردم از عرصه های کنشگری اجتماعی باعث گسترش معضلات شده است. تشکیل شورای تحول محله می تواند در کاهش آسیب های اجتماعی به ویژه در مناطق حاشیه نشین مؤثر باشد.

علی نقیب نیز افزود: حاشیه نشینی از زمان انقلاب صنعتی در دنیا آغاز شد و تراکم جمعیت، معضلات فرهنگی و اجتماعی را افزایش داد.

در ایران نیز هرچند در حوزه آکادمیک و نظری خوب عمل کرده ایم، اما در اجرا ضعیف بوده ایم. مصوبه تمرکززدایی از سال 1390 ابلاغ شده اما اجرا نشده است.

او تأکید کرد: برنامه ریزی کلان، مسئولیت پذیری و ضمانت اجرایی از راه های برون رفت از بحران شهرنشینی است. قوانین خوب بوده اند اما اجرا نشده اند؛ بنابراین باید مطالبه گری اجتماعی تقویت شود.

رضا زنده دل، شهردار لاهیجان، نیز با اشاره به تجربه های خود گفت: تغییر سبک زندگی باعث افزایش تولید زباله شده است. در شهرهای شمالی کشور پسماند به معضل اصلی تبدیل شده و برای حل آن طرح هایی مانند فرزند ایران قهرمان زمین با تمرکز بر آموزش کودکان، پارلمان دانش آموزی و آموزش مدیریت آب و محیط زیست اجرا کرده ایم.

او درباره مهاجرت معکوس افزود: تمرکززدایی و جلوگیری از مهاجرت به شهرهای بزرگ زمانی ممکن است که استانداردهای زندگی در همه شهرها ارتقا یابد و احساس عدالت برای همه وجود داشته باشد.

محمد استراج، نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی، با اشاره به ریشه های تاریخی حاشیه نشینی گفت: اولین موج مهاجرت از زمان اصلاحات ارضی آغاز شد. پس از انقلاب، امکانات زیادی در مناطق روستایی فراهم شد اما در حوزه درآمدزایی اقدامی جدی صورت نگرفت و همین مسئله موجب مهاجرت مجدد به شهرهای بزرگ شد.

او افزود: آسیب ها و معضلات حاشیه نشینی بیش از هرچیز فرهنگی و اجتماعی است و باید با مشارکت مردم و تشکل های اجتماعی آن را کاهش داد.

ابراهیم صادقی فر، رییس مؤسسه کار و تأمین اجتماعی، نیز گفت: صنعتی شدن منجر به گسترش حاشیه نشینی شده و زیست پایدار عدالت را در تهران به چالش کشیده است. نابرابری فضایی، بیکاری جوانان، رشد اشتغال غیررسمی و ضعف پوشش تأمین اجتماعی از چالش های کلان شهرهاست. توسعه متوازن و مشارکت مردم در برنامه ریزی، راه برون رفت از این وضعیت است.

در پنل پایانی تهران پساجنگ ، دیاکو حسینی گفت: در گذشته جنگ های بزرگ موجب تقویت اقتصاد می شدند اما جنگ 12روزه در تهران شوک اجتماعی و اقتصادی شدیدی ایجاد کرد. باید بررسی کنیم که این جنگ از نظر فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی چه اثراتی داشته است.

محمد بهشتی نیز گفت: تهران فارغ از جنگ وضع خوبی ندارد؛ جمعیت، آب، فرونشست زمین، فرسودگی ساختمان ها و زلزله، افق تهران را تیره کرده است. از سال 1335 بحران مدنیت آغاز شد و از سال 1376 نشانه های بازگشت مدنیت جوانه زد. بحران مدنیت ریشه بسیاری از مشکلات امروز است.

او افزود: مدنیت مظهر فضائل فرهنگی است و نامدنیت مظهر رذائل فرهنگی جامعه. ایران سرزمین بحران است اما هنر ما قرار در بی قراری است. اگر فرهنگ مجال بروز یابد، همه بحران ها قابل مدیریت اند.

مسعود کوثری نیز گفت: پس از جنگ، جامعه دچار تعلیق اجتماعی شد. این تعلیق باعث از هم پاشیدگی نظام اجتماعی شد. اگر رابطه جدیدی میان مردم و حاکمیت تنظیم نشود، نمی توان آینده تهران را درست کرد.

فرزین فردیس، عضو هیئت رییسه اتاق بازرگانی تهران، گفت: فاجعه زیاد دیده ایم اما کلان روایت نساخته ایم. بازنویسی روایت های موفقیت در سطوح فردی و بنگاهی می تواند به بازسازی اجتماعی کمک کند.

فریدون وردی نژاد نیز گفت: از دهه 30 ایران از شهروندی سنتی به همشهری گری تبدیل شد؛ مردم کنار هم زندگی می کنند اما بی خبر از یکدیگرند. تصور می شد سرمایه اجتماعی به پایین ترین حد رسیده، اما بحران 12روزه نشان داد همبستگی ملی زنده است.

او افزود: اصلاحات اقتصادی بدون تغییرات فرهنگی و اجتماعی ممکن نیست. دولت باید با بازنگری در رابطه خود با بخش خصوصی، عنصر اعتماد را تقویت کند تا توسعه ملی ممکن شود.

در جمع بندی نهایی، علی ربیعی تأکید کرد: سمینار آینده تهران با حضور بخش خصوصی، دانشگاه ها، نهادهای مدنی و دولت برگزار شد و این هم افزایی را باید به فال نیک گرفت. تهران پس از جنگ نیازمند بازتعریف سیاست اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی است و این سمینار گامی در جهت شکل گیری آن گفت وگوی ملی بود.