با اعلام رسمی بانک مرکزی، بانک آینده پس از سال ها فعالیت، به طور رسمی وارد فرآیند انحلال شد. این تصمیم در چارچوب اجرای سیاست گزیر بانکی اتخاذ شده و نخستین تجربه جدی نظام بانکی ایران در برخورد ساختاری با یک بانک بزرگ ناتراز است.

به گزارش دنیای اقتصاد، کارشناسان معتقدند بحران بانک آینده نتیجه سال ها سیاستگذاری غلط، اعطای تسهیلات به شرکت های وابسته و پرداخت سودهای نامتعارف بوده است. در صورت موفقیت اجرای طرح انحلال، این تجربه می تواند به الگویی برای خروج بانک های ناتراز از نظام بانکی کشور تبدیل شود.

بانک آینده در سال 1391 از ادغام چند موسسه مالی تاسیس شد. یکی از اصلی ترین دلایل بروز بحران، اعطای تسهیلات کلان به شرکت ها و زیرمجموعه های خود بود؛ تسهیلاتی که بازپرداخت آنها ممکن نبود و منابع بانک را در پروژه های کم بازده درگیر کرد. بانک آینده به مرور وارد نوعی بازی پانزی شد؛ برای جذب سپرده های جدید، نرخ سود را بیش از حد افزایش داد و از محل منابع جدید، بدهی های پیشین را پرداخت کرد.

میانگین درآمد سالانه بانک حدود 6 هزار میلیارد تومان و بدهی های سالانه حدود 76 هزار میلیارد تومان بود. زیان انباشته بانک به حدود 540 هزار میلیارد تومان و اضافه برداشت از بانک مرکزی به 311 هزار میلیارد تومان رسید. نسبت کفایت سرمایه بانک در پایان سال 1403 به حدود منفی 503 درصد سقوط کرد. در چنین شرایطی، ادامه فعالیت از مسیر اصلاحات ممکن نبود و فرآیند انحلال در دستور کار قرار گرفت.

فرآیند انحلال زمانی آغاز می شود که عملکرد یک بانک تهدیدی برای سلامت شبکه بانکی کشور تلقی شود. پس از اعلام رسمی، بانک مرکزی فرد یا نهادی را به عنوان مسوول تصفیه منصوب می کند تا دارایی ها و بدهی ها را شناسایی و دارایی ها را برای تسویه بدهی ها به فروش بگذارد.

حدود 260 شعبه بانک آینده از این پس با تابلوی بانک ملی ایران فعالیت خواهند کرد و امور مشتریان به بانک ملی سپرده می شود. 4 هزار کارمند بانک آینده نیز می توانند به عنوان کارمندان بانک ملی استخدام شوند یا به سایر بانک های دولتی منتقل گردند.

بخش قابل توجهی از دارایی های بانک آینده شامل املاک و پروژه های بزرگی مانند ایران مال است که نقدشوندگی پایینی دارند. تسویه بدهی های بانک صرفا از محل فروش دارایی ها انجام می شود و هیچ منبع جدیدی از سوی بانک مرکزی تخصیص نمی یابد. دارایی ها پس از ارزش گذاری به صندوق ضمانت سپرده ها منتقل و سپس فروخته خواهند شد.

مطالبات جاری مانند سود سپرده ها توسط بانک ملی پرداخت می شود و مابه تفاوت آن را صندوق ضمانت سپرده ها جبران می کند. دارایی های غیرنقد مانند املاک از طریق شرکت های مدیریت دارایی (AMC) به نقدینگی تبدیل خواهند شد. این شرکت ها دارایی های بد را با تخفیف خریداری کرده و از طریق فروش یا اوراق سازی ارزش آن را بازیابی می کنند.

ارزش سهام سهامداران خرد بر اساس بیشترین قیمت سهام در بازه یک ساله گذشته محاسبه می شود تا زیان نبینند. پس از تسویه بدهی ها، اگر منابع مازاد باقی بماند، سهم سهامداران بزرگ پرداخت خواهد شد.

بر اساس اعلام مسوولان، تنها حدود 8.3 درصد از سپرده ها خارج شده اند و بانک مرکزی سپرده های بانک آینده را نشان دار کرده است تا سایر بانک ها برای جذب آنها رقابت نکنند. سپرده های کوتاه مدت مشتریان به بانک ملی منتقل شده و سود آنها تا پایان قرارداد فعلی پرداخت می شود.

در سایر کشورها مانند روسیه و آمریکا نیز تجربه های موفقی از انحلال بانک های ناتراز وجود دارد. حفظ اعتماد عمومی و سرعت در تصمیم گیری از عوامل اصلی موفقیت این سیاست ها بوده است.