در روزهای اخیر تأکید مکرر مقامات ایرانی بر ضرورت اجرای کامل توافقنامه امنیتی ایران و عراق، بار دیگر اهمیت این سند راهبردی را در کانون توجهات قرار داد.

به گزارش ایران، این توافقنامه که محور اصلی آن پاکسازی مرزهای مشترک از گروه های تجزیه طلب کردی و خلع سلاح کامل آنان است، به عنوان یکی از ستون های همکاری های دوجانبه میان تهران و بغداد، نقشی کلیدی در تضمین امنیت ایران در مناطق غرب و شمال غرب کشور ایفا می کند.

در جریان سفر اخیر قاسم الاعرجی مشاور امنیت ملی عراق به ایران، این موضوع در دیدارهای او با مقامات ارشد ایرانی، از جمله علی لاریجانی دبیر شورای عالی امنیت ملی، سرلشکر محمد پاکپور فرمانده کل سپاه، محمدباقر قالیباف رییس مجلس و سرلشکر عبدالرحیم موسوی رییس ستادکل نیروهای مسلح، به صورت پیوسته و با جدیت مطرح شد.

این تأکید مکرر که در طول سه روز گذشته برای چهارمین بار بیان شده، نشان دهنده حساسیت بالای ایران نسبت به اجرای این توافق است. اما چرا این توافق تا این حد برای ایران حیاتی است و چه عواملی آن را به موضوعی محوری در روابط دو کشور تبدیل کرده است؟

توافقنامه امنیتی ایران و عراق در پاسخ به تهدیدات ناشی از فعالیت گروه های تجزیه طلب و مسلح در مناطق مرزی اقلیم کردستان شکل گرفته است. این گروه ها به دلیل نزدیکی جغرافیایی به مرزهای غربی و شمال غربی ایران، توانایی بالقوه ای برای ایجاد ناامنی و تهدید تمامیت ارضی ایران دارند. به ویژه در جریان جنگ 12روزه رژیم صهیونیستی علیه ایران، تلاش هایی برای هدایت گروه های تجزیه طلب و تکفیری های آزاد شده از سوریه به سمت مرزهای ایران مشاهده شد.

همین موضوع نشان می دهد نقش این گروه ها به عنوان ابزارهای بالقوه در دست رژیم صهیونیستی برای بی ثبات سازی ایران چقدر اهمیت دارد.

در چنین شرایطی ایران بارها تأکید کرده که پاکسازی صرف مناطق مرزی کافی نیست و خلع سلاح کامل این گروه ها از سوی دولت عراق و اقلیم کردستان یک ضرورت غیرقابل اجتناب است؛ خواسته ای که نه تنها برای تأمین امنیت مرزها، بلکه برای قطع نفوذ عوامل خارجی و جلوگیری از تبدیل اقلیم کردستان به پایگاهی برای اقدامات ضدایرانی حیاتی است.

مقامات عراقی از جمله مشاور امنیت ملی و وزیر کشور اقلیم کردستان نیز در پاسخ به این تأکیدات بر تعهد خود به اجرای توافقنامه تأکید کردند و اطمینان دادند خاک اقلیم به پایگاهی برای اقدامات علیه ایران تبدیل نخواهد شد.

با وجود این، اجرای توافقنامه با موانع متعددی هم مواجه است. ساختار سیاسی پیچیده اقلیم کردستان و روابطی که با برخی بازیگران خارجی دارد، می تواند مانعی برای اجرای کامل توافق باشد.

اقلیم کردستان و به طور کلان دولت عراق ممکن است با فشارهای خارجی برای حفظ گروه های تجزیه طلب ضدایرانی مواجه شوند. علاوه بر این، خلع سلاح گروه های مسلح نیازمند اراده قوی است که حداقل در اظهارات مقامات بغداد و اقلیم دیده می شود. با همه اینها، اجرای موفق توافق نیازمند دیپلماسی فعال از سوی ایران و هماهنگی های نزدیک تر میان تهران و بغداد است.