ستار هاشمی، وزیر ارتباطات بارها بر ضرورت توسعه فناوری نسل پنجم شبکه تلفن همراه تأکید داشته و آن را زمینه ساز دسترسی کاربران به اینترنت پایدارتر دانسته است؛ به طور کلی تکنولوژی 5G چه قابلیت هایی به حوزه ارتباطات سیار اضافه می کند؟

به گزارش ایران، نسل پنجم شبکه های ارتباطات سیار با ارایه سرعت بسیار بالا، ظرفیت بیشتر، تأخیر کم و قابلیت اطمینان بالا، بستر ایده آلی برای کاربردهای اینترنت اشیا، شهرهای هوشمند و تحول در صنعت ایجاد می کند. با بهره گیری از 5G، کاربران می توانند فایل های حجیم را درکمترین زمان دانلود و آپلود کنند و ویدیوهای باکیفیت بالا را بدون وقفه تماشا کنند.

بازی های آنلاین و تجربیات واقعیت مجازی و واقعیت افزوده را با کمترین تأخیر انجام دهند و حتی در مکان های پرترافیک هم به اینترنت پرسرعت و پایدار دسترسی داشته باشند. در واقع یکی از نقاط قوت 5G، تأخیر بسیار کم آن است که امکان بازخورد و کنترل لحظه ای را برای کاربردهای حساسی مانند خودروهای خودران، جراحی از راه دور و… فراهم می کند.

این فناوری همچنین با استفاده از طیف گسترده ای از فرکانس ها و به کارگیری فناوری های نوین، موفق شده است پهنای باند و کارایی شبکه را به طرز چشمگیری افزایش دهد. در واقع 5G فقط ارتقای نسل در ارتباطات سیار نیست بلکه زیربنای اصلی تحولات آینده در زندگی روزمره، صنایع و خدمات عمومی خواهد بود.

وزارت ارتباطات و مشخصاً رگولاتوری، چه اقداماتی برای توسعه 5G در ایران انجام داده است؟

در ابتدای مسیر، پروژه مطالعاتی با عنوان راهبری گذار از شبکه ارتباطی کشور به سمت نسل پنجم فناوری های ارتباطات سیار در رگولاتوری تعریف شد و بر اساس نتایج این مطالعه، کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات مصوبه شرایط و ضوابط واگذاری باند فرکانسی در محدوده 3800 - 3600 مگاهرتز برای ارتباطات سیار سراسری را در مردادماه 1402 تصویب کرد.

البته این مصوبه در بهمن ماه 1403 به دلیل ملاحظات برخی دستگاه ها بازنگری شد. بر اساس این مصوبه، واگذاری باندهای فرکانسی این فناوری باید در قالب مزایده عمومی انجام می شد که در فروردین سال جاری، این مزایده بین اپراتورهای تلفن همراه برگزار شد. مطمئناً واگذاری این فرکانس ها تأثیر بسیاری در افزایش کیفیت اینترنت خواهد داشت و کاربران می توانند منتظر ارتباطات بدون اختلال باشند.

علاوه بر این برخی از برندهای گوشی، لایسنس اینترنت 5G را روی گوشی های وارد شده به کشور فعال نکرده بودند که این مشکل هم در دولت چهاردهم، ازطریق دیپلماسی حل شد.

ما با دعوت از نمایندگان این برندها در رگولاتوری، تعاملاتی با آن ها برقرار کردیم و طبق یک برنامه زمانبندی مشخص و پس از به روزرسانی گوشی ها، حالا دیگر تقریباً دسترسی به 5G برای همه گوشی هایی که قابلیت پشتیبانی از این فناوری را دارند، فعال است.

تا جایی که می دانم، قبل از واگذاری باندهای فرکانسی 5G، اپراتورها برای خرید تجهیزات و ایجاد سایت های 5G، اقدام کرده و به هرحال هزینه ای متحمل شده بودند. با توجه به نتایج مزایده و برنده نشدن یکی از اپراتورها به عنوان یکی از بازیگران اصلی حوزه ارتباطات، وضعیت ارائه سرویس 5G به مشترکان این اپراتور چگونه خواهد بود؟

این اپراتور با وجودی که یکی از بازیگران اصلی ارتباطات سیار در کشور است و حتی حدود هزار سایت 5G در کشور راه اندازی کرده است اما به دلیل پیشنهاد قیمت پایین تر در این مزایده، برنده نشد و نتوانست به این باندهای فرکانسی دسترسی پیدا کند.

با توجه به تأثیرگذاری این اپراتور در حوزه ارتباطات و به منظور احقاق حق کاربران و همچنین حفظ فضای رقابتی، کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات به پیشنهاد رگولاتوری، شرایط و ضوابط واگذاری باندهای فرکانسی دیگری برای ارتباطات نسل پنجم به این اپراتور در دست بررسی دارد تا هم سرمایه گذاری انجام شده این اپراتور از بین نرود و هم توسعه 5G در کشور شتاب گیرد و سریع تر شاهد دسترسی کاربران به اینترنت پرسرعت و باکیفیت باشیم. البته این اپراتور با توجه به برنده نشدن در مزایده وعدم تخصیص فرکانس در بازه 3600 تا 3800 مگاهرتز، باید تغییراتی در شبکه خود ایجاد کند.

مهم ترین موانع توسعه 5G در کشور چیست؟

یکی از موانع فنی، عدم تخلیه باندهای فرکانسی 700 و 800 مگاهرتز از سوی صدا و سیماست. این باندهای فرکانسی پیش از این برای پخش آنالوگ استفاده می شد که با جایگزینی پخش دیجیتال، این باندها درعمل دیگر کاربرد قبلی را برای صدا و سیما ندارد. اما اختصاص آن به حوزه ارتباطات سیار می تواند کیفیت ارائه خدمات در این بخش را بویژه از منظر پوشش درون ساختمانی، جاده ای و پوشش مناطق روستایی و دورافتاده، افزایش دهد. درعمل تقریباً در تمام کشورهای دنیا این اتفاق افتاده و ما هم باید به همین سمت برویم.

مانع دیگر توسعه این فناوری، اعمال تحریم های ظالمانه است. به دلیل ایجاد محدودیت در خرید تجهیزات رادیویی پیشرفته مورد نیاز از فروشندگان مجاز بین المللی، عملاً هزینه راه اندازی شبکه بسیار افزایش یافته که این موضوع، روند توسعه را با اختلال مواجه می کند. هزینه بالای سرمایه گذاری (CAPEX) و همچنین عملیاتی (OPEX) و چالش یکپارچه سازی با شبکه موجود نیز از موانع دیگر توسعه 5G در کشور محسوب می شود.

با توجه به ضرورت توسعه 5G چه راهکارهایی برای مواجهه با این موانع وجود دارد؟

تشویق یا الزام به اشتراک گذاری امکانات و تجهیزات زیرساختی مانند دکل، فضا و برق برای کاهش هزینه های اپراتورها، اعمال معافیت های مالیاتی و گمرکی برای واردات تجهیزات خاص و پیشرفته 5G، تسریع در فرآیندهای تخصیص ارز اپراتورها و اعطای یارانه به شرکت های داخلی برای تحقیق، توسعه و بومی سازی بخشی از تجهیزات قابل تولید در داخل کشور می تواند بخشی از موانع را رفع کند.

البته توسعه سریع تر شبکه فیبر نوری در کشور هم به عنوان بستر اصلی شبکه 5G، می تواند روند توسعه این فناوری را تسریع کند. مصوبه اختصاص بخشی ازطیف بسامدی 1517.1427 مگاهرتز در شرایط مشخص به منظور توسعه قسمت انتهایی (Last mile) شبکه فیبر نوری بر بستر 5G (موسوم بهFTT-5G) هم در کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات تصویب و در اختیار اپراتورها قرار گرفته است.

اگر با پیگیری وزارت ارتباطات این موانع برطرف شود، فکر می کنید چه زمانی پوشش 5G در کشور کامل می شود و کاربران می توانند آن را به صورت ملموس احساس کنند؟

تعهدات پوششی اپراتورهای دارنده فرکانس در مصوبه شرایط و ضوابط واگذاری باندهای فرکانسی در محدوده 3800-3600 مگاهرتزبرای ارتباطات سیار سراسری مشخص شده و این اپراتورها باید درصد مشخصی از پوشش سالانه را محقق کنند. در این مصوبه حداقل درصد پوشش جمعیت شهری در پایان سال 1404.15 درصد و تا پایان سال 1410 به ترتیب 30.40، 50.60، 70 و 75 درصد به صورت سالانه پیش بینی شده است.

ما تلاش می کنیم با رفع موانع پیش رو تا پایان سال جاری 15 درصد از جمعیت شهری کشور زیر پوشش فناوری 5G قرار بگیرند و اینترنت باکیفت نسل پنجم را به صورت محسوس تجربه کنند.