خبر خودکشی دانش آموز 12ساله شیرازی، دو هفته بعد از فوت او منتشر شده است. دو هفته پیش خانواده سام زارعی از مرگ او گفتند، اما برای پیگیری پرونده و کسب اطلاعات بیشتر تصمیم گرفتند سکوت کنند.

به گزارش هم میهن، حالا وکیل پرونده، اطلاع رسانی درباره دلیل این حادثه را برعهده گرفته است. به گفته او و طبق مستندات به دست آمده از دوربین های مداربسته مدرسه و روایت هم کلاسی ها، ماجرای این پرونده به 12 مهرماه امسال برمی گردد؛ زمانی که در کلاس نقاشی دانش آموزان پایه ششم مجتمع آموزشی الف در ناحیه یک آموزش وپرورش شیراز، کاغذی با متنی کودکانه دست به دست می شود و معلم کلاس، خانم م متوجه می شود و برگه را به دست ناظم و مدیر مدرسه می رساند. بعد از آن، واکنش های تند و توهین های کلامی ناظم مدرسه آغاز می شود؛ این را تعدادی دیگر از خانواده های دانش آموز این مدرسه هم تایید می کنند.

با این حال مسئولان وزارت آموزش وپرورش این گفته ها را نمی پذیرند و تاکید می کنند که خودکشی این دانش آموز در خارج از مدرسه رخ داده و پیگیری آن در دست این وزارتخانه نیست.

مجید احمدی، مدیر آموزش وپرورش ناحیه یک شیراز درباره مرگ سام گفته است: پس از اطلاع از این حادثه بلافاصله تیمی از کارشناسان این اداره درخصوص این حادثه تشکیل شد. براساس شواهد اولیه و اظهارات پدر دانش آموز، فوت این دانش آموز در منزل صورت گرفته است.

احمدی درخصوص مطالب منتشرشده در مورد نحوه رفتار معاون این آموزشگاه نیز گفت: هیچ شواهدی دال بر بروز تنبیه بدنی توسط معاون مدرسه مشاهده نشده و فیلم دوربین مداربسته مدرسه نیز بر این موضوع صحه می گذارد.

پدر دانش آموز معتقد است، تلفن معاون مدرسه به من زمینه ساز انجام این حادثه توسط فرزندم در منزل شده است و معاون مدرسه نیز اعلام کرده که در پی بروز یک مسئله تربیتی در مدرسه، طی تماس تلفنی از پدر دانش آموز خواستم تا روز بعد برای گفت وگو در مورد نحوه رفتار فرزندشان به مدرسه بیاید. چون در زمینه ابعاد این حادثه ابهام وجود دارد، خانواده در حال پیگیری قضایی این حادثه هستند. ما نیز منتظر اعلام نظر این مراجع ذی صلاح هستیم. ضمن ابراز تأسف مجدد و همدردی با خانواده، شخصاً به اتفاق جمعی دیگر از مسئولان در مراسم های مربوط به این دانش آموز حضور یافتم.

دیروز علیرضا کاظمی، وزیر آموزش وپرورش هم شکایت خانواده سام در مراجع قضایی را تایید کرده و گفته که سیستم قضایی هم در حال پیگیری است: ابعاد قضیه بررسی می شود و هر نتیجه ای که حاصل شود، اعلام خواهد شد.

با وجود این پاسخ، خانواده سام زارعی، علاوه بر مدیر، ناظم و معلم مدرسه، از آموزش وپرورش ناحیه یک شیراز هم شکایت کرده اند.

مدرسه سام، بخشی از یک مجتمع آموزشی غیردولتی معروف در ناحیه یک آموزش وپرورش شیراز است. کادر مدرسه در سال جدید با تغییرات زیادی روبه رو شده است و تلاش برای گفت وگو با مدیر این مدرسه به نتیجه نرسید.

طبق گفته والدین برخی از دانش آموزان این مدرسه، تهدید به تحقیر دانش آموزان به عنوان شیوه مدیریت موارد تخلفات انضباطی، بارها از ابتدای سال توسط مدیر و ناظم این مدرسه مطرح شده است. حالا پرونده سام زارعی در مرحله بازپرسی قرار دارد و گفت وگو با افراد مطلع در این پرونده هم نشان می دهد که این دانش آموز پیشینه تخلفات انضباطی خاصی در این مدرسه نداشته و روشن نیست چرا به دلیل نوشتن متنی کودکانه، مورد تحقیر قرار گرفته است.

حسین صادقی، رییس مرکز اطلاع رسانی و روابط عمومی وزارت آموزش وپرورش اما در واکنش به این خبر، می گوید: ضمن ابراز همدردی و عرض تسلیت به خانواده محترم این نوجوان، بررسی های اولیه ابعاد این حادثه دلخراش، مؤید آن است که این حادثه دردناک خارج از فضای آموزشی و در منزل این خانواده اتفاق افتاده است. سلامت جسمی، روحی و روانی دانش آموزان همواره اولویت اصلی و مورد تأکید آموزش وپرورش بوده و تشکیل جلسات هفتگی و مستمر کارگروه نظام مراقبت از آسیب های اجتماعی (نماد) بیانگر اهمیت سلامت دانش آموزان عزیز و اتخاذ روش های صحیح تربیتی در مواجهه با سنین مختلف است.

بدیهی است این مسئله و اتفاقاتی ازاین دست، به جد از سوی آموزش وپرورش از منظر مسائل تربیتی و دیگر ابعاد مختلف آن، مورد بررسی دقیق تری قرار خواهد گرفت تا با اقدامات پیشگیرانه و آموزش های تخصصی، مانع از تکرار این گونه حوادث تلخ در جامعه باشیم.

از ابتدای سال تحصیلی جاری تا امروز، دو خبر دیگر از تنبیه در مدارس کشور منتشر شده است. نهم مهرماه، یک دانش آموز 14ساله به نام نیما نجفی اهل زنجان، به دلیل ایست قلبی جان خود را از دست داد. در نامه رییس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس به وزیر آموزش وپرورش درباره فوت این دانش آموز نوشته شده است که دانش آموزی به نام نیما نجفی در روستای سهرین از توابع زنجان در تاریخ 1404/7/9 به دلیل ایست قلبی ناشی از تنبیه بدنی و فشار جسمانی از سوی مسئولان مدرسه فوت نموده است.

عموی نیما، همان زمان به سایت دیده بان ایران گفته بود، براساس فیلم دوربین های مدرسه، نیما پس از دو بار دور حیاط مدرسه دویدن، هنگامی که قصد داشت در صف بایستد، حالش بد شده و روی زمین افتاده است. اما وزیر آموزش وپرورش یکشنبه 27 مهرماه در مصاحبه با سایت خانه ملت گفت که براساس اطلاعات اولیه، این دانش آموز ممکن است سابقه بیماری قلبی داشته که اعلام نشده و این موضوع نیازمند تایید پزشکی و اطلاعات مستند است و باید با ادله مستند تایید یا رد شود.

نیمه اول مهرماه هم خبر ضرب وشتم یک دانش آموز13ساله در یکی از مدارس قزوین منتشر شد. پدر این دانش آموز به رسانه ها گفته بود: پسر من و یکی از دوستانش در آخرین زنگ تفریح در حیاط مدرسه مشغول بازی و شیطنت بودند و گویا پشت یکی از ناظم های مدرسه راه افتاده و ادای او را درآورده اند که در این حین، یکی از بچه ها، پسرم را هل می دهد و او به ناظم برخورد می کند. گویا مدیر مدرسه، این صحنه را از دوربین یا پنجره دفتر مدیریت مشاهده کرده و پسر من و دوست اش را به دفتری که هیچ دوربینی در آن وجود ندارد برده و مورد ضرب وشتم قرار داده است.

12 مهرماه امسال در کلاس نقاشی دانش آموزان پایه ششم مدرسه محل تحصیل سام زارعی، کاغذی با متنی کودکانه دست به دست می شود، معلم نقاشی این کلاس متوجه آن می شود و برگه را به دست معاون و مدیر مدرسه می رساند. طبق گفته وکیل پرونده و روایت هایی که همکلاسی های سام برای خانواده های خود تعریف کرده اند، معاون مدرسه بعد از دیدن این کاغذ و نوشته روی آن، برخوردهای کلامی تندی با دانش آموزان کلاس ازجمله سام داشته است.

حالا وکیل پرونده سام زارعی (اسامی اشخاصی که در این گزارش با آن ها گفت وگو شده به خواست خودشان، درج نشده و فایل صوتی گفت وگوها در اختیار روزنامه قرار داد) می گوید که تصاویر دوربین های مداربسته مدرسه در روز 12 مهرماه، صحت این گفته ها، یعنی برخورد تند معاون با سام و اضطراب شدید او را به دلیل این برخوردها نشان می دهد.

او توضیح می دهد هنوز مشخص نیست که دستخط روی برگه متعلق به سام است یا خیر؟ : مدیر و ناظم بعد از مشاهده این برگه به کلاس می آیند و به دانش آموزان فحاشی می کنند. ما مدارکی داریم که طبق آن، خانواده ها تاکید می کنند آن ها الفاظ رکیکی را خطاب به دانش آموزان به کار برده اند. مدیر و ناظم کیف بچه ها را باز می کنند، دفترهای آن ها را بیرون می آورند و طبق آنچه خودشان ادعا می کنند، می گویند آن نوشته متعلق به سام است، بااین حال این موضوع نیز در دست بررسی است؛ چون والدین او می گویند خط سام ریزتر از دستخط موجود است.

او می گوید طبق بازبینی دوربین های مدرسه، مدیر و معاون، سام را از کلاس بیرون می کشند و سام حدود 90 دقیقه، یعنی یک ساعت ونیم قبل از تمام شدن ساعت مدرسه، بیرون کلاس و در دفتر مدیر بوده است: مدرسه ابتدا از دراختیار گذاشتن فیلم ها خودداری می کرد اما ما با نامه دادگستری آن را تحویل گرفتیم. تصاویر دوربین های مدرسه نشان می دهد که سام در این مدت مضطرب است، مدام راه می رود، خودش را تکان می دهد و اضطراب و ترسی واضح دارد. در قسمتی از فیلم، سام با ناظم مدرسه یعنی آقای خ صحبت می کند و این آقا دوباره سرکلاس می رود و دو نفر دیگر از شادگران کلاس را بیرون می آورد و به تهدیدهایش ادامه می دهد.

در این تصاویر دیده می شود که سام دست هایش با حالت التماس، بازوی ناظم را می گیرد. حتی در همان ساعت که زنگ تفریح است، معلم خاطی یعنی خانم م هم به دفتر مدرسه می آید و به ناظم تاکید می کند که با دانش آموز برخورد کند. هرچه سام التماس می کند، از او پذیرفته نمی شود. در این مدت تهدیدات کلامی ناظم ادامه داشته و او را سرکلاس های دیگر می چرخاند. این ناظم برای توضیح این اتفاقات به دادگاه هم فراخوانده شده است.

این وکیل دادگستری توضیح می دهد که دوربین ها نشان می دهند، ساعت 12:50 دقیقه فشار روانی روی سام خیلی بیشتر می شود و دو، سه نفر دیگر از دانش آموزان را هم از کلاس بیرون می کشند و دوباره به کلاس برمی گردانند: دوربین ها نشان می دهند، ساعت 13:30 دقیقه مدرسه تعطیل می شود و دانش آموزان در حال ترک مدرسه هستند. در این ساعت سام هنوز جلوی دفتر مدرسه است و با اضطراب راه می رود، اما به او نمی گویند که می توانی بروی. یکی از دوستانش، کیف اش را برایش می آورد. درنهایت ساعت 13:30 دقیقه به سام اجازه می دهند که از مدرسه برود.

طبق گفته وکیل این پرونده، وقتی سام به خانه می رسد، مادرش متوجه اضطراب و ترس او می شود، اما سام توضیحی درباره ماجرا نمی دهد: در زمان صرف ناهار هم این اضطراب ادامه داشته اما سام دلیل آن را نمی گفته است. ساعت 16:28 دقیقه عصر همان روز، آقای خ - ناظم مدرسه- با پدر سام تماس می گیرد، اما او جواب نمی دهد. او دوباره تماس می گیرد و از پدر می پرسد که آیا سام به خانه برگشته است؟ پدرش می گوید، چه اتفاقی رخ داده که نباید به خانه برمی گشت؟ آقای خ می گوید دلیل خاصی ندارد و تماس تمام می شود. حدود پنج دقیقه بعد، پدر سام با ناظم مدرسه تماس می گیرد و از او دوباره می پرسد چه اتفاقی رخ داده که سام ممکن بود به خانه نیاید؟ آقای خ می گوید سام یک مورد انضباطی داشته و از فردا حق ندارد به مدرسه برگردد و فقط خودتان باید به مدرسه مراجعه کنید.

پدر سام به دلیل نگرانی، دوباره در ساعت 16:49 دقیقه با ناظم مدرسه تماس می گیرد تا توضیحی دریافت کند اما ناظم مدرسه توضیحات بیشتر را به روز بعد موکول می کند. این مکالمه در سالن خانه انجام شده و فکر نمی کردند که سام بیدار باشد و متوجه تماس ناظم با پدرش می شود. سام در جریان این مکالمه به پشت پنجره اتاق مشترک خود و خواهر کوچکترش می رود و از بالا به پایین نگاه می کند؛ این روایتی است که خواهر کوچک اش تعریف کرده است.

وکیل پرونده می گوید سام با نگاه کردن از پنجره، می بیند چیزی شبیه سقف انبار پایین آن وجود دارد و ارتفاع زیادی ندارد: بعد از اینکه تماس تلفنی ناظم و پدر سام تمام می شود، صدای وحشتناکی شنیده می شود، خانواده اول فکر می کند که آسانسور سقوط کرده است اما بعد پدر سام به سمت اتاق ها، سرویس بهداشتی و بخش های دیگرِ خانه می دود و سام را صدا می زند اما خبری از او نمی شود و متوجه می شود که سام خودش را به پایین پرت کرده و خون همه جا را گرفته است. درنهایت به دلیل خونریزی شدید مغزی، سام جان خود را از دست می دهد و قرنیه چشم او هم اهدا می شود. فاصله تماس تلفنی پدر و ناظم مدرسه با فوت سام، 12 دقیقه است. چون تماس تلفنی ناظم و پدر سام هم 16:49 دقیقه تمام می شود و همسایه ها ساعت 17:03 دقیقه با اورژانس تماس می گیرند.

وکیل پرونده سام توضیح می دهد که تماس در ساعت غیر مدرسه و ایجاد رعب و وحشت با خانواده کودکی که در منزل حضور دارد، جرم محسوب می شود: چرا این تماس در ساعت کاری مدرسه انجام نشده است؟ ما پرینت تماس های آقای زارعی -پدر سام- را گرفته ایم و می دانیم که هیچ تماسی با او در ساعت مدرسه صورت نگرفته است. علاوه بر این، آموزش وپرورش می گوید چون این اتفاق در خانه رخ داده، ارتباطی با آن ها ندارد.

یک کودک 12ساله تصوری از خودکشی ندارد؛ غیر از اینکه با ترس و وحشتی روبه رو شده باشد. درحال حاضر این پرونده در مرحله بازپرسی است. این شکایت هم از آموزش وپرورش ناحیه یک، مدیر، ناظم و معلم نقاشی صورت گرفته است. خانواده سام دلیل خود را از پیگیری این پرونده، حفظ جان 600 دانش آموز دیگر اعلام کرده اند. ما مدارکی داریم که طبق آن، خانواده ها از تهدیدات کلامی ناظم و مدیر مدرسه گفته اند. خانواده ها گفته اند که علاوه بر ناظم مدرسه که از این مدرسه رفته است، مدیر آن هم باید برود؛ چون بچه ها از او هم می ترسند.

او تاکید می کند که فوت دانش آموز 12ساله، یک تراژدی عمیق و تکان دهنده و تحلیل آن نیازمند توجه به چند لایه مختلف است و به نظر می رسد این حادثه نتیجه زنجیره ای از شکست ها و عوامل است؛ نه یک علت واحد. از نگاه این وکیل دادگستری، سیستم آموزشی ناکارآمد و تنبیه محور، فقدان رویکرد تربیتی و روانشناختی، واکنش کاملاً مکانیکی، امنیتی و تنبیهی معلم و معاون مدرسه به جای بررسی ریشه های رفتار یعنی شوخی بین دانش آموزان، دعوا یا حتی یک آزمون اشتباه و تلاش برای سرعت در پیدا کردن مقصر و مجازات از عوامل کلیدی دخیل در این ماجراست.

علاوه بر این هیچ کدام از مسئولان مدرسه برای صحبت با سام به عنوان یک کودک 12ساله با دنیایی از احساسات شکننده، تلاشی نکردند تا از دلیل آن کار بپرسند یا توضیح دهند که اشتباه و قابل جبران بوده است. او می گوید که اخراج فوری و قطعی از مدرسه، خشن ترین و بی فایده ترین شکل برخورد با یک تخلف دانش آموزی است و این عمل پیام طردشدگی را به کودک منتقل می کند.

خانم الف ، مادر یکی از دوستان سام (به درخواست خانواده، نام کودک محفوظ است) می گوید که در این اتفاق سه نفر از دانش آموزان، توسط ناظم مدرسه بیرون برده می شوند و ناظم خطاب به آن ها از الفاظ نادرستی استفاده می کند.

او می گوید، فرزندش هم شاهد این خشونت کلامی بوده و ناظم به دانش آموزان و کسانی که از کلاس بیرون آورده شدند، گفته بود که اگر جرأت دارید این موضوع را به خانواده هایتان بگویید: پسر من به شدت ترسیده بود و از ترس، دندان هایش به هم می خورد. همان زمان که می خواستند دستخط را تطبیق دهند، دفترهای مشق دانش آموزان را روی میز می گذاشتند و ناظم دفتر هرکسی را که دستخط خوبی نداشته، به سمت اش پرت می کرد. بعد با الفاظ بسیار تند به آن ها گفته است، اگر جرأت دارید به خانواده هایتان بگویید که چه اتفاقی افتاده است؟

او می گوید باتوجه به اینکه تیم مدیریت این مجتمع آموزشی امسال تغییر کرده است، ناظم مدرسه در زمان معرفی خودش به خانواده ها گفته بود که سیستم ما براساس تحقیر است و دانش آموزانی را که تخلفی داشته باشند، وارد ویترین می کنیم که درسی برای دیگران باشند: وقتی معلم آن نامه را در کلاس می بیند، بر سر دانش آموزان فریاد می زند و با حالتی عصبانی کلاس را ترک می کند، نامه را به ناظم مدرسه می دهد و از مجتمع آموزشی خارج می شود. بعد از آن ناظم وارد کلاس می شود، دستخط بچه ها را چک می کند، آن ها را از کلاس بیرون می کشد و مثل بازجوها با آن ها صحبت می کند و از الفاظ نادرستی استفاده می کند. پسر من تا روز فوت سام از ترس هیچ چیزی به من نگفته بود و وقتی این خبر را شنید، این اتفاقات را تعریف کرد.

خانم الف شنیده است که ناظم مدرسه اخراج شده و معلم نقاشی دانش آموزان هم تغییر کرده است: گویا سیستم مدیر مدرسه هم برهمین اساس تحقیر و توهین بوده است. پسر من تعریف می کرد که بعد از این اتفاق، ناظم و مدیر مدرسه به دانش آموزان گفته اند که مقصر این حادثه، خانواده سام است و پدرش او را ترسانده؛ یعنی پسر من هنوز فکر می کند که پدر سام با کمربند او را دنبال کرده و سام هم ترسیده، از پله ها افتاده و فوت کرده است.

بعد از این اتفاق تمام برنامه های دانش آموزان کلاس ششم و جلسات اولیاء و مربیان لغو شده و توضیحی به خانواده ها درباره این موضوع داده نشده است. مادر یکی دیگر از دانش آموزان این مدرسه (نام او نیز نزد روزنامه محفوظ است)، تعریف می کند که کادر مدرسه بدون هیچ دلیلی تغییر کرد و گروهی که تازه آمده اند از روز اول بنا را بر خشونت و بدرفتاری با بچه ها گذاشت: مدیر مدرسه در وبیناری که برای خانواده ها برگزار کرده، همان روز اول گفته بود، هرکس خط قرمزهای من مثل کتک کاری و رفتارهای دیگر را رد کند، باید فرزندش را شهیدشده حساب کند.

چندبار برای ما جلسه گذاشتند و لحن مدیر و ناظم هم به همین شکل بود. من هم در همین جلسه به آن ها گفتم که این دانش آموزان، نسلی نیستند که با خشونت بتوانید با آن ها برخورد کنید. رفتار شما با آن ها طوری است که از مدرسه زده شده اند. روز اول مدرسه پسرم تعریف می کرد که مدیر، خودش را سر کلاس ها معرفی کرده و گفته من را دکتر صدا بزنید، شیوه من تحقیر است و اگر از خط قرمزهای من عبور کنید، طوری شما را تحقیر می کنم که نتوانید سرتان را جلوی دوستان تان بلند کنید.

یکی دیگر از والدین روز ثبت نام از ناظم مدرسه شنیده بود که اگر دانش آموزی ناسزا بگوید، طوری با او رفتار می کنم که خودش را از پنجره پرت کند پایین. شاید ناظم برخورد فیزیکی با سام انجام نداده، اما از نظر کلامی، روح و روان او را آزار داده است. مدرسه باید برای چنین شرایطی مشاور داشته باشد، اما هیچ مشاوری نداشت، درحالی که هزینه آن را از ما دریافت کرده بودند. ظهر همان روزی که این اتفاق افتاد، خانمی را به عنوان مشاور معرفی کردند، اما پیگیری های مادران دانش آموزان مشخص کرد که این زن مشاور مدرسه است. مدیر مدرسه همه کادر قبلی را اخراج کرد و نیروهای خودش را آورد.