شب گذشته (28 مهرماه) نخستین قسمت سریال بامداد خمار به کارگردانی نرگس آبیار از یکی از پلتفرم های تازه تأسیس شبکه نمایش خانگی پخش شد. این سریال بر اساس رمانی با همین نام روایتگر داستانی عاشقانه و پرفراز و نشیب با بازی ترلان پروانه و نوید پورفرج است.

به گزارش ایسنا، برای پخش این سریال، نامه ای از سوی ساترا خطاب به مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان تهران منتشر شده که در آن سه الزام محتوایی برای این مجموعه از جمله عدم درج نام کارگردان و تهیه کننده در بیلبورد سریال درنظر گرفته شده است.

بر اساس مفاد این نامه، همچنین اعلام تاریخ انتشار در تبلیغات محیطی ممنوع و تنها استفاده از عبارت به زودی مجاز دانسته شده است. در این نامه تأکید شده که رده بندی سنی 15+ سال نیز باید به صورت واضح در بیلبوردها قابل مشاهده باشد.

با این حال، در تیتراژ آغازین و پایانی قسمت اول سریال، نام نرگس آبیار درج شده و تنها نام تهیه کننده حذف شده است.

در پی این موضوع و با توجه به حاشیه های مشابهی که پیش تر برای سریال سووشون ، ساخته همین کارگردان و تهیه کننده رخ داده بود، جزییات ماجرا را از محمدحسین قاسمی ـ تهیه کننده بامداد خمار ـ جویا شدیم؛ با این حال او ترجیح داد توضیحات خود را در قالب متنی مکتوب ارائه کند.

یادداشت محمدحسین قاسمی ـ تهیه کننده بامداد خمار و سووشون ـ را که در اختیار قرار گرفته است، در ادامه می خوانید:

در چند روز گذشته شاهد نامه ای از سمت ساترا بابت حذف نام تهیه کننده و کارگردان سریال بامداد خمار (محمدحسین قاسمی و نرگس آبیار) از بیلبوردهای تبلیغاتی مربوط به این اثر بودیم (تصویر نامه جهت اطلاع مخاطبان ارسال شده است)، همین طور فشار به پلتفرم تازه تاسیس شیدا برای حذف نام تهیه کننده از تیتراژ سریال و همچنین شکایتی از سوی ساترا بابت سریال سووشون با مضمون کلی تهیه اثر خلاف عرف و مستهجن توسط نرگس آبیار و بنده که لازم دانستم توضیحاتی محضر مخاطبان عزیز دهم:

ابتدا از استقبال قابل توجه مردم از سریال بامداد خمار در همین روز اول انتشار بسیار سپاسگزارم. ما این اثر را برای مردم ساختیم و همیشه با تمام توان کار کردیم و سعی مان این بود که کم فروشی نکنیم و بابت حواشی تحمیلی به آثارمان از سوی ساترا بسیار عذرخواهیم.

لازم به ذکر است حذف نام مان از چند جا (بیلبورد و تیتراژ اثر و …) چیزی از لطف مردم به هنرمندان کم نمی کند. هدف ما از ابتدا کار فرهنگی سالم و سازنده برای کشور بوده است.

این اقدام کاملاً بی سابقه است که نام تهیه کننده و کارگردان با دستور نهادی مثل ساترا حذف شود. مگر می توان نام خالقان یک اثر هنری را حذف کرد؟

این رفتار نه نظارت است و نه صیانت ؛ بلکه نماد آشکار حذف، تحقیر و بی هویت سازی هنر است. ساترا به جای حمایت از تولیدات فرهنگی، به ابزار تهدید و حذف بدل شده است. حذف نام خالقان اثر، نقض صریح حقوق حرفه ای و مالکیت معنوی است و تلاشی برای پاک سازی حافظه فرهنگی جامعه محسوب می شود. این تصمیم نه قانونی است، نه اخلاقی، و نه قابل توجیه.

ساترا اعلام کرده که ما به دلیل تولید سریال مستهجن ممنوع الکار شده ایم، اما هیچ حکم یا ابلاغ رسمی به ما نرسیده است. چطور همان اثری که آن را مستهجن می خوانند، اکنون با نام ما در پلتفرم نماوا پخش می شود، ولی در اثری دیگر، نام ما حذف شده است؟ اگر گنهی هم کرده باشیم، این مصداق همان بیت معروف است: گنه کرد در بلخ آهنگری، به شوشتر زدند گردن مسگری! حتی بابت همان موضوع، سریال سووشون را هم که 54 روز توقیف کردید. رفتار فعلی تان در دل خود تناقض دارد و از ناآگاهی نسبت به هنر و فرآیند خلق اثر ناشی می شود.

در فضای فرهنگی، تساهل و تسامح باید جایگزین رفتارهای قهری و حذفی شود آن هم در شرایط فعلی که شائبه ایجاد نفرت سازمان یافته در جامعه از سوی نهادی خاص را به وجود می آورد.

تجربه چهار دهه اخیر نشان داده که برخوردهای حذفی جز انزوا، مهاجرت یا خاموشی هنرمندان نتیجه ای نداشته است و باعث عدم پویایی اجتماعی و ایجاد فاصله بیشتر در جامعه شده است. متاسفانه تیغ تیز حذف دامن کسانی را گرفته که خود سال ها برای فرهنگ و هنر این سرزمین زحمت کشیده اند.

اگر قرار است بنده و خانم آبیار کار نکنیم، صریح بگویند شما کار نکنید ، نه اینکه با برچسب های بی اساس مثل مبتذل و مستهجن حیثیت افراد را خدشه دار کنند. هنر را نمی توان با حذف اداره کرد. فرهنگ را نمی توان با تهدید مدیریت کرد.

مراسم تشییع زنده یاد ناصر تقوایی، علاوه بر یادبود آن استاد بزرگ، نوعی اعلام انزجار از اندیشه های تندرو فرهنگی بود و به نوعی اعلام فاصله گذاری با آن بود. سال ها استاد تقوایی برای اعتراض به همین جریان های حذف و تنگ نظری، فیلم نساخت. نتیجه سیاست حذف و پاک کردن نام ها را در آن مراسم به روشنی دیدیم.

در طول یک سال گذشته، ساترا وقت برای گفت وگو به ما نداد. قرار بود فقط با آمریکا مذاکره غیرمستقیم شود، اما ظاهراً این عزیزان همه را همچون آمریکا دیده اند! امیدوارم مدیران ارشد در جریان دقیق این اتفاقات نباشند و در مسیر رفع ابهام ها کمک کنند. می بایست به تندروها عرض کنم با حذف دیگران، کسی به سراغ شما و اندیشه شما نخواهد آمد. خودتان را اصلاح کنید، نه مردم و سینما را.

اگر امروز نام ها حذف شوند، فردا نوبت حذف اندیشه ها، روایت ها و خود مردم خواهد بود. اگر امروز تیتراژ را بی نام کنید حتما با خیال باطل فردا می خواهید هنر را بی صدا کنید. نام ها را شاید بتوانید از تابلوها بردارید، اما از دل مردم هرگز. هنر دستاویز سیاست نیست؛ سینما را ملعبه تصمیم های تند و ناپخته نکنید. بروید استغفار کنید.

تأکید می کنم که هنرمندان فرزندان ایران هستند و حذف آنان حذف بخشی از خود این سرزمین است. یادآوری می کنم که اعتماد عمومی و امید اجتماعی با احترام به مردم حفظ می شود، نه با سانسور و حذف. در پایان هم موکداً عرض می کنم: ما نه حذف می شویم و نه قهر می کنیم؛ فقط یادآور می شویم که هیچ کس نمی تواند نام عشق و تلاش را از حافظه مردم پاک کند.