ساعت 11 شب، پدر پیام داد: نیومدی مجبور شدم خودم بخاری رو نصب کندم، نیاز نیست فردا بیای ، بلافاصله به پیامکش پاسخ دادم: ببخشید گرفتار بودم ولی حتما یادت نره یه گوشه از پنجره رو باز بذاری تا فردا بیام چک کنم. پاسخ نداد.

به گزارش خراسان، ساعت 7 صبح، برادرزاده ام زنگ زد: دایی... از بابا بزرگ خبر نداری؟ قرار بود بعد مدرسه برم خونه اش اما هرچی زنگ می زنم درو باز نمی کنه! وقتی رسیدم، آتش نشان ها داشتند در را می شکستند. پدرم روی زمین خوابیده بود. دستش همچنان موبایل را گرفته بود. روی صفحه، پیام خوانده نشده ای از من بود: پنجره رو باز کردی؟ و این روایت تا ابد در ذهنش ماند، حضور قاتل خاموش و پایان یک زندگی ...

این روزها که در آخرین روزهای اولین ماه پاییز هستیم هرچند هنوز خبری از سرمای پاییزی نیست، اما شب های سرد مشهد باعث شده که برخی خانواده ها اقدام به نصب و فعال کردن وسایل گرمایشی منازل کنند؛ اقدامی که کوچک ترین غفلت یا بی توجهی در آن، خطر پنهان و مرگباری نیز به همراه می آورد: مسمومیت با گاز مونوکسیدکربن. این قاتل خاموش، هر ساله جان ده ها نفر از هموطنان ما را می گیرد و خانواده های بسیاری را داغدار می کند.

در این گزارش ضمن بررسی داده های پزشکی قانونی کشور از روند و تعداد فوتی های ناشی از مسمومیت با گاز مونوکسید کربن به بررسی راهکارهایی برای مقابله با این قاتل خاموش خواهیم پرداخت.

آخرین آماری که پزشکی قانونی در این زمینه منتشر کرده مربوط به 5 ماه اول امسال است، هرچند در این بازه زمانی خبری از وسایل گرمایشی و نصب آن نیست اما تعداد فوتی ها در استان قابل توجه است؛ 21 فوتی شامل 16 مرد و 5 زن. یعنی به طور متوسط بیش از 4 فوتی در ماه.

اما بررسی این داده ها در سال گذشته نیز قابل توجه است. در سال 1403 در مجموع 58 فوتی ناشی از مسمومیت با گاز منوکسیدکربن در استان خراسان رضوی به ثبت رسیده که 47 نفر مرد و 11 نفر زن بوده اند. در این سال استان خراسان رضوی به همراه استان آذربایجان شرقی، بعد از تهران با 127 فوتی، فارس با 61 و اصفهان با 60 فوتی متاسفانه چهارمین استان با بیشترین تعداد فوتی توسط قاتل خاموش بوده است.

در سال قبل از آن یعنی سال 1402 نیز 59 فوتی شامل 40 مرد و 19 زن در استان به ثبت رسیده است. در سال 1401 البته این عدد جهش قابل توجهی داشته و 82 فوتی ناشی از مسمومیت با گاز منوکسید کربن به ثبت رسیده که در مقایسه با سال قبل از آن یعنی سال 1400 که 49 فوتی در استان داشته ایم، 67 درصد رشد داشته است.

اما چرا مسمومیت با گاز منوکسیدکربن خطرناک است و تعداد قربانیان این قاتل خاموش زیاد؟ اول این که بی بو و بی رنگ است و قربانی آن هیچ گاه نمی تواند حضورش را حس کند و مهم تر این که بی صدا می کُشد؛ این گاز به جایگزینی با اکسیژن در خون می پردازد و باعث می شود سلول های بدن شما به تدریج خفه شوند. فرد مسموم متوجه خطر نمی شود و اغلب در خواب جان خود را از دست می دهد.

پیشگیری از این فاجعه بسیار ساده است، به شرطی که مسئولیت پذیر و هوشیار باشیم. نصب و سرویس سالیانه وسایل گرمایشی توسط تکنیسین متخصص، رنگ شعله بخاری باید همیشه آبی باشد، شعله نارنجی یا زرد نشانه سوختن ناقص و تولید مونوکسیدکربن است، از سلامت مسیر دودکش و اتصالات آن مطمئن شوید، هرگونه شکستگی یا نشتی در دودکش مرگبار است، از کلاهک استاندارد روی دودکش استفاده شود، کلاهک استاندارد از ورود باد و برعکس شدن مسیر خروج دود جلوگیری می کند، هرگز وسایل گرمایشی بدون دودکش را در فضای بسته و اتاق خواب استفاده نکنید، همیشه یک پنجره یا روزنه برای تبادل هوا در فضای خانه باز بگذارید، این کار ساده، جان شما را نجات می دهد و در نهایت به هیچ وجه از وسایل نامناسب برای گرمایش استفاده نکنید.

علایم مسمومیت با گاز CO کاملا مشخص است؛ سردرد شدید و گیجی، حالت تهوع و استفراغ، سرگیجه و احساس ضعف، تپش قلب و خواب آلودگی شدید. در صورت مشاهده این علایم در خود یا اطرافیان باید فوری در و پنجره ها را باز کنید، فرد مسموم را به فضای آزاد انتقال دهید و سریع با اورژانس (115) تماس بگیرید.