بمب افکن ها یکی از ترسناک ترین مناظری هستند که یک خلبان یا هدف زمینی ممکن است با آن روبه رو شود. تاریخ نبردهای هوایی تنها حدود یک قرن قدمت دارد، اما از همان ابتدا به وضوح به دو دسته مجزا تقسیم شد: جنگنده ها و بمب افکن ها. با وجود پیشرفت های گسترده در پشتیبانی های فنی و الکترونیکی در هواپیماهای نظامی مدرن، بخش اصلی وظایف نیروهای هوایی، همچنان به نبردهای هوایی و بمباران زمینی بازمی گردد. از آغاز شکل گیری نیروی هوایی به عنوان یک مفهوم نظامی، بمب افکن ها در صف مقدم مأموریت های رزمی قرار داشته اند.

در دوران اولیه هوانوردی نظامی، بمباران هوایی یک مأموریت دشوار و مرگبار بود. هواپیماهای ابتدایی به نوعی وسیله نقلیه سنگین پرنده ای بودند که صرفاً برای حمل محموله های انفجاری عظیم طراحی می شدند. این هواپیماها از لحاظ مانورپذیری، سرعت و توان دفاعی تقریباً هیچ قابلیت خاصی نداشتند. بنابراین، وظیفه محافظت از آن ها و اسکورت تا نقطه هدف، به عهده جنگنده ها بود. اما این شرایط پس از جنگ جهانی دوم تغییر کرد.

در سال 1941، بمب افکن B-24 Liberator به جنگ پیوست، هواپیمایی که می توانست با سرعت 466 کیلومتر در ساعت پرواز کند. سی سال بعد، در دهه 1970، بمب افکن آزمایشی B-1B Lancer طراحی شد که قرار بود جایگزین B-52 شود و می توانست به سرعت 2٫2 ماخ (حدود 2,717 کیلومتر بر ساعت) برسد. از دیگر پروژه های آزمایشی، هواپیمای روسی Sukhoi T-4 بود که در سال 1975 ادامه توسعه آن لغو شد اما گفته می شد توانایی رسیدن به سرعت 3 ماخ (3,199 کیلومتر بر ساعت) را دارد. بمب افکن ها طی مدت زمانی نسبتاً کوتاه، مسیر تحول شگفت انگیزی را طی کرده اند؛ تحولی که خلبان ها را ایمن تر و دشمنان زمینی را آسیب پذیرتر کرد.

شرکت North American Aviation یکی از پیشگامان فناوری های نوین پروازی در قرن بیستم بود. این شرکت که در دهه 1960 منحل شد، امروزه از طریق مجموعه ای از ادغام ها و خریدها، تحت مالکیت بویینگ قرار دارد. با اینکه XB-70 Valkyrie هیچ گاه با تسلیحات جنگی خود وارد میدان نبرد نشد، همچنان سریع ترین بمب افکن تاریخ محسوب می شود. این هواپیما در دهه 1950 به عنوان یک بمب افکن هسته ای با سرعتی خیره کننده طراحی شد و می توانست به سرعت 3٫1 ماخ (3,310 کیلومتر بر ساعت) برسد.

این هواپیما پنجمین هواپیمای سریع تاریخ است؛ پس از نمونه هایی چون X-15 (هواپیمای فضایی ساخت North American که برخی خلبانانش به شهرتی بی سابقه رسیدند) و SR-71 Blackbird ساخت لاکهید مارتین.

در نهایت، XB-70 فقط به پروازهای آزمایشی و استفاده توسط ناسا محدود شد، چرا که تا زمان آماده شدن آن برای مأموریت های عملیاتی، موشک های بالستیک و تاکتیک های پدافند هوایی پیشرفته، اهمیت بمب افکن های مافوق صوت را زیر سؤال برده بودند.

با این حال، طراحی های پیشرفته و منحصر به فرد این هواپیما همچنان شگفت انگیز است. قسمت جلوی دماغه هواپیما مانند گردن یک درنا به سمت بالا خم می شود و بال های آن به صورت لولا طراحی شده اند تا هنگام برخاستن، لیفت ایجاد کنند و سپس به سمت پایین جمع شوند تا هواپیما بتواند روی موج ضربه ای ایجادشده در سرعت های بالا پرواز کند. طول این غول پرنده نزدیک به 60 متر بود.

F-111 Aardvark نیز یک بمب افکن آمریکایی بود، با این تفاوت که برخلاف XB-70، این پرنده واقعاً وارد مأموریت های رزمی شد. برخلاف تصور رایج از یک بمب افکن غول پیکر با فضای بار زیاد، F-111 بیشتر شبیه به یک جت جنگنده طراحی شده بود. این هواپیما که در دهه 1960 ساخته شد، از سال 1967 وارد خدمت نیروی هوایی ایالات متحده گردید و نماد آغاز انقلابی در طراحی هواپیماهای نظامی به شمار می رفت.

هواپیمای گشت دریایی P-3 Orion با طراحی کلاسیک خود، پنج سال پیش از آن که F-111 وارد میدان شود، در حال خدمت بود. مدت کوتاهی پس از آن، هواپیمای S-3A Viking نیز به ناوهای هواپیمابر نیروی دریایی ایالات متحده تحویل داده شد تا با هدف شکار زیردریایی ها در دریا و ارائه ی قابلیت های عملیاتی بیشتر در قالبی کوچک تر به کار گرفته شود. این جنگنده-بمب افکن در عملیات های آمریکا علیه عراق و لیبی در دهه های 1980 و 1990 نقش آفرینی کرد و همچنان در نیروی هوایی استرالیا مورد استفاده است.

F-111 نخستین هواپیمای تولیدی جهان بود که از بال های متغیر بهره می برد. این ویژگی به آن امکان می داد در حین پرواز، زاویه بال ها را برای سرعت، آیرودینامیک بهتر یا کاهش آشکارسازی راداری تنظیم کند. از دیگر ویژگی های مهم آن، توانایی پرواز سریع در ارتفاع پایین با کمک رادار تعقیب کننده عوارض زمین بود.

حداکثر سرعت این هواپیما حدود 2٫2 ماخ (2,717 کیلومتر بر ساعت) بود، هرچند برخی منابع آن را کمی کمتر، حدود 2,337 کیلومتر بر ساعت گزارش کرده اند. برد پروازی آن نیز نزدیک به 5,000 کیلومتر بود که آن را به یک ابزار مؤثر برای حملات دقیق و سریع در عمق خاک دشمن تبدیل می کرد.

با نگاهی به بازیگر اصلی دیگر در دوران جنگ سرد و فضای رقابت های تسلیحاتی و هراس ژئوپلیتیکی، اتحاد جماهیر شوروی نیز به طور قابل درکی یک بمب افکن سریع در زرادخانه اش داشت. بمب افکن Tupolev Tu-160 که در داخل روسیه با لقب قوی سفید و در سامانه نام گذاری ناتو با اسم رمز Blackjack (مشابه نام گذاری MiG-29 به Fulcrum) شناخته می شود، نسبتاً دیر وارد میدان نبرد شد و در سال 1987 به خدمت وارد گردید. این بمب افکن در واپسین سال های حیات اتحاد شوروی توسعه یافت و تنها 35 فروند از آن ساخته شد؛ با این حال، از نظر فنی شاهکاری بی نظیر بود. این هواپیما آخرین بمب افکن استراتژیک طراحی شده در دوران شوروی است و می تواند به حداکثر سرعت 2٫05 ماخ (2,531 کیلومتر بر ساعت) برسد، هرچند برخی منابع سقف سرعت آن را 2,196 کیلومتر بر ساعت عنوان کرده اند. حتی با این برآورد محافظه کارانه نیز، Tu-160 سومین بمب افکن سریع جهان به شمار می رود.

گفته می شود هم اکنون حدود 16 فروند از Tu-160ها در نیروی هوایی استراتژیک روسیه باقی مانده اند. این هواپیما قابلیت های گسترده ای دارد که همچنان آن را به عنوان ابزاری بازدارنده در برابر درگیری های احتمالی حفظ کرده است.

Tu-160 برای حمل تسلیحات هسته ای در ارتفاع بالا طراحی شده و می تواند به سقف پروازی بیش از 52٬000 فوت (15٬800 متر) برسد. برد پروازی آن بدون نیاز به سوخت گیری هوایی، حدود 7٬640 مایل (12٬297 کیلومتر) است، که تقریباً معادل پرواز رفت وبرگشت بین سن پترزبورگ و نیویورک است. این بمب افکن تنها بمب افکن روسی است که قابلیت حمل تسلیحات دفاعی نیز دارد و می تواند تا 13 موشک کروز را به همراه تسلیحات متعارف حمل کند.

Mirage IV بمب افکن هسته ای ساخت کمپانی داسو، فرانسه است که در سال 1964 برای گشت زنی در آسمان اروپا معرفی شد. تا به امروز، این تنها هواپیمای اروپایی است که می تواند بیش از 30 دقیقه در سرعت 2 ماخ پرواز مداوم داشته باشد. همان طور که نوآوری های نظامی آمریکا برای مقابله با قدرت شوروی پیش می رفتند، توسعه Mirage IV نیز پاسخی به بحران کانال سوئز در اکتبر 1956 بود. تنها پنج ماه بعد از آن بحران، شرکت داسو و دولت فرانسه مشخصات این بمب افکن را نهایی کردند.

این هواپیما بر اساس طرح و قالب Mirage III ساخته شد، اما با ارتقاءهای گسترده، از جمله مقاوم سازی کامل بدنه در برابر گرما، برای رسیدن به الزامات سرعت بالا طراحی شد. در نهایت، این بمب افکن استراتژیک جدید طبق برنامه تحویل داده شده و طی چهار سال، هر ماه دو فروند به نیروی هوایی فرانسه تحویل داده می شد.

Mirage IV جایگاه فرانسه را در حوزه حملات هوایی دگرگون کرد و در صورت نیاز، توان واقعی انتقال تسلیحات هسته ای به هدف را فراهم آورد. این هواپیما تا سال 2005 در خدمت باقی ماند و جایگاهش در راهبرد نظامی فرانسه را تثبیت کرد. سقف سرعت این بمب افکن حدود 1,450 مایل در ساعت (2,333 کیلومتر بر ساعت) است، که آن را بسته به منابع مختلف شاید به دومین بمب افکن سریع جهان تبدیل کند.

B-58 Hustler یک اثر هنری واقعی در صنعت هوافضاست. این بمب افکن نخستین پروازش را در سال 1956 انجام داد و نخستین بمب افکن مافوق صوت نیروی هوایی ایالات متحده محسوب می شود. طراحی ظاهری آن به سبک کمر زنبوری است و یک محفظه تسلیحات بزرگ در زیر بدنه اصلی دارد. این محفظه معمولاً برای نگهداری تسلیحات هسته ای، تجهیزات شناسایی و سوخت اضافی به کار می رفت تا هواپیما بتواند در طول مأموریت مدت بیشتری در پرواز باقی بماند.

این هواپیما ستون فقرات استراتژی برتری هوایی آمریکا بین سال های 1960 تا 1970 بود و در طول خدمت خود 19 رکورد سرعت و ارتفاع را شکست. شرکت Convair در مجموع 116 فروند از آن ساخت که 86 فروند از آن ها وارد خدمت شدند.

برد پروازی این بمب افکن بدون سوخت گیری هوایی حدود 4٬400 مایل (7٬081 کیلومتر) بود و می توانست تا سقف ارتفاع 64٬800 فوت (19٬745 متر) پرواز کند. این بمب افکن سرعتی در حدود 1,325 مایل در ساعت (2,132 کیلومتر بر ساعت) داشت و در شرایط ایده آل می توانست از سرعت 2 ماخ نیز فراتر رود. طراحی Hustler مبتنی بر بال های دلتا شکل و بدنه ای صیقلی و مقاوم در برابر گرما بود.

B-58 علاوه بر قابلیت بمباران در ارتفاع بالا، توانایی پرواز در ارتفاع پایین و انجام حملات تاکتیکی را نیز داشت. با این حال، دوره خدمت آن کوتاه بوده و پیش از دهه 1970 کنار گذاشته شد.