عباس نورزایی کارشناس فرهنگی و اجتماعی سیستان و بلوچستان با اشاره به یکی از رسوم دیرینه قوم بلوچ گفت: پاگدران یکی از آیین های پرمعنا در فرآیند ازدواج است که پس از پذیرش داماد از سوی خانواده عروس برگزار می شود.

به گزارش مهر، وی افزود: در این مراسم، خانواده داماد به خانه عروس می روند تا زمینه آشنایی و الفت بیشتر میان دو خانواده فراهم شود. از آن پس، داماد اجازه دارد به تنهایی به خانه عروس رفت وآمد کند و در امور منزل، به ویژه در کنار پدر عروس، مشارکت داشته باشد.

نورزایی با بیان اینکه پاگدران نمادی از ورود داماد به شبکه اجتماعی جدید است، گفت: این آیین، مرزهای ارتباطی میان دو خانواده را بازتعریف می کند و داماد را از یک فرد بیرونی به عضوی پذیرفته شده در جمع خویشاوندان همسر آینده اش تبدیل می سازد. این فرآیند در علوم اجتماعی با عنوان اجتماعی شدن ثانویه شناخته می شود.

کارشناس فرهنگی و اجتماعی سیستان و بلوچستان ادامه داد: پاگدران در واقع آموزش عملی مفاهیمی چون احترام، صمیمیت و هم زیستی است. همکاری داماد با خانواده عروس، به ویژه در امور خانه یا کشاورزی، تمرینی برای تقویت روحیه مشارکت و مسئولیت پذیری در زندگی مشترک آینده محسوب می شود.

نورزایی همچنین پاگدران را سازوکاری فرهنگی برای انتقال ارزش ها و هنجارهای بومی دانست و گفت: این مراسم موجب آشنایی داماد با آداب و معیارهای اخلاقی طایفه همسرش می شود و از بروز اختلافات احتمالی در آینده جلوگیری می کند.

وی در پایان تأکید کرد: پاگدران تنها یک رسم ازدواج نیست، بلکه جلوه ای از خرد جمعی و حکمت اجتماعی بلوچ هاست که نقش مهمی در استحکام روابط خویشاوندی و تداوم اخلاق اجتماعی ایفا می کند. در دنیایی که پیوندهای انسانی رو به سستی می روند، چنین آیین هایی یادآور اهمیت تعامل و هم زیستی در ساختار اجتماعی هستند.

این کارشناس فرهنگی و اجتماعی سیستان و بلوچستان، با اشاره به یکی از جلوه های زیست بوم سنتی این منطقه گفت: حمام بلوچی از سازه های بومی و قدیمی بلوچستان است که بر محور جریان قنات ساخته می شد.

وی افزود: در ساخت این حمام ها ابتدا زمین خاک برداری و سپس بنایی مستحکم بر مسیر نهر قنات احداث می شد. در دو سوی حمام، سکوهایی برای نشستن تعبیه می شد تا پاهای استحمام کنندگان در آب روان قنات قرار گیرد. افراد با استفاده از ظرف، آب را برداشته و بدن خود را می شستند.

نورزایی با اشاره به تنوع ساختاری این حمام ها اظهار کرد: برخی از آن ها دارای رختکن بودند و بسته به امکانات، یا به صورت نوبتی میان زنان و مردان استفاده می شدند یا به صورت دو بخشی ساخته می شدند. ورودی حمام نیز معمولاً از طریق چند پله رو به پایین بود که افراد را به سطح جریان آب می رساند.

وی با تأکید بر ویژگی های اقلیمی منطقه گفت: در آب وهوای گرم بلوچستان، نیازی به گرم کردن آب وجود نداشت و استحمام با دمای طبیعی آب قنات انجام می گرفت. همچنین به دلیل مصرف اندک مواد شوینده و جریان دائمی آب، این حمام ها آسیبی به محیط زیست یا زمین های کشاورزی وارد نمی کردند.

این کارشناس فرهنگی خاطرنشان کرد: حمام های بلوچی از دیرباز در مناطق مختلف بلوچستان رواج داشتند، اما در چند دهه اخیر و با آغاز فعالیت های عمرانی جهاد سازندگی، بسیاری از آن ها بهسازی و بهداشتی شدند. این اقدام، گامی مهم در گذار از وضعیت غیربهداشتی پیش از انقلاب به شرایط سالم تر و مردمی تر پس از آن بود.

نورزایی در پایان گفت: با ارتقای سطح رفاه در سال های اخیر، ساخت حمام در منازل فراگیر شده و استفاده از حمام های بلوچی کاهش یافته است. امروزه این حمام ها بیشتر کارکردی تفننی و خنک کننده در روزهای گرم تابستان دارند و به عنوان یادگاری از هم زیستی سنتی انسان با آب، هنوز در خاطره مردم بلوچستان زنده اند.