قانون مالیات بر سوداگری و سفته بازی با هدف افزایش شفافیت معاملات اقتصادی در تیرماه 1404 به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید. بر اساس این قانون، عایدی سرمایه حاصل از انتقال انواع رمزدارایی ها ازجمله انواع رمزارزها و رمزپول ها، مشمول مالیات شده است.

به گزارش ایرنا، مرکز پژوهش های مجلس گزارشی درباره تشریح سازوکار اخذ مالیات از معاملات انواع رمزدارایی ها، رمزپول و رمزارز بر اساس این قانون تهیه کرده است. محور اصلی اجرای قانون، الزام صرافی های مجاز به صدور صورتحساب الکترونیکی برای معاملات رمزدارایی هاست. این صورتحساب ها به عنوان بسته استاندارد اطلاعاتی، مبنای محاسبه مالیات بوده و شامل اطلاعات هویتی طرفین معامله، قیمت و زمان انجام معامله است.

بازار رمزدارایی به دلیل ویژگی هایی نظیر ناشناس بودن طرفین برخی معاملات، امکان جابه جایی سریع و بدون محدودیت و نبود سازوکارهای نظارتی استاندارد می تواند بستری مستعد برای سوءاستفاده های مالی و جرایم اقتصادی باشد. ماهیت غیرشفاف معاملات رمزدارایی ها می تواند زمینه فعالیت های غیرقانونی ازجمله پولشویی، فرار مالیاتی و تأمین مالی تروریسم را فراهم کند.

سازوکارهای اجرایی قانون شامل صدور صورت حساب الکترونیکی برای معاملات انواع رمزدارایی ها، تبیین انواع معاملات رمزدارایی ها، مالیات بر عایدی سرمایه ناشی از انتقال رمزدارایی ها و مالیات بر درآمد اتفاقی برای معاملات فاقد صورت حساب الکترونیکی است.

انواع معاملات رمزپول و رمزدارایی به 5 دسته تقسیم می شوند: معاملات در صرافی های مجاز؛ انتقال از صرافی های مجاز به صرافی های غیرمجاز؛ انتقال از صرافی های غیرمجاز به صرافی های مجاز؛ معاملات در خارج از صرافی های مجاز و معاملات در صرافی های غیرمجاز. در 4 مورد نخست می توان با صدور صورت حساب الکترونیکی از عایدی معاملات مالیات اخذ کرد، اما در مورد آخر امکان اخذ مالیات به صورت دقیقی وجود ندارد.

قانون معافیت هایی برای اشخاص غیرتجاری در خصوص عایدی سرمایه حاصل از انتقال انواع رمزدارایی در نظر گرفته است؛ برخی معافیت ها مختص انتقال های خاص نظیر ارث و انتقال بلاعوض هستند و برخی معافیت ها روی عایدی سرمایه اعمال می شوند. به عنوان نمونه از مجموع عایدی سرمایه حاصل از انتقال رمزدارایی های اشخاص غیرتجاری، تا آستانه 5 برابر معافیت موضوع ماده 84 قانون مالیات های مستقیم در هر 5 سال کسر می شود.

در معاملات فاقد صورت حساب الکترونیکی، سازوکار مالیات بر درآمد اتفاقی اعمال می شود. در این معاملات، به جای عایدی سرمایه، کل مبلغ فروش مشمول مالیات می شود. به عنوان مثال، اگر شخص الف ملکی به ارزش 10 میلیارد تومان را دریافت کند و مبلغ آن را از طریق انتقال رمزارز بدون صدور صورتحساب پرداخت نماید، ارزش ملک به عنوان درآمد اتفاقی ثبت شده و مشمول مالیات می شود.

مسئولیت صدور صورت حساب الکترونیکی بر عهده صرافی های مجاز است و نحوه محاسبه مالیات بر عایدی سرمایه به گونه ای طراحی شده که تنها فعالیت های سوداگرانه هدف قرار گیرد. قانون سازوکار مالیات بر درآمد اتفاقی را برای پیشگیری از توسعه بخش غیررسمی پیش بینی کرده است.