فرارو- از نسخه های خطی قرون وسطی گرفته تا سنگ نوشته های باستانی شرق و قاره آمریکا، انسان همواره شیفته رازهایی بوده که در میان خطوط و نمادهای ناشناخته پنهان شده اند؛ متونی که نه تنها تاریخ را به چالش می کشند، بلکه مرز میان علم، اسطوره و رمز را نیز محو می سازند.

به نقل از گو تو توترز، انسان از دیرباز شیفته رمز و راز بوده است؛ اما هیچ چیز به اندازه متونی که معنایشان ناشناخته باقی مانده، ذهن را به خود مشغول نمی کند. با وجود پیشرفت های شگرف فناوری و قرن ها تلاش پژوهشگران، هنوز هم نوشته هایی وجود دارند که اسرار خود را به کسی نمی سپارند.

این آثار که از لوح های باستانی گرفته تا دست نوشته های قرون وسطایی را شامل می شوند، نسل به نسل پژوهشگران را حیرت زده کرده و تخیل علاقه مندان تاریخ را برانگیخته اند. در این گزارش، به مرور شماری از مهم ترین و اسرارآمیزترین متونی می پردازیم که حتی پس از سال ها تحقیق و تحلیل، هنوز هم معنا و پیام واقعی شان در پرده ای از ابهام باقی مانده است.

در کتابخانه باینِکی دانشگاه ییل، نسخه ای نگهداری می شود که شاید معروف ترین متن رمزآلود جهان باشد؛ کتابی مصور از قرون وسطی که سده هاست ذهن رمزنگاران را به چالش کشیده است. این کتاب عجیب که به اوایل قرن پانزدهم بازمی گردد، مجموعه ای از تصاویر گیاهان ناشناخته، نمودارهای نجومی و مطالبی شبیه متون پزشکی دارد.

الگوهای زبانی در این نسخه نشان می دهد متن آن حاصل خط خطی های بی معنا نیست، بلکه به زبانی ساختارمند نوشته شده است. تحلیل های انجام شده در آژانس امنیت ملی آمریکا نیز تاکنون نتوانسته اند معنای آن را آشکار کنند. پوست نوشته شده روی آن میان سال های 1404 تا 1438 میلادی تاریخ گذاری شده، اما متن همچنان غیرقابل درک باقی مانده است. تصاویر گیاهانی که هیچ نمونه مشابهی در طبیعت ندارند، همچنان پژوهشگران را درگیر خود کرده اند.

در آکادمی علوم مجارستان، متنی 448 صفحه ای نگهداری می شود که از راست به چپ نوشته شده و از نمادهایی ناشناخته تشکیل شده است. جلد آن مربوط به قرن هجدهم است، اما محتوا احتمالاً بسیار قدیمی تر است. برخی پژوهشگران گمان می برند که این متن نوشته ای مذهبی به زبانی باستانی از مجارستان باشد، اما هیچ کس تاکنون موفق به اثبات این فرضیه نشده است.

تصاویر موجود در آن ترکیبی عجیب از صحنه های جنگی و نقوش مذهبی است؛ گویی هنرمندی قرون وسطایی همه چیز را با تخیل خود درهم آمیخته است. هر تلاش برای رمزگشایی از این متن، پژوهشگران را وارد مسیرهای تازه ای کرده اما به نتیجه قطعی نرسیده است.

در دهه 1970، لوییجی سرافینی، معمار ایتالیایی، اثری خلق کرد که خود به عمد آن را رازآلود طراحی کرده بود. این کتاب، شبیه دایرهالمعارفی از جهانی موازی است؛ پر از گیاهان و ماشین هایی که در دنیای واقعی امکان وجود ندارند.

جالب آنکه خود سرافینی گفته است هنگام نوشتن، الفبایی خیالی را ناخودآگاه برگزیده و خودش هم قادر به خواندن آن نیست. متن، مانند رؤیایی تب آلود روی کاغذ آمده و با وجود بی منطقی ظاهری، از نظمی درونی پیروی می کند. هنوز هم رمزنگاران مدرن در این باره اختلاف دارند که آیا واقعاً رمزی در کار است یا این اثر تنها هنری و سورئال است.

در جزیره کرت و در دل تمدن باستانی مینوسی، لوحی سفالی یافت شده که به باور بسیاری نخستین نمونه از چاپ مکانیکی در تاریخ است. این لوح که حدود سال 1700 پیش از میلاد ساخته شده، تنها 15 سانتی متر قطر دارد و روی آن 241 نشانه در طرحی مارپیچی حک شده است.

نمادهای روی این لوح از پیکره های انسانی تا ابزار و حیوانات متنوع اند و به گونه ای چیده شده اند که گویی کلمات و جمله هایی را تشکیل می دهند. اما چون هیچ نمونه دیگری از این سیستم نوشتاری یافت نشده، رمزگشایی آن دشوارتر از هر متن دیگری است.

در کنار رودخانه سنگاپور زمانی سنگی عظیم از ماسه سنگ قرار داشت که بخشی از آن در سال 1843 به دست استعمارگران بریتانیایی منفجر شد. تکه های باقی مانده از این سنگ هنوز هم حامل نوشته هایی هستند که کارشناسان در تفسیرشان درمانده اند؛ نوشته هایی که ممکن است به زبان جاوه ای باستان، سانسکریت یا مالایی اولیه باشند.

این سنگ که دست کم به قرن سیزدهم میلادی بازمی گردد، یکی از بزرگ ترین چه می شد اگر های تاریخ جنوب شرق آسیاست. متن نیمه محو روی آن، ما را به یاد پیامی می اندازد که از دل زمان به گوش می رسد اما ناتمام مانده است.

در گوشه وکنار اسکاتلند، سنگ هایی باستانی پراکنده اند که همچون تابلوهای تبلیغاتی عصر میانه، حامل نقوش مرموزی هستند. این سنگ ها که میان سده های ششم تا نهم میلادی ساخته شده اند، تصاویری از جنگجویان، حیوانات، صلیب های مسیحی و نمادهای انتزاعی دارند.

پژوهش های جدید نشان داده که این سنگ ها در اصل رنگ آمیزی شده بوده اند و جلوه ای زنده و چشم گیر داشته اند. با این حال، معنا و هدف واقعی آن ها هنوز روشن نیست. برخی معتقدند نشانه ها بخشی از یک نظام نوشتاری بوده اند و برخی دیگر آن را صرفاً نمادهای آیینی می دانند.

وقتی کتابی بتواند ذهن شخصی چون جان دی، ریاضی دان و ستاره شناس دربار الیزابت اول، را درمانده کند، می توان فهمید با متنی واقعاً رازآلود طرف هستیم. این اثر لاتین از قرن شانزدهم شامل 36 صفحه رمزگذاری شده است که هنوز هم کسی نتوانسته محتوایش را درک کند.

اگرچه بخش هایی از کتاب درباره فرشتگان و ارواح به لاتین خواناست، اما رمزهای پنهان همچنان ناشناخته مانده اند. این اثر پس از قرن ها ناپدیدی، در سال 1994 در کتابخانه بریتانیا پیدا شد و هنوز رازهایش را حفظ کرده است. بررسی های رایانه ای جدید الگوهایی در این صفحات آشکار کرده، اما معنا و مقصودشان همچنان در پرده ای از ابهام است.

در پارک آیینی باستانی کاگوانا در پورتوریکو، مجموعه ای از سنگ ها با حکاکی های شگفت انگیز وجود دارد که با هیچ یک از نظام های نوشتاری سرخ پوستان شناخته شده مطابقت ندارند. این نقوش که به تمدن تایینو میان سال های 900 تا 1200 میلادی تعلق دارند، به قدری پیچیده اند که نمی توان آن ها را صرفاً طراحی های تزیینی دانست.

قرار گرفتن این سنگ ها در مکانی آیینی نشان می دهد که پیامشان احتمالاً مذهبی یا اجتماعی بوده است. باستان شناسان در کاوش های اخیر، نقش هایی تازه زیر لایه های فرسایش یافته اند که تفسیر این آثار را دشوارتر کرده است. برخی پژوهشگران معتقدند این رمزها کلید درک نظام معنوی و باورهای تایینوها را در خود نهفته دارند.

جزیره ایستر تنها به مجسمه های سنگی عظیمش مشهور نیست؛ بلکه الواح چوبی مرموزی نیز دارد که حامل نوشتاری منحصربه فرد در سراسر پلی نزی هستند. متن روی این الواح به شیوه ای خاص نوشته شده که هر سطر باید وارونه خوانده شود، الگویی موسوم به بوستروفدون معکوس .

به روایت مردم بومی، نیاکانشان قادر به خواندن این متون بودند، اما دانش رمزگشایی آن در پی بحران جمعیتی قرن نوزدهم از میان رفت. تحلیل های جدید الگویی از تکرارها و ساختارها را در متن نشان می دهد که احتمالاً مربوط به شجره نامه ها یا سرودهای آیینی بوده است. اسکن های مدرن لایه های تازه ای از جزییات حک شده را آشکار کرده اند که پیش تر با چشم قابل مشاهده نبودند.

این دست نوشته عجیب مدعی است که مجموعه ای از خرد باستانی تمدن های گوناگون را در خود جای داده است. زبان آن ترکیبی از انگلیسی کهن و بخش هایی رمزگذاری شده است. درحالی که بخش اعظم آن قابل خواندن است، بخش های رمزی به رویدادهایی اشاره می کنند که با تاریخ شناخته شده بشر هم خوانی ندارند.

برخی آن را میراثی از مصر و بریتانیا باستان می دانند و برخی دیگر معتقدند ساخته ذهن نویسندگان مدرن است. آزمایش های انجام شده روی کاغذ و جوهر نشان می دهد بخش های مختلف کتاب در زمان های گوناگون نوشته شده اند. هنوز هم زبان شناسان اختلاف دارند که آیا این رمزها بخشی از زبانی واقعی اند یا شگردی ادبی برای القای حس رمز و راز.

از قرون وسطی تا دوران معاصر، متون و آثار ناشناخته همچنان ما را به چالش می کشند. این آثار نه تنها یادگارهایی از گذشته اند، بلکه بازتابی از میل همیشگی انسان به دانستن و کشف ناشناخته ها هستند. شاید هرگز نتوانیم همه این رمزها را بشکنیم، اما همین پرسش های بی پاسخ است که روح کنجکاو بشر را زنده نگاه می دارد و ما را به جست وجوی حقیقت در لابه لای نشانه های خاموش تاریخ فرا می خواند.