محسن هاشمی و غلامرضا ظریفیان دو چهره سیاسی و فرهنگی هستند که در گفت وگویی پس از سخنرانی پزشکیان به تبعات مخرب رفتارهای افراد و گروه ها تندرو در فضای سیاسی و اجتماعی پرداخته اند. رییس جمهوری در بخشی از سخنرانی خود اشاره کرده بود من مسائل خارجی را حل می کنم، اما نگران اختلافات و تخریب های داخلی هستم.

به گزارش اعتماد، مشروح این گفت وگو را بخوانید:

محسن هاشمی عضو شورای مرکزی حزب سازندگی در گفت وگویی درباره صحبت های دیروز رییس جمهور در خصوص روند مخرب رفتارهای افراطیون در کشور می گوید: صحبت هایی که آقای پزشکیان درباره آسیب های تندروی و افراط به درستی مطرح کرده اند، موضوع جدیدی نیست و سال هاست که کشور از این رفتارها آسیب دیده است. پس از پیروزی انقلاب و بیش از 45 سال است که این مشکل در ایران وجود دارد. رفتارهای رادیکال و افراطی ضربات و آسیب های جدی به کشور زده و روند انسجام ملی را تخریب کرده است. نخستین نمونه های این تندروی ها با ترورهای فرقان آغاز شد و بخشی از مهم ترین ظرفیت های کشور (از جمله آیت الله مطهری) را از ایران گرفت و پس از آن گسترش اختلافات در فضای سیاسی و اقلیمی کشور باعث اتلاف سرمایه های بسیاری شد.

هاشمی ادامه می دهد: بدترین شکل تندروی در سال های ابتدایی انقلاب ماجرای سفارت امریکا بود که علیه دولت مهندس بازرگان ایجاد شد. پس از این دوره، در کشور برای دوره ای کوتاه رفتارهای تند و افراطی کاهش پیدا کرد و پس از مدتی اختلافات سیاسی شکل گرفتند و باعث فعال تر شدن تندروها شدند. در سال های پس از جنگ8ساله ایران و عراق همه دولت های ایران با مشکل تندروها مواجه بودند و متاسفانه نظام حکمرانی هم، در برخی موارد، بیشتر از آنچه که لازم بود به تندروها فضای فعالیت و تاثیرگذاری می داد. این روند به خصوص در دولت های آیت الله هاشمی رفسنجانی و سید محمد خاتمی خسارت های بسیاری ایجاد کرد. این افراط گری ها متاسفانه همچنان ادامه دارد و روزی نیست که تندروها دستاوردهای دولت را زیر سوال نبرند و برای کشور حاشیه سازی نکنند.

این فعال سیاسی با اشاره به اینکه اگر قرار باشد معادلات داخلی و خارجی ایران حل شود، راه حل آن ایده اعتدال و میانه روی است که آیت الله هاشمی رفسنجانی روی آن تاکید داشتند، می گوید: باید جلوی این تندروها گرفته شود، اینها در کشور تک صدایی ایجاد کرده و مردم را از کشورشان زده کرده اند. متاسفانه برخی مواقع امنیتی ها و برخی افراد در کانون های تصمیم ساز از این تندروها دفاع می کنند. این دفاع ها باعث شده این تندروها روز به روز بی خیال تر و فعال تر شوند. کار به جایی رسیده که این طیف های رادیکال جهت گیری توهین و تخریب و هتک حرمت ها را به نهاد رییس جمهور رسانده اند. از دولت دوم آقای روحانی این جریان، رییس جمهور وقت را مخاطب قرار داده اند! در دولت آقای رییسی، روند توهین ها متوجه آقای قالیباف رییس مجلس شد و پس از آن در دولت پزشکیان دوباره کانون های تخریب و توهین و سیاه نمایی را فعال تر کرده اند. این توهین ها و تخریب ها در حالی است که رهبر انقلاب به دفعات از رییس جمهور پزشکیان و عملکرد ایشان تعریف کرده اند. اما تندروها نشان داده اند به تذکارهای رهبری هم توجه لازم را ندارند.

هاشمی در پاسخ به پرسش اعتماد که چرا سر و صدای تندروها بازتاب زیادی در فضای عمومی جامعه دارد؟ به نقش صدا و سیما اشاره کرده و می گوید: اساسا یکی از دلایل سر و صدای بالای این جریان حمایت رسانه ملی از آن هاست. این روند در گذشته هم به همین شکل بود. هر زمان رسانه ملی با تندروها هماهنگ باشد و صدای آن ها را بازتاب دهد، فریادهای این جریان بازتاب وسیع تری پیدا می کند. در واقع مشکلِ اصلی رسانه ملی است که به جای بازتاب صدای مردم و دولت منتخب ملت، با تندروها هماهنگ است و به پایگاه رسانه ای آن ها بدل شده است.

او در پاسخ به پرسش دیگری در این خصوص که این نوع رفتارها چه خساراتی به کشور می زند؟ می گوید: کشور توانایی های بسیاری دارد. دولت های میانه رو اصلاح طلب کارها را پیش برده و دستاوردهای قابل توجهی ایجاد کرده اند. اگر تندروها اجازه دهند، هم در بعد اقتصادی وضع کشور مناسب می شود، هم در بعد سرمایه گذاری، فرهنگ و… ضمن اینکه شرایط اجتماعی هم بهتر می شود. اساسا این تندروی هاست که باعث ناامیدی مردم می شود. اخیرا آقای باهنر به عنوان یک چهره اصولگرا هم از این طیف انتقاد کردند و رفتارهای آن ها را زیانبار توصیف کردند. به نظرم وقت آن رسیده که با بررسی رفتارهای مخرب این تندروها، فکری به حال کشور شود.

هاشمی در پایان به جنگ 12 روزه و ضرورت حفاظت از انسجام ایجاد شده، اشاره کرده و می گوید: جنگ 12روزه هم نشان داد که اگر کشور با انسجام ملی و اتحاد عمومی پیش برود چه ظرفیت قابل توجهی آزاد می شود. اما با گذشت مدتی از جنگ 12 روزه به نظر می رسد، کانون های افراط و تندروی در حال بازسازی و ادامه نقش تخریبی خود هستند.

غلامرضا ظریفیان معاون وزیر علوم در دولت اصلاحات در گفت وگویی از زاویه ای متفاوت با هاشمی ورود کرده و با واکاوی تبعات فرهنگی موضوع می گوید: عرضه بد اخلاقی های سیاسی، یک عرصه چند وجهی است. بخشی از آن به حوزه های سیاسی و جریانات سیاسی بازمی گردد (گروه هایی که در عرصه حکمرانی حضور دارند) و بخش های دیگر آن هم به فعالیت تندروها در حوزه های اجتماعی و فرهنگی و… بازمی گردد. متاسفانه طی یک الی دو دهه اخیر به طور خاص در کشور با جریان های سیاسی و فرهنگی تابلودار، بدون تابلو، با موقعیت حکمرانی و بدون موقعیت حکمرانی اما با نفود روبه رو هستیم که به جای اینکه درک درستی از وضعیت جامعه ایرانی و تحولات کشور داشته باشند و تغییراتی که در عرصه نیازهای جدید رخ داده داشته باشند را درک کنند، بر طبل تفرقه و سیاه نمایی می کوبند. بخشی از این تحرکات به عدم درک تحولات مرتبط است و بخشی دیگر از آن هم با منافع برخی افراد و گروه ها و… مرتبط است. در واقع نوعی تعارض منافع در این بخش مشاهده می شود.

ظریفیان یادآور می شود: اگر این تغییرات و تحولات اجتماعی و فرهنگی و تغییرات رخ داده در سبک زندگی افراد جامعه فهمیده و به رسمیت شناخته شوند این گروه های تندرو دیگر نمی توانند نقش برجسته ای در تحولات کشور ایفا کنند. این تندروها هرچند در اقلیتند، اما مایلند دیده شوند. این دیده شدن ها در دعواهای سیاسی، استفاده از عبارت های نادرست، قطبی سازی، بزرگ کردن برخی مسائل غیر ضروری و… شکل می گیرند. عجیب اینکه این جریانات طی سال های اخیر سر و صدای بیشتری پیدا کرده و توانسته اند ار ظرفیت های مالی، سیاسی، رسانه ای و… برخوردار شوند. آن ها در عین حال نوعی حاشیه امنیت نیز دارند و می توانند رفتارهایی از خود بروز دهند بدون اینکه نگران پیگیری های حقوقی و قضایی باشند. در واقع این رفتارهای ناهنجار هزینه قابل توجهی برای این جریانات نداشته است.

او می گوید: این روند باعث شده طی دهه های اخیر هر زمان انسجامی ایجاد شده، رضایتی میان مردم شکل گرفته و دولتی روی کار آمده که با توجه به شرایط حکمرانی، کشور را مطابق رضایت عامه، توجه به تحولات نسلی، منافع ملی و توجه به ضرورت های بین المللی، برنامه ریزی و تصمیم سازی کرده است، با مخالفت تندروها و تخریب آن ها مواجه شود. در واقع تندروها، ایجاد شکاف های عمیق با عبارات سخیف، تخریب، هتک حرمت و… این تلاش ها را پیش روی مردم کم ارزش کرده اند. آن ها با استفاده از ظرفیت های رسانه ای وسیعی که دارند، مانعی در مسیر حرکت های اجتماعی و مدنی و مردمی ایجاد کرده اند. به شکلی که جامعه احساس یأس کند.

ظریفیان در واکنش به صحبت های دیروز رییس جمهور یادآور می شود: آقای پرشکیان به درستی اشاره کرده اند هرگاه تلاشی برای حل مساله ای در کشور آغاز شده با سد سدید این تندروها این تلاش ها بی ارزش جلوه داده شده است. تلاش برای حل مسائلی چون فیلترینگ، حل مشکلات سیاست خارجی، بهبود شاخص های اقتصادی و… از جمله این تلاش هاست. اما هر زمان که جامعه احساس کرده دولتی روی کار آمده که به مطالبات آن ها توجه می کند تندروها فضای جامعه را دچار بدرفتاری، بدگفتاری و ناامیدی می کنند. حاصل این رویکردهای افراطی این است که جامعه احساس می کند قرار نیست مشکلات حل و فصل شوند. یکی از آثار خطرناک این نوع نگاه این است که جامعه را با بی حاصل بودن تلاش هایش مواجه می سازد. کار به جایی می رسد که جامعه نسبت به رخدادهای پیرامونی بی تفاوت شود.

این تحلیلگر می گوید: فکر می کنم فرهنگ ایرانی، جامعه ایرانی، هوش ایرانی، توانمندی های ایرانی زیبنده این نوع رفتارها و کنش های تند و غیر فرهنگی نیست. رفتارهایی که ابعاد اقتصادی و سیاسی و… پیدا کرده است. اینکه یک اقلیت خاص برای دیده شدن، نگران منافع ملی، همبستگی ملی و بی تفاوت شدن جامعه نیستند. در واقع تندروها نگران نیستند که کارآمدی دولت و نظام زیر سوال برود. ادامه این روند جامعه را با بیماری ها و آسیب های زیادی مواجه می سازد. ادامه این آسیب ها، دشمن بیرونی را امیدوار ساخته و به او جرات تعرض می دهد. از این زاویه دید رفتارهای افراطیون ضد امنیت ملی، ضد مردمی و برخلاف منافع ملی عمومی ایرانیان است. بنابراین باید با آن مقابله شود.