لااوروف مدعی شده است که اسنپ بک ساخته ی ظریف بود و ما هم شگفت زده شده بودیم.

به گزارش انتخاب ؛ مشرح گفتگوی وزیر خارجه روسیه در حاشیه نشست عرب-روسیه با رسانه های عرب به شرح زیر اشت:

وزیر خارجه پیشین ایران، محمدجواد ظریف، گفته است که روسیه در دوره ریاست جمهوری حسن روحانی، پیش تر تلاش ها برای احیای توافق هسته ای را تضعیف کرده بود. آیا این گفته درست است؟ یعنی همان چیزی که آقای ظریف گفته است. آیا روسیه سامانه های اس-400 را به ایران تحویل داده است؟ و در مورد قرارداد جنگنده های سوخو چطور آیا این هواپیماها به ایران تحویل داده شده اند؟

پاسخ سرگیی لاوروف:

در مورد همکاری های فنی-نظامی ما با ایران باید بگویم که پس از رفع تحریم های شورای امنیت سازمان ملل، دیگر هیچ محدودیتی وجود ندارد. ما در کمال پایبندی به حقوق بین الملل، تجهیزاتی را که ایران نیاز دارد، تأمین می کنیم. همه این موارد دقیقاً در چارچوب قوانین بین المللی انجام می شود.

اما درباره اظهارات آقای ظریف باید بگویم: ما سال ها به صورت نزدیک با یکدیگر بر روی برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) کار کردیم که هدفش حل وفصل موضوع مربوط به برنامه هسته ای ایران بود. تصمیم نهایی درباره برجام مستقیماً توسط آقای ظریف و جان کری، وزیر خارجه وقت آمریکا، گرفته شد. دیگر شرکت کنندگان در واقع در آن مرحله ناظران بودند که توافق میان ایران و آمریکا را تماشا می کردند.

همگان می دانند که روسیه هرگز از موضع ثابت خود در حمایت از آن توافق هسته ای، از جمله قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل، منحرف نشده است. من دقیقاً نمی دانم منظور آقای ظریف چه بوده، اما چند روز بعد از آن، زمانی که کشورهای غربی در شورای امنیت سازمان ملل یک "نمایش غیرقانونی و رسوایی بار" ترتیب دادند و مدعی شدند تحریم های سازمان ملل علیه ایران به طور خودکار دوباره برقرار شده است، از همان مکانیزمی استفاده کردند که به نام مکانیسم ماشه (snapback) شناخته می شود.

این مکانیزم در تصمیمات شورای امنیت منحصربه فرد است: به هر یک از طرف های توافق اجازه می دهد به صورت یک جانبه بازگشت تحریم ها را فعال کند، و هیچ کس نمی تواند جلوی آن را بگیرد. این بند در واقع در مراحل پایانی مذاکرات، مستقیماً بین ظریف و کری مورد توافق قرار گرفت.

صادقانه بگویم، ما از این موضوع شگفت زده شدیم. اما اگر شرکای ایرانی ما با چنین فرمولی موافقت کردند — که صادقانه بگویم یک "دام حقوقی" بود — ما دلیلی برای مخالفت نداشتیم. من درک می کنم چرا ظریف از چنین فرمول غیرمعمولی حمایت کرد: ایران قصد نداشت توافق را نقض کند و اطمینان داشت که هیچ کس آن را به نقض برجام متهم نخواهد کرد.

اما آنچه رخ داد این بود که ایران توافق را نقض نکرد، بلکه ایالات متحده از آن خارج شد و اروپایی ها نیز به تعهدات خود عمل نکردند. پس از آن، همان ها دوباره شروع کردند به درخواست امتیازات جدید از ایران.

از آنجا که شما از ظریف نام بردید، باید بگویم این سازه تا حد زیادی ساخته خود او بود.

ادعای لاوروف در حالی مطرح می شود که وندی شرمن مذاکره کننده ارشد آمریکا در برجام می گوید لاوروف طراح اسنپ بک بوده است.

وندی شرمن ، در کتاب خاطرات خود با عنوان ترس یعنی شکست؛ درس هایی درباره شجاعت، قدرت و سرسختی نوشته است که گنجاندن اسنپ بک یا بازگشت تحریم های سازمان ملل متحد علیه ایران یکی از آخرین بخش های مذاکرات و یکی از سخت ترین قسمت های آن بود که وزیر خارجه روسیه آن را حل کرد.

بر اساس نوشته شرمن، قرار بود اگر ایران توافق را نقض کند، تحریم های بین المللی علیه آن دوباره از سر گرفته شوند. اما کشورهای 5+1 مایل نبودند دوباره فرایند پر زحمت و دردسر تصویب یک قطع نامه تحریمی را در شورای امنیت طی کنند.

از طرف دیگر، روسیه نمی خواست سازوکار برگشت مجدد تحریم های شورای امنیت در خارج از شورا رقم بخورد و امکان استفاده از حق وتو را از دست بدهد: در آخر، لاوروف برای رسیدن به راه حل بدیعی کمک کرد که مطابق آن، هر کدام از اعضای گروه 5+1 در صورتی که معتقد بود ایران توافق را نقض کرده است، می توانست درخواست رای گیری در شورای امنیت را بدهد. پیش نویس قطع نامه ای که به رای گذاشته می شد، به شکل تاییدی بود. به این معنا که متن آن درخواست ادامه لغو تحریم ها را مطرح می کرد. در این شرایط، هر کشوری می توانست از حق وتوی خود استفاده و به این ترتیب، تحریم های شورای امنیت را علیه ایران احیا کند. با این وضع، هم استفاده از حق وتو به جا می ماند و هم هر دولتی، از جمله امریکا می توانست به طور یک جانبه عمل کند و تحریم ها را برگرداند.

به تعبیر وندی شرمن، در این وضعیت، تحریم های شورای امنیت نه لغو بلکه تعلیق می شدند.