مجموعه نمایش خانگی اجل معلق که این روزها به قسمت های پایانی رسیده، از جمله معدود آثار نمایشی کمدی است که به مسائل مرتبط با مرگ و دنیای پس از مرگ می پردازد و از حضور فرشته مرگ به عنوان یکی از شخصیت های اصلی استفاده کرده است. این اثر داستان داوود سعیدی (رضا عطاران) را روایت می کند که به علت مشکلات فنی و قطعی اینترنت (!) در مرحله ای پیش از مرگ گیر می کند و در حالی که می تواند فرشته مرگ را ببیند و با او حرف بزند، به زندگی خود ادامه می دهد.

به گزارش ایسنا، اجل معلق از لحاظ پرداختن به مسائل ماورایی و مرگ، در کنار خیل درام های ماورایی قرار می گیرد که طی دهه های 80 و 90 روی آنتن سیما می رفتند و در برخی سال ها بینندگان فراوانی جلب می کردند.

در عین حال ترکیب عناصر کمدی های عامه پسند و پرفروش جریان سینمایی و استفاده از شخصیت آشنای رضا عطاران در آثار محبوب تلویزیونی اش، مجموعه اجل معلق را به اثری تبدیل کرده است که حتی برخی پیام های اخلاقی مرتبط با موضوعاتی مثل مرگ، آخرت، گناه و… را به شیوه ای متفاوت ارائه می کند؛ شیوه ای که سابقه چندانی در تلویزیون و خصوصا نمایش خانگی ندارد.

در این باره خبرنگار گفت وگویی با حمزه صالحی نویسنده فیلمنامه سریال اجل معلق انجام داد که صالحی در آن درباره کمبود آثار کمدی با درون مایه ماورایی می گوید: یکی از مهمترین دلایل این مسئله، مدعیان زیادی است که انگار حوزه های ماورایی دارد! نویسنده نمی داند چه بگوید و چطور بگوید که عده ای با او برخورد نکنند و نگویند این محتوا فلان ایراد را دارد.

او ادامه می دهد: شاید جالب باشد بدانید اولین جایزه های هنری که من در دوره دانشجویی گرفتم، جایزه داستان کوتاه در جشنواره قرآن و عترت یا جایزه فیلمنامه نویسی در جشنواره نهج البلاغه بود. من در دوره سربازی هم در واحد تبلیغات عقیدتی سیاسی، نمایشنامه های مذهبی می نوشتم و کارگردانی می کردم. این موارد و آشنایی قبلی ام با تفسیر المیزان از دوره نوجوانی بود که باعث شد جرأت کنم و بگویم می توانیم اجل معلق را بسازیم و خط قرمزها را حفظ کنیم. با این حال در برخی موارد مثل برخورد فیزیکی با اجل ، خودم هم نمی دانستم که می شود انجام داد یا نه، ولی ساترا خیلی خوب با ما تعامل کرد.

این فیلمنامه نویس تاکید می کند: به طور کلی ساخت سریال کمدی با حضور فرشته مرگ خیلی ترسناک است! به همین دلیل ما مجوز اولیه را از ساترا گرفتیم و بعد وارد پروژه شدیم.

صالحی در پاسخ به پرسشی درباره تاثیرگذاری لحظات مرگ در عین وفاداری اثر به ژانر کمدی بیان می کند: به نظر من کسی که کار نادرستی انجام می دهد، انگار واقعا به این فکر نمی کند که ممکن است یک لحظه دیگر شاید زندگی اش تمام شود و بعدا چه جوابی خواهد داد. به هر حال این حس که هر لحظه ممکن است لحظه آخر زندگی آدم باشد، زندگی را متفاوت می کند. امام علی (ع) هم در نهج البلاغه می فرمایند، طوری زندگی کن که هر لحظه آماده رفتن باشی.

نویسنده سریال اجل معلق درباره تغییر مسیر قصه و تفاوت نیمه اول داستان با نیمه دوم که شبیه به داستان معروف حضرت خضر (ع) است توضیح می دهد: ما قرار بود سریال اجل معلق را در دو فصل بسازیم. یعنی 10 قسمت منتشر شود و جایی که صدای تیر می آید و به نظر می رسد داوود کشته شده، فصل اول به پایان برسد.

او اضافه می کند: قرار بود بعد از دو هفته فاصله، قصه به شکل جدیدی در فصل دوم ادامه پیدا کند و به همین دلیل است که ساختار روایت این دو بخش، متفاوت شد. در نیمه اول داوود لذت می برد و در نیمه دوم ماموریت انجام می دهد. فکر می کنم دوستان دیدند سریال خوب دیده می شود و شاید فاصله ناگهانی دو هفته ای، مخاطب را عصبانی کند. بنابراین این اتفاق نیفتاد.

حمزه صالحی در پاسخ به سوالی درباره احتمال ساخت سریالی مانند اجل معلق در تلویزیون می گوید: من فعالیت هنری را با برنامه های تلویزیون شروع کردم و با استانداردی می نویسم که حتی اثر پلتفرمی ام مثل اکازیون هم قابلیت پخش از تلویزیون دارد.

حمزه صالحی نویسنده فیلمنامه سریال اجل معلق

او تصریح می کند: مسئله تلویزیون این است که مدیران خوبش الان تصمیم گیری نمی کنند و فقط عضو شوراهای ساترا هستند و کسانی در تلویزیون مدیریت می کنند که با کمال احترام، به نظرم می توانستند مدیران میانی باشند، نه در حد مدیر شبکه و تصمیم گیر. مثلا اگر دکتر پورمحمدی نبود، خنده بازار ما را بعد از فصل اول و دوم جمع می کردند، ولی ایشان سفت ایستاد و گفت بسازیم. در شبکه نسیم هم دکتر کرمی همین طور بودند.

نویسنده دوقلوها در شهر پنج ستاره اظهار می کند: مشکل دیگر تلویزیون، مسئله دستمزد است. ببینید الان واقعا در تلویزیون دنبال این هستند که بازیگران شاخص را حتی با قیمت بالا به تلویزیون بیاورند؛ مثلا مهران مدیری به دلایلی آمده و در تلویزیون کار می کند. حالا هر طوری که حساب و کتاب شده، دستمزد مهران مدیری را چه با آن خسارت برنامه دورهمی بوده یا چیز دیگر، انگار پرداخت کرده اند. اما یکی از بزرگترین مشکلات تلویزیون این است که هزینه مناسبی برای متن ندارد. یعنی برآوردهای متن به شدت پایین است و نویسنده های خوب هر ژانر، خیلی راحت ترند که در پلتفرم کار کنند. هزینه ای که تلویزیون برای متن پرداخت می کند، 30 درصد دستمزد پلتفرم برای نویسنده است و به نظرم تلویزیون خیلی از این تفاوت ضربه می خورد.

نویسنده اجل معلق درباره طرح اولیه سریال و حضور بهرام افشاری در پروژه هم می گوید: بهرام [افشاری] این ایده را داشت که اجل به واسطه ای مدیون یک آدم می شود. در ابتدا فکر می کردیم ممکن است خودش بازی کند، ولی بهرام پروژه های دیگری داشت و این اتفاق نیفتاد.

او می افزاید: بعد وقتی صحبت شد که رضا عطاران راغب است که بیاید، قصه را بازتر کردیم و آرام آرام به این رسیدیم که مدیون شدن اجل به یک انسان، شاید کمی سخت باشد و این بیشتر تصور خود آدم است که جایی اجل را نجات داده. در نهایت به این دوگانه رسیدیم و از آنجا که فکر می کردیم شاید زوج سازی بین اجل و داوود ما را در روایت قصه به دردسر بیندازد، یک زوج دیگر هم بین داوود و غلام ساختیم که دست خودم را بازتر کرد.

این فیلمنامه نویس محصولات کمدی درباره شباهت شخصیت اصلی قصه با کاراکترهای تلویزیونی رضا عطاران ادامه می دهد: ما تقریبا از زمان نگارش قسمت چهار یا پنج متوجه شدیم که بهرام امکان بازی در پروژه را ندارد و از آن زمان، من در ذهن خودم رضا عطاران را به عنوان داوود دیدم. چون ما از قبل با همدیگر صحبت داشتیم و من هم طرفدار بزنگاه و خانه به دوش هستم، همان آدم را به قصه اجل معلق آوردیم.

حمزه صالحی در پایان تاکید می کند: سپس در زمانی تقریبا یک هفته ای با رضا عطاران می نشستیم و من فیلمنامه را می خواندم و آقا رضا نکته ها و شوخی هایی را که به نظرش جذاب بود، به من می گفت و بر اساس آن یک هفته که خیلی هم به من خوش گذشت و واقعا از رضا عطاران یادم گرفتم یک رتوش نهایی کردیم و رسیدیم به این متن؛ بنابراین خود رضا عطاران در اینکه انگار نقش برای خودش نوشته شده، نقش دارد.