ساعاتی پس از اعلام رسمی ایران در این خصوص که در اجلاس شرم الشیخ شرکت نمی کند، یک بار دیگر درخواست های مستمر ترامپ برای مذاکره با ایران از سر گرفته شد. این بار، درخواست ها نه در واشنگتن و در خاک امریکا بلکه در مصر و در خاورمیانه بود که ترامپ خواستار مذاکره و توافق با ایران شد.

به گزارش اعتماد، رییس جمهور امریکا خطاب به مقامات ایران اعلام کرد: ما آماده ایم، هر زمان که شما آماده باشید؛ این بهترین تصمیمی خواهد بود که ایران تاکنون گرفته است و این اتفاق خواهد افتاد... ترامپ اما در شرایطی از علاقه ایران به توافق صحبت می کند که به اعتقاد تحلیلگران در آستانه انتخابات مجلس سنا و نمایندگان امریکا و خطر از دست دادن هر دو مجلس، بیشتر از هر زمان دیگری به توافق با ایران برای ثبات در خاورمیانه و ثبات در بازار نفت نیاز دارد.

سید محمد صادق الحسینی و احمد شیرزاد دو تحلیلگری هستند که هر کدام از زاویه دید خود درخواست ترامپ برای توافق و مکانیسم ورود احتمالی ایران به مذاکره را بررسی می کنند. الحسینی معتقد است که ایران با اتخاذ یک راهبرد پویا و جامع و با به کارگیری تمام ظرفیت هایش می تواند منافع ملی خود را از دل توافق با امریکا تحقق بخشد.

به اعتقاد این تحلیلگر ترامپ تا قبل از انتخابات کنگره هم انگیزه کافی و هم قدرت کافی برای توافق با ایران را دارد. به اعتقاد الحسینی دستیابی به یک توافق با ترامپ تا قبل از انتخابات میان دوره ای کنگره امریکا محتمل است. احمد شیرزاد هم با اشاره به سابقه قبلی مذاکره ایران و امریکا قبل از جنگ 12 روزه به این نکته اشاره می کند که باید یک چهارچوب مشخص برای مذاکره و توافق در نظر گرفته شود تا توافق در فضایی شفاف عینیت یابد.

سید محمد صادق الحسینی تحلیلگر مسائل سیاسی و اقتصادی در واکنش به اظهارات اخیر ترامپ در خصوص ضرورت دستیابی به توافق با ایران و دورنمای پیش روی کشور می گوید: پس از تحولات اخیر روشن شد، تحلیل های برخی افراد و جریانات که بر اساس آن گفته می شد اگر اسراییل و حماس به توافق برسند، احتمال جنگ با ایران بیشتر می شود، نادرست بود و به دلیل اطلاع نداشتن از شرایط منطقه، شخصیت و برنامه ترامپ برای خاورمیانه مطرح می شدند.

حدودا 8ماه تا موعد انتخابات مجلس نمایندگان و سنای امریکا باقی مانده، ترامپ فرصت زیادی ندارد و تا آن زمان، باید مشکلات خاورمیانه را حل و فصل کند. حل مشکلات نه به این خاطر است که امنیت خاورمیانه و سرنوشت مردم این منطقه برای ترامپ مهم است، بلکه ترامپ می خواهد قیمت نفت را ثابت نگه دارد تا ریزش آرای جمهوری خواهان کمتر شود. به خصوص اینکه چالش امریکا با چین ادامه دارد و نقطه استراتژیک برای ترامپ نه خاورمیانه و روسیه بلکه چین است.

الحسینی ادامه می دهد: ترامپ سعی می کند تنش های روسیه و ایران را برای ثبات بازار انرژی در آستانه انتخابات امریکا مدیریت کند. او می داند هر تنش تازه ای میان ایران و اسراییل باعث گسترش چالش و افزایش ریسک های جهانی می شود. موضوعی که می تواند باعث افزایش نرخ انرژی و افزایش نرخ بهره شود. بنابراین هدف اصلی ترامپ یک هدف داخلی است اما ابزاری که برای رسیدن به این هدف به کار می گیرد، بخشی مرتبط با تحولات خاورمیانه و بخش دیگر آن احتمالا در توافق روسیه و اوکراین متجلی می شود.

ترامپ صلح را می خواهد نه به این دلیل که رییس جمهور صلح طلبی است بلکه به این دلیل که قدرت را دوست دارد و تلاش می کند یکی از مجالس سنا یا نمایندگان را حفظ کند. پیش بینی ها اما نشان می دهد که ترامپ هر دوی این مجالس را در انتخابات پیش رو از دست می دهد.

او یادآور می شود: از سوی دیگر کاهش تنش میان اسراییل و فلسطینی ها باعث کاهش تنش در کل منطقه می شود و چالش های ایران و اسراییل را کمتر می کند. در دورنمای پیش رو، احتمال جنگ و تنش بین ایران و اسراییل کاهش یافته و اگر تمایلی برای توافق میان مقامات ایرانی وجود داشته باشد، احتمال توافق با امریکا بیشتر از هر زمان دیگری خواهد بود. می توان راهبردی طراحی کرد که در آن بتوان با تیم فاسد ترامپ که همواره منافع فردی و گروهی خود را به منافع اسراییل و حتی امریکا ترجیح می دهند به توافقی رسید که دستیابی به آن با سایر روسای جمهور امریکا ممکن نیست.

به اعتقاد این تحلیلگر ایران باید هوشمندانه رفتار کند و دست از رفتارهای قابل پیش بینی و ساده بردارد. ایران به استراتژی های تازه ای نیاز دارد. افراد تازه ای باید به کار گرفته شوند که انگیزه، توان و نبوغ کافی برای حل این معادلات را داشته باشند. روزنه ای برای توافق با امریکا باز شده است. اینکه آیا این توافق عینیت می یابد یا نه به بازی ایران ارتباط دارد.

الحسینی در پاسخ به این پرسش که ترامپ 3مطالبه را برای توافق مطرح کرده است. با این مطالبات آیا رسیدن به یک درک مشترک محتمل است؟می گوید: از این 3شرط ترامپ، دو شرط اول عملا موضوع خاصی نیست. اینکه ایران از تروریست ها حمایت نکند و با همسایگان نفرت پراکنی نکند، عملا موضوعات مهمی نیستند. اما در مورد سومین موضوع، ترامپ هرگز نگفت که ایران اسراییل را به رسمیت بشناسد، بلکه اعلام کرد، ایران حق بقا و حیات اسراییل را به رسمیت بشناسد! این مطالبه را شاید با ساز و کارهایی بتوان محقق کرد.

فکر نمی کنم ترامپ سنگ بزرگی پیش پای ایران گذاشته است. توافق شدنی است، ایران توان موشکی را حفظ می کند، علی رغم برخی محدودیت ها، توان هسته ای خود را نیز حفظ می کند، ضرورتی هم برای به رسمیت شناختن اسراییل ندارد. ایران هرگز حق حیات و بقای یهودیان را انکار نکرده است. می توان به گونه ای در این زمینه برنامه ریزی کرد که با راهبردهای بنیادین ایران تعارضی نداشته باشد.

او با اشاره به اینکه ایران نباید به میوه های پایینی درخت دیپلماسی بدل شود که راحت چیده می شوند، می گوید: فاسدترین نیروها در امریکا روی کار هستند و با یک مذاکرات مدبرانه و تامین منافع پشت پرده اطرافیان ترامپ و چرخاندن بازی می توان منافع ملی را محقق کرد. ایران به یک استراتژی و استراتژیست (بازی و بازی ساز) نیاز دارد. ترامپ به توافق با ایران تا قبل از انتخابات کنگره نیاز دارد. تا آن زمان هم قدرت کافی برای دادن امتیازهای قابل توجه به ایران را دارد و هم انگیزه لازم برای یک چنین توافقی را دارد. ترامپ به دنبال آن است که هم بازار انرژی را در راستای منافع خود مستقر کند و هم به زعم خود دستاوردی خلق کند که هیچ رییس جمهوری تا به امروز انجام نداده است.

احمد شیرزاد تحلیلگر سیاسی و نماینده ادوار مجلس هم با ورود به این بحث درباره دورنمای توافق ایران و امریکا می گوید: در اینکه ترامپ یک فرد تبلیغاتی و رسانه ای است و با استفاده از پروپاگاندا تلاش می کند توجه ها را به خود جلب کند، شکی نیست. ترامپ با ژست خاص خود تلاش می کند بگوید تعیین کننده روند تحولات جهانی است. تا زمانی هم که این نوع ژست های ترامپ به ایران لطمه نزند نباید برای ایران مهم باشد که او چه رفتاری دارد و چه حرف هایی می زند. از منظر سیاست گذاران ایرانی اعتماد به حرف ها، رفتارها و تصمیمات ترامپ دشوار است. اساسا هم ایران به دنبال پیدا کردن یک شریک استراتژیک در جهان نیست که بخواهد ترامپ را در یک چنین شرایطی ببیند.

شیرزاد یادآور می شود: دیروز ترامپ رسما اعلام کرد، جراد کوشنر و ویتکاف را برای تحقق توافق با ایران در نظر گرفته است. اما ایران زمانی می تواند موضوع مذاکره و توافق با امریکا را به صورت جدی دنبال کند که یک پیشنهاد مشخص در چهارچوب روابط سیاسی و خطوط قرمز ایران طرح شود. مثلا امریکا باید اعلام کند در فلان چهارچوب قصد دارد با ایران گفت وگو کند. ایران زمانی می تواند به یک موضع مشخص و تصمیم معینی برسد که پیشنهاد مشخص روی میز باشد.

بیان اظهارات کلی از جمله اینکه نفرت پراکنی نشود، از تروریسم حمایت نشود و... موضوعاتی کلی و اخلاقی است. ضمن اینکه اساسا ترامپ در موضعی نیست که بخواهد به کشوری در حد و اندازه ایران نصیحت و توصیه اخلاقی کند. او با اشاره به اینکه روی حرف های ترامپ نمی توان حساب جدی باز کرد، می گوید: ایران زمانی می تواند برنامه ریزی سیاسی جدی داشته باشد و وارد فرآیند تصمیم گیری سیاسی شود که پیشنهاد معینی روی میز باشد. این نوع صحبت ها که در محافل عمومی می شود نه دلگرم کننده است و نه نگران کننده! اگر پیشنهاد عملی و کاربردی از سوی امریکایی ها طرح شود و مشخص شد قرار است بر سر چه بده و بستانی مذاکره شود، می توان درباره چهارچوب ارایه شده تصمیم گیری کرد.

شیرزاد در خصوص اظهارات اخیر عراقچی درباره اینکه امریکا جز بحث هسته ای، مطالبه دیگری را برای مذاکره با ایران مطرح نکرده، آیا در این چهارچوب می توان به توافق رسید؟ می گوید: رویکردی که هیات ایرانی در دور قبلی مذاکرات و قبل از جنگ 12 روزه در پیش گرفته بود رویکرد منطقی و مشخصی بود. ایران رسما اعلام کرده بود، حاضر است هر نوع رفتاری که اعتماد افکار عمومی جهانی به صلح آمیز بودن برنامه هسته ای ایران را جلب کند را بپذیرد. از جمله این رفتارهای اعتماد ساز، بازرسی های آژانس در چهارچوب های معین یا مذاکره بر سر حجم مواد غنی شده ایران می تواند باشد. عراقچی هم طی گفت وگویی تلویزیونی این موضوع را تایید کرده است. این مساله هنوز روی میز است و رد یا قبول نشده، اما با حملات 23خرداد امریکا و اسراییل به ایران، تداوم گفت وگوها بلاموضوع شد.

این تحلیلگر می گوید: پس از جنگ 12 روزه هم امریکایی ها برخی موارد کلی را مطرح کردند. مثلا گفتند ایران باید برد موشک های خود را به زیر 500کیلومتر برساند. البته ایران حاضر نیست در این خصوص گفت وگو و مذاکره ای داشته باشد. یا برخی مقامات امریکایی از تسلیم کامل ایران سخن می گفتند که موضوع قابل اعتنایی نبود. این نوع اظهارنظرها هر معنایی داشته باشد، معنای مذاکره را نمی توان از آن برداشت کرد. به طور کلی معتقدم اگر دو طرف به چهارچوب مذاکرات قبل از 23خرداد بازگردند، امکان دستیابی به یک درک مشترک وجود دارد. لازم است مذاکرات از موضوع برابر و عادلانه و در راستای دستیابی به یک درک مشترک انجام شود.