محسن صالحی خواه در یادداشتی در هم میهن نوشت: بیایید تصور کنیم فردی به نام محمدجواد ظریف وجود خارجی ندارد. نه وزیر و دیپلمات بوده، نه اسمش با توافق هسته ای گره خورده. امواج دریا یک بطری حاوی کاغذنوشته به ساحل می اندازد که همان گزاره موشک مهم است اما مردم مهم تر هستند را به ما نشان می دهد. این گزاره نه تنها هیچ مشکلی ندارد و ضدامنیت ملی نیست، بلکه اصل و فلسفه امنیت ملی است.

هرچند که امنیت ملی تعریف واحدی ندارد، اگر آن را به معنی پاسداری از سرزمین، حاکمیت و مردم و همچنین استفاده از ابزارهای سیاسی، دیپلماتیک و اقتصادی برای تامین منافع ملی در نظر بگیریم، این حقیقت به درستی خود را نشان می دهد که ملت به عنوان صاحبان اصلی حق نسبت به دولت، اولویت نخست هستند و اهمیتی بالاتر از ابزار دفاعی و امنیتی دارد. وقتی که مشکلات انباشته در زندگی مردم روزبه روز بیشتر شود، موشک هیچ کمکی نمی کند.

موشک یک ابزار دفاعی است که برای بازدارندگی و مقابله با تهاجم خارجی کاربردی متعارف دارد. این ابزار برای ایران امروز اهمیت زیادی دارد چون که به دلایل مختلف و فرسوده شدن توانایی نظامی در حوزه های دیگر به خصوص حوزه هوایی، تبدیل به تنها ابزار استراتژیک ایران برای دفاع از خود و ضربه به خاک حریف شده است. آن توان هوایی که اسراییل برای ضربه زدن به ایران و دیگر کشورها در جریان دو سال گذشته پس از 7 اکتبر استفاده کرد، در ایران وجود ندارد.

در چنین شرایطی نیز هیچ عقل سلیمی نمی گوید اسلحه خود را زمین بگذارید. اصلاً دوگانه موشک و مردم معنی ندارد. عقل سلیم می گوید سیاست پیشه کنید و متوجه این حقیقت باشید که مسائل مختلف مانند اقتصاد، سیاست خارجی، رفاه مردم و… باید به صورت متوازن در مرکز توجه باشند. نه این که با گذر سال ها و در نتیجه برخی سیاست ها، دست طرف مقابل برای تهدیدنمایی ابزار دفاعی کشور ما باز شود و بتواند بر آن مانور دهد.

در کنار این عوامل، شرایط نیز به شکلی در داخل کشور پیش برود که حتی چنین دوگانه ای بین مردم و ابزار دفاعی، محلی از اعراب پیدا کند. از خودمان بپرسیم چرا موشک های پاکستان یا هند چنین بحث هایی به دنبال نمی آورند؟ آنچه برای ایران به وجود آمده، محصول مجموعی از وقایع، اظهارات، برد و باخت ها و تصمیم های درست و نادرست طی سال های متمادی است نه وقایع یک سال و پنج سال گذشته.

نقطه اصلی این پرونده ها نیز متغیر منطقه ای بوده و هست. ما نیز به صورت کلان در این تهدیدنمایی و امنیتی سازی دخیل هستیم و مواقعی به صورت ناخواسته در پازل آن ها حاضر شدیم. بنابراین نکته اصلی صحبت ظریف، روبه رو شدن با واقعیت ها، توجه به امکانات و دوری از تکیه صرف بر آرزوهاست. چرا مردم از موشک مهم تر هستند؟ تاریخ به ما می گوید اتحاد جماهیر شوروی به عنوان ابرقدرت شرق، توان موشکی خارق العاده ای در اختیار داشت و تنها کشوری بود که توان نظامی اش با آمریکا به عنوان سردمدار غرب برابری می کرد.

اما موشک های شوروی همه چیز نبودند و زمانی که دسامبر 1991 رسید، موشک ها نتوانستند جلوی از بین رفتن شوروی را بگیرند. چین سلاح هسته ای خود را 1964 تست کرد و اولین پرتاب آزمایشی موشک قاره پیمای خود را در سال 1980 انجام داد. احتمالاً آن ها هم همان زمان متوجه شدند که باید با سیاست درهای باز، جلوی فروغلتیدن در ورطه بحران همه جانبه را بگیرند. شاید چین هم اگر همان مسیر پیشین را دنبال می کرد، زمانی به خود می آمد و می دید که پا جای پای اتحاد شوروی گذاشته است.

عنصر زمان و تصمیم گیری های به موقع در این امور بسیار تاثیرگذار هستند. نکته آنکه صحبت های ظریف ابعاد دیگری هم داشت. مانند اینکه باید با فساد در داخل کشور مقابله کرد. قطعاً موضوعی مثل فساد چای دبش، گم شدن دکل نفتی و ده ها واقعه دیگری که از یک طرف به اقتصاد کشور ضربه زدند و از طرف دیگر ذره ذره اعتماد مردم را تحت تاثیر قرار دادند، ارتباطی به تحریم های شورای امنیت، قطعنامه های فصل هفت و مانند آن ندارد. موضوعاتی داخلی هستند.

اما موضوعاتی که با زندگی مردم ارتباطی مستقیم دارد. توجه به مردم و اهمیت بالاتر آن نسبت به ابزار دفاعی هم صرفاً محدود به معیشت ما نیست. مصالح ملت ایران باید در هر تصمیم گیری، نخستین مؤلفه تصمیم گیری باشد.

توجه به این نکته مهم است که پس از جنگ 12 روزه، مقامات ارشد از سران قوا تا کارشناسان و صاحب نظران به این موضوع اذعان داشتند که بخشی از طراحی اسراییل مبتنی بر بازی مردم در سناریوی آن ها بود. به این معنی که برای به ثمر نشستن طرح عملیاتی خود، روی نارضایتی مردم حساب ویژه ای باز کردند.

اما این اتفاق با آگاهی مردم ایران رخ نداد. شاید با گذر زمان این آگاهی به حساب برخی مسائل دیگر گذاشته می شود اما این حقیقت را از بین نمی برد که مردم یعنی تمام مردم نه آن هایی که فقط من و شما مردم می دانیم، مهم ترین مؤلفه قدرت ایران هستند. پس باید به مردم توجه کرد و این اصل اصلاح طلب و اصولگرا نمی شناسد.