از نظر فنی هر بحثی در مورد تیم ملی وجود داشته باشد، یک نکته غیرقابل کتمان است؛ این که نسل فعلی این تیم از حضور دو فوق ستاره باکیفیت در خط حمله بهره می برد؛ مهدی طارمی و سردار آزمون.

این دو، فورواردهای برجسته ای هستند که سطح کارشان مشخص است و ظهور همزمان آنها، یک موهبت بزرگ برای خط حمله تیم ملی به شمار می رفت، هرچند به نظر می رسد از این ظرفیت استفاده زیادی نشد و نسل رو به انتهای ملی پوشان هیچ موفقیت چشم گیر، بزرگ و منحصربه فردی به دست نیاوردند. حالا که طارمی 33 ساله شده و سردار هم 30 را رد کرده، شاید فرصت خوبی باشد که برگردیم به عقب نگاه کنیم و ببینیم کدام یک از این دو مهره برای تیم ملی موثرتر بوده اند.

شاید فرضیه ابتدایی در این مورد، برتری مهدی طارمی باشد. به هر حال مهاجم بوشهری در رده باشگاهی به مدارج بالایی رسیده و از جمله ترانسفرش به اینتر، تبدیل به یکی از بزرگ ترین جابه جایی های تاریخ فوتبال ایران شده است. بنابراین شاید بسیاری تصور کنند مهره مهم تر در این معادله، طارمی است. با این حال اجازه بدهید این مطلب ادعای دیگری داشته باشد و دست کم در تیم ملی، نقش سردار را پررنگ تر و مفیدتر بداند. بهانه طرح این سوژه هم نمایش محو و کم اثر مهدی طارمی در بازی دوستانه با روسیه بوده است.

طارمی؛ قهرمان مسابقات معمولی

مهدی طارمی تاکنون در 99 بازی ملی، 56 گل برای ایران به ثمر رسانده و پس از علی دایی و سردار آزمون، سومین گلزن برتر تاریخ تیم ملی به شمار می رود. او اولین گل هایش را شهریور 94 طی دبل برابر گوام به ثمر رساند و آخرین بار هم در همین تورنمنت کافا دروازه هندوستان را باز کرد. شاید اطلاق قهرمان مسابقات معمولی به طارمی کمی سختگیرانه و بی رحمانه باشد، مخصوصا که او در جام جهانی دو گل به انگلستان زده، اما یادمان باشد ایران آن بازی را 6 بر 2 باخت و یکی از دو گل طارمی هم از روی نقطه پنالتی به ثمر رسید. بله؛ مهدی دو بار هم گل های صعود تیم ملی به جام جهانی را برابر ازبکستان به ثمر رسانده، اما هر دو صعود بیش از حد آسان رقم خورد و آن گل های برای ایران نقش حیاتی نداشتند.

غیر از این، فهرست بلند بالای قربانیان طارمی را تیم های به شدت متوسط و زیر متوسطی مثل قرقیزستان، چین، فلسطین، یمن، سوریه، کامبوج، افغانستان و... تشکیل می دهند. در این سیاهه شاید قابل اعتناترین نام ها، عراق و بحرین باشد. جالب است که طارمی مثلا هیچ گاه به کره جنوبی گل نزده. به علاوه شاید او تا آخر فوتبالش با موقعیت بسیار خوبی که دقیقه نود بازی برابر پرتغال خراب کرد به یاد آورده شود؛ همان توپی که اگر به تور می نشست، ایران برای نخستین بار به مراحل حذفی جام جهانی صعود می کرد. در مورد طارمی، نکته تامل برانگیزتری هم هست؛ این که در جریان برخی پیروزی های مهم فوتبال ایران، او به شکل معناداری غایب بوده است.

مشهورترین نمونه از این دست، بازی با ژاپن در یک چهارم نهایی جام ملت های آسیا بود. طارمی که به شکلی ناشیانه برابر سوریه اخراج شده بود، آن بازی را از روی سکو تماشا کرد؛ مسابقه ای که در نهایت ایران آن را برد و به بهترین نمایش تیم قلعه نویی در این مدت تبدیل شد. به طور کلی طارمی در آن دوره جام ملت ها از سطح مورد توقع فاصله داشت. برخی عقیده دارند سفر او به تهران برای عقد یک قرارداد تبلیغاتی درست در آستانه آغاز تورنمنت، در کاهش تمرکزش بی تاثیر نبوده. در دوران اسکوچیچ هم بخشی از تمرکز طارمی صرف لجاجت با این مربی و جتی پایین کشیدن او شد که بالاخره در کاهش کارایی اش بی تاثیر نبود.

آزمون؛ اگر کمی مصمم تر بود...

سردار آزمون در 91 بازی ملی 57 گل برای تیم ایران به ثمر رسانده؛ گرچه او ماه هاست به دلیل مصدومیت فرصت حضور در این مجموعه را پیدا نکرده و این داستان دست کم تا پایان سال 1404 ادامه خواهد داشت. سردار اولین گل ملی اش را آبان 93 در دیدار دوستانه مقابل کره جنوبی به ثمر رساند و تا اینجا آخرین گلش هم روز 30 اسفند سال گذشته برابر امارات به ثبت رسیده است.

البته که با توجه به تعدد مسابقات تیم ملی برابر رقبای ضعیف، نام تیم های معمولی زیادی در سیاهه قربانیان سردار به چشم می خورد و از این نظر فرق چندانی بین او و طارمی نیست، اما تفاوت آزمون در بعضی بزنگاه ها به وضوح به چشم می خورد. در همان بازی یک چهارم نهایی جام ملت ها مقابل ژاپن، سردار همه کار کرد و نقش اصلی بهترین نمایش سال های اخیر تیم ملی بود؛ گل استثنایی اش به شکل میلی متری آفساید اعلام شد و سپس با یک پاس فوق العاده به محمد محبی، گل اول ایران را ساخت.

در مثالی دیگر، به یاد بیاوریم دیدار رفت انتخابی جام جهانی برابر قطر را در همین دوره؛ روزی که عنابی ها با توپ پر به میدان آمدند، یک گل زدند و نیم ساعت اول بازی به شکل وحشتناکی مسلط بودند، اما شورش یک نفری آزمون ورق بازی را برگرداند. او دو گل زد، یک پاس گل عالی داد و یک بار هم تیر دروازه حریف را لرزاند تا تیم ملی 4 بر یک برنده شود. حتی در نیمه نهایی جام ملت ها برابر همین قطر هم سردار گلش را زد و فوتبال موثری بازی کرد، اما حریف اشتباهات خط دفاعی ایران نشد.

از قضا در آن مسابقه هم مهدی طارمی بسیار محو بود. در مثالی دیگر، بیایید به مقطعی برگردیم که تیم ملی پس از باخت های عجیب به بحرین و قطر در پیش مقدماتی جام جهانی 2022، محکوم به بردن هر دو تیم در دور برگشت بود و شرایط بسیار سختی وجود داشت. آزمون آنجا هم گل 3 امتیازی ایران برابر عراق را زد و مقابل بحرین هم دبل کرد تا نقش اول نجات تیم ملی باشد. شاید اگر آزمون کمی جدی تر بود و پشتکار بیشتری داشت، در رده باشگاهی هم به قله های بلندتری می رسید؛ هرچند راهش به رم و لورکوزن هم افتاد، اما خیلی زود حوصله اش سر رفت و سر از لیگ امارات در آورد!