عباس عبدی در روزنامه اعتماد نوشت: دو روز بعد از پایان انتخابات سال گذشته، یکی از منسوبین به گروه های تندرو نوشت که: اگر پزشکیان را انتخاب کنید، حق اعتراض ندارید. بلافاصله در پاسخ نوشتم که: پزشکیان را انتخاب می کنیم تا حق اعتراض ملت به رسمیت شناخته شود. در واقع این یکی از مهم ترین وجوه تمایز تندروها با دیگران است، چون آنان نگاه فرقه ای به سیاست دارند و تا آخرین نفس از هر کاری که نامزد انتخاب شده خود انجام بدهد، دفاع و حق اعتراض را از خود سلب می کنند و با این شرط وارد سیاست فرقه ای می شوند.

در نقطه مقابل یک نیروی مستقل و آزاد و مردمی، نه تنها چنین نمی کند بلکه مهم ترین معیار او برای رأی دادن به یک نامزد این است که ببیند آن فرد در صورت انتخاب شدن تا چه اندازه حرمت و احترام آزادی بیان و نقد را پاس می دارد. از این نظر باید انصاف داشت و گفت که آقای پزشکیان نمره بالایی دارد. به راحتی می توانید حرف انتقادی خود را در حضورش بزنید. حتی ممکن است لحن انتقادی هم تند باشد. تاکنون نشنیده ام که از کسی به دلیل انتقادهایش ناراحت شده باشد یا داوری او درباره افراد، تحت تأثیر نقد یا مجیزگویی آنان باشد.

بنابراین اگر یک مقام مسوول همین یک ویژگی خوب را داشته باشد، همه را امیدوار می کند که خطاهای جاری اصلاح شود. در این یادداشت می خواهم یکی از برنامه های وی را نقد کنم. برنامه ساخت مدرسه بدون بودجه های دولتی و با کمک مردم که آغاز آن نیز با مشارکت عملی در ساخت دیوار مدرسه ای در خوزستان بود و پایان مرحله اولش هم دیروز بود که ذیل شعار عدالت آموزشی و به طور همزمان چندین هزار پروژه آموزشی را در کشور افتتاح کردند. آقای پزشکیان هم ضمن سخنان خیلی خوبی که درباره آموزش زدند، گفتند دولت پول ندارد؛ مردم که می توانند کمک کنند.

من ضمن ابراز خوشحالی از ساخت این تعداد واحد آموزشی همین رویکرد را نقد خواهم کرد. زیرا موجب عدم توجه به امور اساسی تر دولت خواهد شد. به نظر می رسد که کمبود مدرسه قطعا مشکل مهمی است. به همین علت نیز بسیاری از نیکوکاران ترجیح می دهند پول خود را در این زمینه صرف کنند که باید از آنان به نحو شایسته تقدیر شود. ولی کار داوطلبانه و نیکوکاری وظیفه دولت نیست، ضمن اینکه مساله اصلی آموزش و پرورش نیز کمبود کلاس درس نیست.

کار خیریه امری داوطلبانه است و دولت و حکومت بهترین کاری که می توانند و باید انجام بدهند؛ باز گذاشتن راه برای مردم جهت انجام این کار خیر یا مشارکت کردن با آنان در ساخت یا تجهیز وسایل است و اینکه نخواهند آن را به نام خود جا بزنند، که متأسفانه مواردی از این کارها دیده شده است. همچنین باید نیکوکاران مدرسه ساز را در اداره مدرسه نیز مشارکت داد تا انگیزه بیشتری پیدا کنند.

کار دولت و حکومت ساخت مدرسه با بودجه عمومی است. اولین پرسشی که باید پاسخ داده شود این است که چرا پس از حدود نیم قرن که از انقلاب می گذرد، هنوز مدارس کپرنشین یا غیراستاندارد وجود دارد یا حتی مدرسه ای هم در دسترس مردم نیست؟ دولت باید پاسخی برای این پرسش داشته باشد. شاید بگوییم این به قبلی ها ربط دارد. بله به آن ها ربط دارد ولی پاسخ آن برای تغییر سیاست امروز ما لازم است. چگونه؟

همین الان چنان اتلاف منابع بزرگی در کشور و بودجه داریم که اگر فقط جزو کوچکی از آن ها به مدرسه سازی اختصاص یابد، همه کمبودها برطرف می شود و نیازی به فعالیت خیرین نیست. مبالغ ناشی از فساد، اتلاف قیمت های انرژی، ارقامی که در اتلاف صادرات و واردات و انتقال پول به وجود می آید و… از این نوع است.

خبرگزاری تسنیم که قاعدتا دسترسی خوبی به منابع اطلاعاتی دارد، مدعی شده که از سال 1397 تاکنون (حدود 7 سال)، 270 میلیارد دلار صادرات غیرنفتی داشته ایم که 35 درصد یعنی 95 میلیارد دلار آن هنوز به چرخه اقتصاد کشور بازنگشته است. اگر همین مقدار را برای صادرات نفتی و ارزان فروشی آن حساب کنیم سر به فلک می زند. وظیفه دولت حل این مسائل است و اگر فقط 10 درصد منابع آن را صرف آموزش و پرورش کند، هیچ کمبودی در آن نخواهد بود.

ساختن مدرسه از طریق فعالیت های نیکوکاری خوب است ولی وظیفه دولت نیست. کار اصلی دولت در حوزه آموزش فراتر از مدرسه سازی است، وظیفه مهم تر اصلاح نظام آموزشی است. در همه زمینه ها از جمله در تربیت و تنبیه، در انتخاب و آموزش آموزگاران مجرب، در فلسفه آموزش، در مفاد درسی، در علاقه مند کردن کودکان و جوانان به محیط آموزشی و در یاد دادن ابعاد گوناگون سواد زندگی یا مهارت های زندگی تا توانمندی های جوانان برای یک زندگی سالم افزایش یابد. تقریبا در همه موارد عقبگرد رفته ایم. حالا بیایید به آخرین دستاوردهای نظام آموزشی موجود نگاه کنیم. یکی از سوالات آزمون ضمن خدمت فرهنگیان (نه حتی دانش آموزان) که باید از امور آگاه باشند این است: کدام کشور برای اولین بار در دنیا موفق شد، چهار فروند از جنگنده های F-35 را منهدم کند؟

گزینه ها: 1 روسیه 2 کره شمالی 3 ایران 4 امریکا

جناب آقای پزشکیان! این یک اشتباه عادی نیست. این یک دروغ نظام مند است که حتی هدف آن القای مطلب دروغ هم نیست، بلکه به ابتذال کشیدن شخصیت پاسخگو است. می گوید که ما و تو می دانیم که این دروغ است ولی تو باید برای آموزگار شدن رسما پاسخ دروغ را انتخاب و خود را تحقیر کنی. باید دانش آموزان خود را هم بر همین سیاق و روش آموزش بدهی. به نظر شما اگر کلاس و مدرسه نداشته باشیم بهتر است یا هنگامی که کلاس داریم و چنین آموزگاری را روانه کلاس کنیم؟ کدام آدم با وجدان و عاقلی حاضر می شود، فرزند خود را روانه این محیط ضدآموزشی کند؟ مساله شما و دولت در درجه اول اصلاح این است و نه ساختن مدرسه و کلاس.