فرارو نرخ دیه سال 1404 در ماه های عادی، یک میلیارد و 600 میلیون تومان و در ماه های حرام دو میلیارد و 133 میلیون تومان تعیین شده است.

به گزارش فرارو؛ اگرچه طبق فقه اسلامی، دیه زن نصف دیه مرد است، اما بر اساس ماده 551 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392، صندوق تأمین خسارت های بدنی موظف به پرداخت مابه التفاوت می شود. این پرداخت از وظایف قانونی صندوق محسوب می شود و در صورت شناسایی مقصر، وی ملزم به بازپرداخت مبلغ یادشده به صندوق خواهد بود.

دیه مبلغی است که به عنوان جبران خسارت بدنی یا فوت ناشی از جرائم غیرعمدی، مانند تصادفات رانندگی، پرداخت می شود. این مبلغ از نظر شرع و قانون ایران نوعی حق الناس است که برای بازگرداندن عدالت و جبران زیان واردشده تعیین می شود.

در قانون مجازات اسلامی، دیه در کنار ارش و جریمه نقدی از ابزارهای جبران خسارت محسوب می شود. اما تفاوت هایی دارد. دیه مبلغ مشخص در قانون دارد (مثل دیه چشم، دست یا فوت کامل)، اما ارش مبلغی است که میزانش در قانون مشخص نیست و پس از معاینه پزشکی قانونی، قاضی بر اساس نوع جراحت تعیین می کند.

دیه همچنین با جریمه نقدی هم فرق دارد. زیرا جریمه نقدی یک مجازات مالی برای سرپیچی از قانون است، نه جبران خسارت.

طبق اعلام رسمی قوه قضاییه در هفته آخر اسفند 1403، نرخ دیه کامل انسان در تصادفات یا جرائم غیرعمدی به شرح زیر است:

دیه کامل در ماه های عادی، یک میلیارد و 600 میلیون تومان و مبلغ دیه کامل در ماه های حرام (چهار ماه قمری)، یک سوم معادل 533 میلیون تومان افزایش یافته و دو میلیارد و 133 میلیون تومان تعیین شده است. این مبلغ نسبت به سال 1403 حدود 33 درصد افزایش داشته است. یعنی برای دیه در ماه های عادی 533 میلیون و دیه در ماه های حرام 711 میلیون تومان افزایش یافته است.

لازم به ذکر است که مبلغ دیه کامل، مبنای محاسبه برای بیمه ها، دادگاه ها و حتی ارش است.

همچنین ماه های حرام ذی القعده، ذی الحجه، محرم و رجب هستند که در سال 1404 با بازه های 9 اردیبهشت تا 3 مرداد و 1 تا 30 دی مصادف شده اند.

نوع دیه

مبلغ (تومان)

توضیحات

دیه اعضای بدن بر اساس درصدی از دیه کامل انسان تعیین می شود. برخی از موارد رایج عبارتند از:

دیه هر چشم سالم: نصف دیه کامل

دیه هر دست: نصف دیه کامل

دیه هر پا: نصف دیه کامل

دیه هر دندان: یک چهلم دیه کامل (در حدود 30 میلیون تومان برای سال 1404)

دیه شکستگی استخوان: بسته به محل و درمان، بین یک دهم تا یک سوم دیه کامل

در جراحات یا صدماتی که در قانون عدد مشخصی ندارند، مانند کما در اثر تصادف که ممکن است عمق آن و صدمات وارده در هر مورد متفاوت باشد، ارش جایگزین دیه شده و مبلغ آن توسط پزشک قانونی و قاضی تعیین می شود.

بر اساس فقه اسلامی و قانون مجازات اسلامی، دیه کامل زن معادل نصف دیه کامل مرد است. بنابراین در سال 1404 دیه کامل زن در ماه های عادی، 800 میلیون تومان و دیه کامل زن در ماه های حرام، یک میلیارد و 66 میلیون و 500 هزار تومان است.

با این حال، مطابق تبصره ماده 551 قانون مجازات اسلامی، در حوادثی که قربانی مرد نباشد (مانند زن یا فرد خنثی)، مابه التفاوت دیه او تا سقف دیه مرد از صندوق تأمین خسارت های بدنی پرداخت می شود.

همچنین در صورتی که خسارت جانی واردشده به زن تا یک سوم دیه کامل انسان باشد، دیه زن و مرد برابر محاسبه می شود. یعنی در جراحات و صدمات جزیی، تفاوتی میان زن و مرد وجود ندارد و مقصر باید کامل مبلغ دیه را پرداخت کند.

در تصادفات رانندگی، اگر راننده بیمه شخص ثالث معتبر داشته باشد، پرداخت دیه به عهده شرکت بیمه است. شرکت بیمه موظف است خسارت های جانی و مالی ناشی از تصادف را تا سقف تعهدات جانی مندرج در بیمه نامه جبران کند، چنانچه میزان دیه بیشتر از سقف تعهدات باشد، مابقی مبلغ باید توسط مقصر حادثه یا وراث او پرداخت شود. اما نحوه و سقف این دو نوع خسارت متفاوت است.

در بیمه شخص ثالث، سقف تعهدات جانی شرکت های بیمه معادل دیه کامل در ماه های حرام است. یعنی حداکثر مبلغی که بیمه برای خسارات جانی پرداخت می کند، 2 میلیارد و 133 میلیون تومان خواهد بود. مگر اینکه سقف بیمه شخص ثالث کمتر از مقدار دیه باشد که در این صورت مقصر باید مازاد آن را پرداخت کند و یا اینکه بیمه نامه خودرو مقصر منقضی شده باشد که در آن صورت پرداخت کامل دیه به عهده مقصر است.

در تصادفاتی که هیچ آسیب جانی وارد نشده و فقط خودرو یا اموال خسارت دیده اند، بیمه شخص ثالث موظف است خسارت مالی را جبران کند، اما با یک محدودیت عددی. طبق قانون، سقف خسارت مالی معادل است با 2.5 درصد مبلغ دیه کامل در ماه حرام، یعنی 53 میلیون 325 هزار تومان است. در اینجا مبلغ دیه فقط به عنوان مبنای محاسبه عدد سقف مالی استفاده می کند، نه اینکه واقعاً ربطی به جان انسان داشته باشد.

اگر هزینه ی تعمیر خودرو بیشتر از سقف بیمه باشد (مثلاً تصادف شدید با خودروی گران قیمت)، مازاد آن را باید راننده مقصر شخصاً بپردازد. بسیاری از رانندگان برای رفع این محدودیت، بیمه ی بدنه خودرو را هم جداگانه تهیه می کنند تا خسارات مالی بیشتر را پوشش دهد.

طبق ماده 10 قانون بیمه اجباری، در پرداخت خسارت بدنی از محل بیمه شخص ثالث، جنسیت و دین زیان دیده تأثیری در میزان پرداخت ندارد. یعنی اگر خانمی در تصادف فوت شود، بیمه موظف است کل مبلغ دیه کامل سال حادثه را پرداخت کند، نه نصف آن.

همچنین سن نیز نقشی ندارد. بنابراین خسارت دیده چه کودک، چه بزرگسال و چه کهنسال باشد، نزد قانون و بیمه پرداخت دیه یکسان است.