یک قلاده خرس سیاه آسیایی به همراه دو توله در ارتفاعات شهرستان نیکشهر در جنوب استان سیستان و بلوچستان مشاهده شد.

به گزارش فارس، به گفته ی الهام آبتین ، سرپرست اداره کل حفاظت محیط زیست استان، این مشاهده توسط جوامع محلی گزارش شده و نشان دهنده ی پویایی و حضور پایدار این گونه ارزشمند در زیستگاه های طبیعی منطقه است.

سرپرست اداره کل حفاظت محیط زیست استان می گوید که خرس سیاه آسیایی که در گویش محلی با نام مم بلوچی شناخته می شود، معمولاً در اواخر تابستان جفت گیری کرده و پس از حدود هفت ماه، دو توله به دنیا می آورد. چشم توله ها حدود یک هفته پس از تولد باز می شود و دوره شیرخواری آنان حدود سه ماه و نیم طول می کشد. توله ها تا سن دو تا سه سالگی در کنار مادر باقی می مانند.

خرس سیاه آسیایی (Ursus thibetanus‎) که با نوار سفید هلالی شکل بر روی سینه اش شناخته می شود، یکی از گونه های در معرض خطر انقراض در ایران به شمار می رود. این گونه عمدتاً در مناطق کوهستانی، جنگلی و صخره ای جنوب شرقی ایران به ویژه در استان سیستان و بلوچستان زیست می کند.

خرس سیاه بلوچی هم زمان گیاه خوار و گوشت خوار است و از میوه ها، گیاهان، حشرات، مهره داران کوچک و گاه نوزاد پستانداران کوچک دیگر تغذیه می کند. طول عمر این گونه در طبیعت حدود 25 سال برآورد می شود.

زیستگاه خرس سیاه آسیایی طی دهه های اخیر به دلیل توسعه انسانی، تخریب پوشش گیاهی، کمبود منابع غذایی و شکار غیرقانونی با تهدیدهای جدی روبه رو شده است. اداره کل حفاظت محیط زیست سیستان و بلوچستان با همکاری جوامع محلی و نیروهای یگان حفاظت، طرح هایی را برای پایش، آموزش جوامع محلی و جلوگیری از تخریب زیستگاه های کوهستانی این گونه در دست اجرا دارد.

براساس گزارش World Atlas، این گونه در کشورهای متعددی از جمله ایران، افغانستان، پاکستان، هند، نپال، چین، کره، ژاپن، تایلند و روسیه مشاهده شده است.

به گفته ی پایگاه Animal Diversity، این خرس ها توانایی زندگی در ارتفاعات بسیار بالا تا بیش از 4٬000 متر از سطح دریا را دارند، اما تخریب جنگل ها باعث شده زیستگاه آن ها به مناطق محدود کوهستانی منحصر شود.

بر اساس پژوهش منتشرشده در PubMed (2024)، خرس سیاه آسیایی نقش مهمی در پویایی جنگل ها دارد. این خرس با تغذیه از میوه ها، دانه ها و حشرات، به پخش بذر گیاهان و کنترل جمعیت گونه های کوچک تر کمک می کند.

کارشناسان مؤسسه Bear Biology معتقدند که خرس سیاه آسیایی یک گونه ی چتری است؛ به این معنا که حفاظت از زیستگاه آن، به طور غیرمستقیم موجب نجات ده ها گونه دیگر از جانوران جنگلی خواهد شد.

مطالعه ای در مجله ScienceDirect (2023) نشان می دهد که شکار غیرقانونی برای استفاده از اعضای بدن خرس در طب سنتی، همچنان بزرگ ترین تهدید برای بقای آن است. علاوه بر این، توسعه جاده ها و تخریب جنگل ها باعث تکه تکه شدن زیستگاه ها شده و امکان جفت گیری و مهاجرت طبیعی را محدود کرده است.

گزارش World Land Trust نیز حاکی است که در چین جمعیت خرس سیاه بین 16 تا 50 هزار رأس برآورد می شود، اما در برخی کشورهای جنوب شرق آسیا جمعیت آن به شدت کاهش یافته است.