عباس عبدی در یادداشتی در روزنامه اعتماد نوشت: دو سال پیش که حمله حماس به شهرک نشین های نزدیک به غزه آغاز شد، پیش بینی آینده آن غیر ممکن می نمود، همچنان که کسی در انتظار اصل آغاز این پدیده نیز نبود.

در آن زمان پیش بینی وضعیت کنونی و آتش بس و عقب نشینی و آزادی اسرا و حال عمومی خاورمیانه از محالات بود. از این رو شاید پیش بینی آینده نیز نشدنی باشد. ولی گمانه زنی معقولانه مفید است و من می خواهم تحلیلی را که در ماه های ابتدایی پس از جنگ نوشتم، اکنون با جزییات و نکات بیشتری به روز و تقدیم کنم. به نظرم این جنگ در مبارزه فلسطینی ها تغییری راهبردی ایجاد می کند، همچنان که اسراییل را هم دچار سرگشتگی راهبردی خواهد نمود.

بزرگ ترین باخت اسراییل نه تعداد کشته شدگان آن و نه شکست اطلاعاتی در آغاز جنگ و نه طولانی شدن این جنگ است. بزرگ ترین شکست آن بیرون آمدن از پوشش مظلوم نمایی هولوکاست و پوشیدن لباس جنایت و بروز آشکار این رفتار است که مساله را برای همه به ویژه حامیان آن در غرب روشن کرده است. نسل قدیم اروپا به دلیل هولوکاست خود را بدهکار اسراییل می دانستند در حالی که نسل جدید غرب با گرایش ضد اسراییلی بزرگ و بزرگ تر می شود و این نقطه آغاز بحران اسراییل است، به شرطی که فلسطینی ها دقت کافی کنند و اجازه ندهند که این تصویر کنونی اسراییل از طریق رفتار و سیاست های آنان بازسازی شود.

در سوی مقابل فلسطینی ها هستند که این پیروزی را نه فقط برای عملیات 7 اکتبر که برای مظلومیت و مقاومت جانانه مردم خود طی دو سال زندگی در غزه به دست آورده اند. اگر امروز می بینیم که در سراسر اروپا علیه اسراییل تظاهرات می شود، یا پارلمان اسپانیا تجارت اسلحه با اسراییل را منع می کند، یا ایتالیایی ها شرمنده از این هستند که باید با تیم فوتبال اسراییل مسابقه دهند، یا نتانیاهو از ترس بازداشت، مسیر هواپیمای خود به امریکا را تغییر می دهد، به طوری که حتی روزنامه هاآرتص می نویسد: اسراییلی هایی که از سفر اروپا بازگشته اند می گویند فلسطینی که در سال 1948 با زور محو شد، امروز خارج از مرزهایش همه جا حاضر است. حضوری زنده، سرسخت و رنگارنگ. یا برای اولین بار گرایش منفی به اسراییل حتی میان یهودیان امریکایی به شدت بالا رفته و بیش از 60 درصد آنان معتقدند که اسراییل در غزه مرتکب جنایت جنگی شده است و تظاهرات صدها هزار نفری علیه اسراییل در اروپا انجام می شود و حتی امریکای جنوبی که همیشه حیاط خلوت اسراییل و امریکا بوده به جایی رسیده که رییس جمهور کلمبیا، نتانیاهو را قاتل کودکان دانسته و به ترامپ می گوید اگر ارتش خود را به غزه اعزام کنی من نیز ارتش کلمبیا را اعزام کرده و ما خواهیم جنگید.

بالاخره، اینکه ترامپ هم می گوید: اسراییل نمی تواند با جهان بجنگد. به طور ضمنی می گوید که اسراییل با جهان در جنگ است. زمانی گلدا مایر نخست وزیر اسراییل گفته بود که: بعد از هولوکاست یهودی ها حق هر کاری را دارند! امروز افکار عمومی جهان پاسخ او را داده است که زیر پرچم مظلومیت نمی توان بدترین جنایات را کرد. اینها محصول و نتیجه منطقی جنایاتش در غزه است. این نقطه قوت فلسطینی ها شده است.

این دو سال نشان داد که جنگ آغاز می شود، حتی در نابرابرترین موازنه نظامی، ولی جنگ راه حل نهایی نیست و چاره ای جز گفت وگو نیست. این جنگ نشان داد؛ داوری جهان برای هر نیروی سیاسی و هر کشوری مهم است، نه فقط داوری دولت ها و شورای امنیت؛ بلکه داوری ملت ها و افکار عمومی جهان بسیار مهم تر شده است، زیرا اکنون و به دلیل شبکه های اجتماعی و سرعت انتقال فیلم، خبر و نظر، افکار عمومی جهان از طریق شبکه های اجتماعی و مستقل از رسانه های سنتی و رسمی به سرعت شکل می گیرد. اسراییل که همیشه سلطه بلامنازعی بر رسانه های جریان اصلی جهان داشت، اکنون آن را از دست داده است و بارها نیز به این ضعف اذعان نموده اند.

بنابراین به دست آوردن و حفظ همدلی و همراهی افکار عمومی جهان عامل مهم قدرت ملی است، قدرتی که در جریان این جنگ جابه جا شد. به میزانی که اسراییل آن را از دست داد، فلسطینی ها آن را به دست آوردند و این آغاز راه است، حفظ این قدرت به مراتب سخت تر از به دست آوردن آن است. این هدف با تکیه صرف بر خط مشی نظامی به دست نمی آید، همچنان که اسراییل علی رغم قدرت نظامی وسیع خود آن را نتوانست حفظ کند و از دست داد.

پرسش این است که این وضعیت چه تأثیری بر ایران دارد؟ آیا همچنان می توان راهبرد گذشته را ادامه داد؟ آیا آن راهبرد نتیجه بخش بود؟ آیا ابزار اجرای آن راهبرد باقی مانده و موجود است؟ عدم تغییر راهبرد منطقه ای با این حد از تحولات گسترده در جهان و منطقه، نشان می دهد که راهبرد قبلی؛ اصولا معطوف به واقعیت نبوده و باید چاره دیگری اندیشید. این یکی از مهم ترین مسائل امروز ما است.