ترکیه می تواند تا پایان سال 2028 با افزایش تولید داخلی و واردات گاز از آمریکا، بیش از نیمی از نیازهای گازی خود را تامین کند. این تغییر، آخرین بازار بزرگ اروپایی برای تامین کنندگان روسی و ایرانی را تهدید می کند.

به گزارش ایرنا به نقل از رویترز در گزارشی با این مقدمه نوشت: واشنگتن به طور علنی از متحدان خود، از جمله ترکیه به عنوان عضو ناتو، خواسته است تا روابط انرژی خود با مسکو و تهران را قطع کنند. دونالد ترامپ، رییس جمهور آمریکا در دیدار 25 سپتامبر در کاخ سفید از رجب طیب اردوغان، رییس جمهور ترکیه، خواست تا خرید انرژی از روسیه را کاهش دهد.

تنوع بخشی به منابع تامین انرژی، امنیت انرژی ترکیه را تقویت کرده و از برنامه های بلندمدت این کشور برای تبدیل شدن به یک مرکز گازی منطقه ای حمایت می کند. به گفته تحلیلگران، آنکارا قصد دارد گاز طبیعی مایع (LNG) وارداتی و تولید داخلی خود را به اروپا باز صادر کند، در حالی که گاز روسیه و ایران را برای مصرف داخلی استفاده می کند.

روسیه همچنان بزرگ ترین تامین کننده گاز ترکیه است، اما سهم آن از بازار از بیش از 60 درصد دو دهه پیش به 37 درصد در نیمه اول سال 2025 کاهش یافته است. اکثر کشورهای اروپایی پس از تهاجم مسکو به اوکراین در سال 2022، واردات از روسیه را متوقف کردند.

قراردادهای خط لوله روسیه در آستانه انقضا

قراردادهای بلندمدت خط لوله روسیه با ترکیه برای تامین 22 میلیارد مترمکعب (bcm) گاز در سال از طریق خطوط لوله بلو استریم و ترک استریم در حال نزدیک شدن به انقضاست. قرارداد 10 میلیارد مترمکعبی ایران در اواسط سال آینده منقضی می شود، در حالی که قراردادهای جمهوری آذربایجان با مجموع 9.5 میلیارد مترمکعب تا سال های 2030 و 2033 ادامه دارد.

ترکیه احتمالا برخی از این قراردادها را تمدید خواهد کرد اما به دنبال شرایط انعطاف پذیرتر و حجم کمتری خواهد بود تا تنوع منابع تامین خود را افزایش دهد.

وزیر انرژی ترکیه، در مصاحبه ای تلویزیونی در اکتبر گفت که ترکیه باید گاز را از همه تامین کنندگان موجود، از جمله روسیه، ایران و آذربایجان، تامین کند، اما خاطرنشان کرد که LNG آمریکا گزینه های ارزان تری ارائه می دهد. همزمان، ترکیه در حال گسترش سریع منابع جایگزین است. شرکت دولتی TPAO تولید از میادین گازی داخلی را افزایش می دهد، در حالی که شرکت های دولتی و خصوصی پایانه های واردات LNG را برای وارد کردن گاز از آمریکا و الجزایر گسترش داده اند.

بر اساس محاسبات رویترز، تولید داخلی و واردات LNG قراردادشده از سال 2028 به بیش از 26 میلیارد مترمکعب در سال خواهد رسید، در حالی که این رقم در سال جاری 15 میلیارد مترمکعب است.

این میزان بیش از نیمی از تقاضای گازی ترکیه، حدود 53 میلیارد مترمکعب، را پوشش خواهد داد و شکاف برای واردات خط لوله را به حدود 26 میلیارد مترمکعب کاهش می دهد، بسیار کمتر از 41 میلیارد مترمکعب تأمین قراردادشده کنونی از روسیه، ایران و جمهوری آذربایجان.

برای حمایت از این تغییر، ترکیه قراردادهای LNG به ارزش 43 میلیارد دلار با تامین کنندگان آمریکایی امضا کرده است، از جمله توافقی 20 ساله با شرکت مرکوریا در سپتامبر. بر اساس اعلام بورس انرژی ترکیه، این کشور ظرفیت واردات LNG سالانه 58 میلیارد مترمکعبی ایجاد کرده که برای پوشش کل تقاضای آن کافی است.

با وجود این، گاز روسیه همچنان با ظرفیت کامل جریان دارد و کرملین اعلام کرده که همکاری با آنکارا همچنان قوی است.

الکسی بلوگوریف از مؤسسه انرژی و مالی مسکو معتقد است که ترکیه، در تئوری، می تواند طی دو تا سه سال واردات از مسکو را متوقف کند، اما این کار را نخواهد کرد، زیرا گاز روسیه از نظر قیمت رقابتی است و مازادی ایجاد می کند که شرکت BOTAS می تواند از آن برای فشار بر دیگر تامین کنندگان استفاده کند.

برخی کارشناسان معتقدند که ترکیه می تواند گاز روسیه و ایران را در داخل مصرف و تولید داخلی خود را صادر کند و LNG وارداتی را پس از ممنوعیت واردات انرژی روسیه توسط اروپا تا سال 2028 باز صادر کند.

شرکت BOTAS ترکیه قبلا قراردادهایی برای تامین حجم کمی گاز به مجارستان و رومانی امضا کرده تا به یک مرکز تجارت گاز منطقه ای تبدیل شود. فراتر از گاز، آنکارا روابط عمیقی با مسکو دارد. شرکت روس اتم روسیه در حال ساخت اولین نیروگاه هسته ای ترکیه و مسکو بزرگ ترین تامین کننده نفت خام و دیزل این کشور است.