کره شمالی اخیراً از موشک جدیدی به نام هواسونگ-11 اِم آ (Hwasong-11Ma) رونمایی کرده که طبق گفته مقامات این کشور یک موشک هایپرسونیک است که از روی خودروی پرتابگر 10 چرخ (TEL) که توان حمل دو موشک هم زمان را دارد، شلیک می شود.

این موشک از نسل پیشین خانواده هواسونگ-11 است؛ اما به جای کلاهک سنتی، از یک وسیله گلایدکننده بدون پیشران استفاده می کند که ماهیت عملکرد آن را کاملاً متفاوت خواهد کرد.

هفته گذشته و در جریان نمایشگاه سالانه تسلیحات کره شمالی، از این موشک جدید یا نمونه آزمایشی اش رونمایی شد و جالب اینجاست که اولین نسخه از موشک های هایپرسونیک کره شمالی، یعنی هواسونگ-8 هم در نمایشگاه سال 2021 معرفی شده بود.

نسخه اصلی موشک هواسونگ-11 که در غرب به نام KN-23 شناخته می شود، یک موشک بالستیک کوتاه برد است که برد آن حداکثر 690 کیلومتر است و وزن کلاهک انفجاری اش به حدود 500 کیلوگرم می رسد. اولین رونمایی رسمی از این موشک در سال 2018 انجام گرفت و جالب اینجاست که این موشک، آزمایش خود را در میدان نبرد هم پس داده است؛ چرا که روسیه از دسامبر سال 2023 تا امروز بارها از این نوع موشک برای حمله به اهداف در خاک اوکراین استفاده کرده است.

در سال های اخیر، چندین نوع مختلف از موشک هواسونگ-11 معرفی شده اند. البته هنوز جزییات چندانی درباره نسخه جدید هواسونگ-11 اِم آ در دسترس نیست، هرچند که به نظر می رسد که این موشک از نظر ابعاد و شکل بدنه بر پایه مدل های هواسونگ-11 دی آ و 11 سی، دو نسخه بزرگ تر و بهبودیافته ای که قادر به حمل کلاهک های سنگین تری مثل کلاهک های متعارف 2٫5 تا 4٫5 تُنی یا حتی کلاهک هسته ای هستند، ساخته شده باشد.

این موشک جدید از همان پرتابگر 10 چرخی که مدل های 11 دی آ و 11 سی داشتند استفاده می کند و این در حالی است که مدل اولیه 11 از پرتابگر 8 چرخ بهره می برد. در طراحی کلی، سرگلایدکننده (Boost-Glide Vehicle) این موشک شبیه به نمونه های گوه ای شکل قبلی است که کره شمالی قبل از این هم برای موشک های بزرگ تر مورداستفاده قرار داده بود؛ اما در موشک هواسونگ 11MA تفاوت هایی در باله های پشتی و دو زائده طولانی جانبی در نزدیکی دماغه دیده می شود.

نمای نزدیکی از سرگلاید موشک هواسونگ-11MA

به طورکلی، گلایدرهای هایپرسونیک پیشران ندارند و به کمک موتور موشک بالستیک تا ارتفاع و سرعت مناسب پرتاب می شوند. در ادامه، موشک از بوستر جدا شده و با سرعتی بیش از پنج ماخ (Mach 5) در مسیر پروازی کم زاویه در جو حرکت می کند. از آنجا که این موشک ها توانایی مانورهای غیرقابل پیش بینی دارند، دفاع و ره گیری آن ها برای سامانه های پدافندی واقعاً سخت خواهد بود.

هنوز مشخص نیست که هواسونگ-11 اِم آ / 11 ای تا چه اندازه به سطح عملیاتی نزدیک شده و با وجودی که کره شمالی از سال 2021 مدعی است که چند نمونه موشک هایپرسونیک را آزمایش کرده، اما تحلیل گران معتقدند هنوز معلوم نیست این کشور واقعاً به توانایی عملیاتی رسیده باشد یا خیر. از آنجا که طراحی و تولید گلایدر هایپرسونیک از نوع گوه ای، یکی از پیچیده ترین پروژه های فناورانه در جهان است، برخی از گزارش ها حکایت از آن دارند که احتمالاً کره شمالی در توسعهٔ این فناوری از روسیه یا چین کمک گرفته باشد؛ چرا که هر دو کشور سامانه های هایپرسونیک فعال در خدمت دارند و در سال های اخیر، به ویژه بعد از همکاری نظامی کره شمالی با روسیه در جنگ اوکراین، روابط نظامی شان با یکدیگر نزدیک تر شده است.

تست پرتاب موشک هواسونگ Hwasong-11Da/Hwasong-11C از پرتابگر 10 چرخ

تلاش کره شمالی برای دستیابی به فناوری هایپرسونیک، درواقع واکنشی به افزایش همکاری های نظامی کره جنوبی و آمریکا درزمینهٔ دفاع موشکی به نظر می رسد. نسخه های قبلی موشک های هواسونگ-11 هم می توانستند در فاز پایانی پرواز مانور Pull-up انجام دهند تا ره گیری آن ها دشوارتر شود.

طبق گفته کارشناسان، هواسونگ-11 اِم آ / 11 ای می تواند برای هدف قرار دادن مناطق حساس و دارای پدافند قوی در کره جنوبی مورداستفاده قرار بگیرد و با توجه به قابلیت جابه جایی زمینی آن، شناسایی محل پرتاب موشک برای دشمن سخت تر خواهد بود.

کیم جونگ اون رهبر کره شمالی در مراسم افتتاح نمایشگاه دراین باره توضیح داد: با تشدید حضور نظامی آمریکا در منطقه کره، منافع راهبردی ما افزایش یافته و به همین خاطر دارایی های ویژه خود را به سوی اهداف کلیدی در این منطقه تخصیص داده ایم. آیا قلمرو کره جنوبی می تواند منطقه امنی تلقی شود؟ قضاوت با آن هاست.

به نظر می رسد کره شمالی در توسعه موشک جدیدش از تجربه های روسیه در استفاده از موشک های هواسونگ-11 در جنگ با اوکراین نیز بهره برده است. طبق گزارش های منتشره، عملکرد اولیه این موشک ها ضعیف بود، اما گزارش های جدید حکایت از آن دارند که روسیه و کره شمالی با اعمال اصلاحاتی در این موشک ها، دقت و مانور پذیری آن ها را به طور چشمگیری بهبود داده اند.

طبق گزارش آژانس اطلاعات دفاعی آمریکا (DIA)، سامانه های پدافندی پاتریوت در اوکراین در ره گیری موشک های بالستیک روسی به دردسر افتاده اند؛ چراکه حالا این موشک ها می توانند در میانه پرواز تغییر مسیر داده و به صورت غیر بالستیک حرکت کنند؛ این قابلیتی است که احتمالاً از فناوری KN-23 و اسکندر-M گرفته شده است.

روزنامه فایننشال تایمز هم در گزارش اخیرش یادآور شده که همین بهبودها به روسیه کمک کرده تا در تابستان گذشته حملات موشکی موفقی علیه چهار مرکز تولید پهپاد در اوکراین انجام دهد.

مقایسه موشک هواسونگ-11 کره شمالی (در سمت چپ)، موشک اسکندرM روسیه در وسط و موشک Hyunmoo-2B کره جنوبی در سمت راست.

در حال حاضر، سامانه های پاتریوت آمریکایی تنها تجهیزات مؤثر در زرادخانه اوکراین برای مقابله با موشک های بالستیک هستند که آن هم فقط در فاز نهایی پرواز کاربردی به نظر می رسند.

رونمایی از هواسونگ-11 اِم آ / 11 ای نشان می دهد که کره شمالی نه تنها با سرعت بالایی در حال گسترش زرادخانه موشکی اش است، بلکه برای ورود جدی به عرصهٔ فناوری های هایپرسونیک تلاش می کند؛ حوزه ای که تابه امروز تنها چند قدرت جهانی به آن دست یافته اند.

طبق گفته تحلیل گران، کره شمالی در صورت پیروی از الگوهای پیشین، احتمالاً در ماه های آینده آزمایش های عمومی پرتاب این موشک را آغاز خواهد کرد تا ادعاهایش را به صورت عملی به نمایش بگذارد.