جان مارتینز برنده جایزه نوبل فیزیک سال 2025 در گفت وگویی با آدام اسمیت از بنیاد نوبل که بلافاصله پس از اعلام خبر جایزه ضبط شده است، درباره هیجان یادگیری نحوه بررسی مسائل با همکاران برنده جایزه خود، جان کلارک و میشل دوورت در چهار دهه پیش صحبت می کند و اینکه چگونه آن تجربه به او آموخت که هنگام ساخت آزمایشگاه ها در دانشگاه و صنعت باید روی چه چیزی هدف گذاری کند.

به گزارش ایسنا، کمیته نوبل، جایزه نوبل فیزیک امسال را به جان کلارک (John Clarke)، میشل اچ. دوورت(Michel H. Devoret) و جان ام. مارتینز (John M. Martinis) برای کشف پدیده تونل زنی مکانیکی کوانتومی در مقیاس ماکروسکوپی و کوانتیده شدن انرژی در یک مدار الکتریکی اهدا کرد. در ادامه مصاحبه آدام اسمیت از کمیته نوبل را با یکی از برندگان نوبل فیزیک 2025، جان ام. مارتینز می خوانیم.

جان ام. مارتینز: سلام، جان مارتینز صحبت می کند.

آدام اسمیت: سلام، آدام اسمیت از وبسایت جایزه نوبل هستم.

مارتینز: عالی. ممنون. خوشحالم که با شما صحبت می کنم.

اسمیت: مایه افتخار است که با شما صحبت کنم و تبریک می گویم بابت دریافت جایزه نوبل.

مارتینز: بله، صادقانه بگویم صبح جالبی بود، ولی بله، احساس عجیبی است. واقعا احساس شگفت انگیزی است.

اسمیت: خب، خبر چطور به شما رسید؟

مارتینز: داستانش کمی خنده دار است. همسرم تا ساعت سه صبح مشغول خواندن کتاب بود. من زود خوابیدم و ناگهان او شروع به دریافت تماس های تلفنی کرد. او در اتاق دیگری بود. بنابراین تماس ها را پاسخ داد و از طرف رسانه ها مورد پرس وجو قرار گرفت. او متوجه شد که موضوعی در جریان است، اما همسرم خیلی مهربان است، بنابراین برای چند ساعت مرا بیدار نکرد، چون می دانست که به خواب نیاز دارم که واقعا کار درستی کرد. بنابراین من ساعت 5:30 بیدار شدم و ساعت 6 برخی خبرنگاران به خانه ام آمدند تا با من مصاحبه کنند و از آن زمان به بعد، تماس ها و ایمیل ها مدام ادامه داشته است، ولی واقعا تجربه جالبی بوده است.

اسمیت: فوق العاده است. چقدر خونسردی و آرامش در مواجهه با این خبر داشته است. تاثیرگذار است.

مارتینز: بله، موافقم. همسرم خیلی مهربان است و مراقب من است، بنابراین می دانست چه چیزی برای من بهتر است. ولی بله، عالی است. البته دیشب اصلا نخوابید.

اسمیت: اوه امیدوارم آن کتاب ارزشش را داشته باشد.

مارتینز: بله، مشکلی نیست. او خوب است.

اسمیت: هر برنده جدید نوبل نیاز به یک محافظ دارد و شما قطعا آن را دارید.

مارتینز: درست است. بله، او مسئول دفتر مطبوعاتی من هم بوده، تماس ها را غربال کرده است. تجربه جالبی بوده است. از مصاحبه ها لذت بردم و ایمیل های زیادی دریافت کرده ام و خیلی از افرادی که سال ها ندیده بودم، تبریک گفته اند و برخی از دانشجویان سابقم هم تبریک گفتند. خیلی خوب و مهربانانه بود.

اسمیت: این خیلی خوب است. آیا فرصت کرده اید درباره معنای این جایزه برای خودتان فکر کنید؟

مارتینز: می دانید، نمی توان امیدوار بود که نوبل را برنده شوید. این دستاورد خیلی بالاست. ولی من واقعا سپاسگزارم که این موضوع دیده شد. ولی از طرف دیگر، آنچه برایم هیجان انگیز است، این است که احتمالا هزاران دانشمند دیگر روی محاسبات کوانتومی و بیت های ابررسانا کار می کنند و همه آن ها به طور معنی دار مشغول کار روی مکانیک کوانتومی هستند تا تمام این فیزیک زیبا را درک کنند. برای من، هیجان انگیزترین بخش همین است که ما آزمایش هایی انجام دادیم که واقعا منجر به علم زیادی شد و این بهترین بخش آن است. بله، خوب است که برای کاری که آن زمان انجام دادیم، مورد تقدیر قرار بگیریم و تجربه کار با میشل دوورت و جان کلارک برای من بسیار جالب بود؛ اینکه به عنوان یک دانشمند آموزش ببینم، یک آزمایش عالی انجام دهم و با افراد فوق العاده کار کنم، واقعا هیجان انگیز بود و قدردان این آشنایی هستم.

اسمیت: وقتی امروز با جان کلارک صحبت کردم، می گفت چقدر آن زمان فوق العاده بود. می گفت چقدر شما و میشل درخشان بودید و چگونه بر یکدیگر تاثیر گذاشتید. واقعا لحظه ای ویژه بود.

مارتینز: بله، قطعا. همه ما ایده های مختلفی ارائه دادیم و آن زمان واقعا وقتی بود که فیزیک این سیستم، حتی به عنوان یک آزمایش مایکروویو درک نمی شد. ما باید ابتدایی ترین مفاهیم را درک و اصلاح می کردیم. کار با جان و میشل باعث شد سریع بفهمیم چه کاری باید انجام دهیم و ابزار درست را به دست آوریم. جان رهبر بزرگی بود و من هر روز با میشل کار می کردم. این تجربه بسیار تاثیرگذار بود. واقعاً تجربه ای فوق العاده بود. همین که با این افراد در ابتدای کارم کار کردم، برایم ارزش زیادی داشت و خوشبختانه در طول کارم تجربه های مشابه دیگری هم داشته ام، اما همیشه می خواستم نگاه کنم و ببینم آیا می توان روحیه ای که آنجا دیدم را بازتولید کرد و سعی کرده ام در طول حرفه ام همین کار را انجام دهم.

اسمیت: بله، خوب است که بدانید هدف شما چیست. عالی است. همان طور که گفتید، طی 40 سال گذشته، موضوع از یک سؤال ذهنی به چیزی تبدیل شده که حالا بیشتر یک سؤال کاربردی است.

مارتینز: درست است.

اسمیت: می دانم که اکنون با شرکت جدیدتان Collab قصد دارید اولین کامپیوتر کوانتومی عملی جهان را بسازید.

مارتینز: درست است.

اسمیت: این هنوز هم چالش بزرگی است. فکر می کنید بزرگ ترین چالش چیست؟

مارتینز: خب، چالش های زیادی وجود دارد و این همان چیزی است که سخت است. دیدگاه من پس از ترک گوگل و راه اندازی شرکت خودم این است که ساخت یک کامپیوتر کوانتومی به خاطر مهندسی سیستم، کمی سخت تر از چیزی است که دانشمندان فکر می کنند. ساخت یک کامپیوتر قدرتمند سخت است. ما به طور ویژه روی تولید بیت های کوانتومی و انجام آن بهتر از وضعیت فعلی تمرکز کرده ایم. من از بودن در دانشگاه و حتی کار در گوگل لذت بردم، اما اکنون واقعا از فکر کردن عملی درباره آنچه باید انجام دهیم و افرادی که باید با آن ها همکاری کنیم، لذت می برم تا تمام قطعات را کنار هم بگذاریم و یک کامپیوتر کوانتومی به صورت اقتصادی و مقرون به صرفه بسازیم. درست مانند آزمایشگاه جان کلارک در برکلی چهار دهه پیش، موضوع گردهم آوردن افراد درست در زمان درست با مهارت های درست است.

اسمیت: درست است. افراد درست، بله. درست است. افراد درست در زمان درست و تمرکز روی آن و اکنون اینجا هم افراد درست در زمان درست هستند، ولی همچنین شرکت ها و فناوری های درست هم اهمیت دارند. همچنین همکاری با افراد مختلف با مهارت های متفاوت مهم است.

مارتینز: بله، به نظر جالب می آید و همه چیز درباره کنجکاوی ذهنی است و بسیار سرگرم کننده است.

اسمیت: واقعا خوشحال شدم که با شما صحبت کردم و دوست داشتم طولانی تر صحبت کنم، اما می دانم افراد زیادی منتظر هستند تا با شما صحبت کنند. پس واقعا مایه خوشحالی بود و برای این روز فوق العاده آرزوی موفقیت دارم.

مارتینز: بله، بله، عالی است. ممنون.

اسمیت: خوب، به زودی صحبت می کنیم.

مارتینز: خوشحالم که با شما صحبت کردم.

اسمیت: ممنون، خداحافظ.

مارتینز: خداحافظ.