فواد ایزدی، استاد دانشگاه و چهره ای آشنا در رسانه ملی، این روزها در مسیر خطرناکی قدم گذاشته است. مسیری که مرز میان نقد و تضعیف را درهم می شکند و عملاً در زمین روانی دشمن بازی می کند.

به گزارش روزنامه خراسان، نقد فرماندهان نظامی یا سیاست های دفاعی کشور اگر در چارچوب علمی و با هدف ارتقای کارآمدی باشد، نه تنها مذموم نیست بلکه ضروری است. اما آنچه از فواد ایزدی در ماه های اخیر دیده ایم، دیگر نقد نیست، بلکه نوعی تحقیر نهاد نظامی کشور است. از کنایه به ساده لوحی شهدا در غافلگیری در جنگ تا تحقیر تصمیمات استراتژیک فرماندهان ارشد، گفتار او بیش از آن‎که فکر تولید کند، تردید می کارد.

مشکل فواد ایزدی صرفاً در ادبیاتش نیست، بلکه در درک او از واقعیت میدان است. او در تحلیل ها و مصاحبه های متعددش، فرماندهان نظامی را فاقد فهم سیاست خارجی معرفی کرده و گفته است که مثلاً سردار سلامی موافق برجام بود، درحالی که این ها درک درستی از دیپلماسی نداشتند . این سخن، هم از حیث تاریخی نادرست است، هم از نظر منطق سیاست دفاعی. برجام، فارغ از نقدها و آسیب هایش، یک واقعیت بین المللی بود که لغو تحریم های تسلیحاتی را برای نخستین بار در دستور کار قرار داد. همین بند بود که به ایران اجازه داد با استناد حقوقی، تجهیزات نظامی موردنیازش را از چین و روسیه تهیه کند. اگر فرمانده ای به چنین دستاوردی نگاه مثبت داشته، این نه ساده لوحی بلکه نشانه عقلانیت استراتژیک است. عقلانیتی که ایزدی از پشت میز دانشگاه نمی تواند عمق آن را درک کند.

در نمونه دیگر، فواد ایزدی با اشاره به شهادت سردار باقری و دخترش گفته است: وقتی در کنار خانواده ات کشته می شوی یعنی غافلگیر شده ای . چنین جمله ای، فراتر از یک بی دقتی لفظی است. این سخن، در واقع نفیِ میراث مقاومت فرماندهانی است که در چهار دهه گذشته، لحظه ای پوتین از پای درنیاوردند و تمام عمر خود را در خطوط مقدم دفاع از کشور گذراندند.

بررسی مستندات رسمی دو سال اخیر نشان می دهد که نیروهای مسلح بارها رزمایش های آمادگی و مانورهای رزمی برگزار کرده اند و هیچ گاه در وضعیت غفلت یا بی خبری نبوده اند. فرماندهان ارشد نظامی در متن میدان جنگ حضور دارند و حضور در میدان، ذاتاً با خطر شهادت گره خورده است. آقای ایزدی باید این سوال را پاسخ دهد که شهید محرابی، معاون اطلاعات ستاد کل نیروهای مسلح، و شهید حاجی زاده، فرمانده نیروی موشکی که در اتاق عملیات و در آمادگی 100 درصدی و اجرای مسئولیت خویش به شهادت رسیدند آیا غافلگیر شدند؟

در منطق جنگ، فرمانده ای که در خط مقدم می ماند، نه غافل است و نه بی احتیاط؛ او آگاهانه میان امنیت شخصی و مسئولیت ملی، دومی را برمی گزیند. پس با ساده سازی مسئله حضور برخی فرماندهان در منزل شخصی، نباید زمینه تحقیر مسئولان امنیتی و نظامی کشور را فراهم کنیم. غافلگیر شدن در خانه، در جغرافیایی که ماه ها زیر رصد ماهواره های دشمن است، باوری کودکانه است. آنچه از سخنان فواد ایزدی برمی آید، نگاهی انیمیشنی و دوبعدی به پدیده جنگ است. او تصور می کند میدان نبرد صرفاً مجموعه ای از دکمه ها و نقشه هاست و اگر نقطه ای مورد اصابت قرار گرفت، یعنی فرمانده غافلگیر شد. اما جنگ مدرن، شبکه ای از تصمیم های همزمان، سنجش پذیری های متداخل و واکنش های چندلایه است.

خطای راهبردی در سیاست خارجی

مشکل دیگر ایزدی در حوزه سیاست خارجی است. بسیاری از مواضع او بخش هایی از تصمیم گیران کشور را از واقعیت های سخت نظام بین الملل دور کرد. فواد ایزدی حتی در توییتی از الکساندر دوگین (مشاور پوتین) تمجید کرد و او را فیلسوف ارزشمند نامید، اما همان دوگین در بحبوحه جنگ 12 روزه نوشت: این جنگ، نبرد یهود و شیعه است و به روسیه ارتباطی ندارد. آن گاه پرسش ساده ای پیش می آید: این چه فهم استراتژیکی است که از دوگینی حمایت می کند که عملاً ایران را تنها گذاشت؟

غافلگیری واقعی در فرهنگ و جامعه

ایزدی در گفت وگویی با علی علیزاده گفته بود: اگر جوانان احساس کنند حکومت نسبت به حجاب بی تفاوت است، دیگر جان خود را برای کشور نمی دهند. این جمله بیش از آن که تحلیلی باشد، نشانه نگاهی ابزاری به مفهوم شهادت است. فداکاری برای وطن، در عمق فرهنگ و هویت ایرانی ریشه دارد؛ نه در واکنش به تصمیم های فرهنگی یا سیاسی حکومت. جوانی که در جنگ 12 روزه با علم به احتمال قطعی شهادت، سه بار پشت لانچر ایستاد، برای دفاع از سرزمینش جان داد، نه برای تأیید یا اعتراض به سیاستی خاص. واقعیت تلخ این است که در سال های اخیر، برخی تحلیلگران با تقلیل مسائل ملی به مجادلات فرهنگی و جناحی، بیش از آن که دشمنان خارجی بتوانند، به انسجام درونی کشور آسیب زده اند. از غفلت در میدان فرهنگ تا سردرگمی در سیاست خارجی، نشانه های یک غافلگیری واقعی را باید در همین جا دید؛ آن جا که به جای فهم پیچیدگی شرایط، نخبگان خود به تکرار ادبیات تحقیر و تضعیف روی می آورند.

جامعه از دانشگاهیان انتظار تحلیل عمیق دارد، نه تسویه حساب سیاسی. اما فواد ایزدی با انتخاب مسیر پوپولیستی، از تحلیلگر دانشگاهی به چهره تلویزیونی ای بدل شده که مأموریت نانوشته اش ایجاد جنجال است. او به جای تولید اندیشه راهبردی، با حملات لفظی به فرماندهان شهید، به خوراک رسانه های معاند مشروعیت می دهد.

در روزهایی که دشمن با عملیات های روانی پیچیده تلاش می کند مشروعیت و اقتدار سپاه را زیر سؤال ببرد، تکرار همان خطوط از زبان استاد دانشگاه تهران دیگر اشتباه نیست، بلکه خیانت است.

رهبر انقلاب در ماه مبارک سال گذشته در پاسخ به دانشجویی که فرماندهان نظامی را به بیانیه نویسی و اقدامات دیپلماتیک متهم کرد، گفتند: یکی از برادرها گفتند آن کسانی که عناصر قدرت در اختیار آن‎هاست، مثلاً عناصر امنیّتی و نظامی و مانند این ها، در مواقع حسّاس در مقابل رژیم صهیونیستی مثلاً به وظیفه شان عمل نمی کنند، تبدیل می شوند به بیانیّه نویس! این درست نیست؛ نه، آن کسانی که باید کاری را انجام بدهند، در وقت خودش کار را انجام دادند. اگر آن کاری که شما متوقع‎اید انجام بگیرد و انجام نمی‎گیرد، دنبال کنید و تحقیق کنید که البتّه بعضی جاها قابل تحقیق هم نیست، برای اینکه مسائل سرّی است خیلی از این مسائل خواهید دید که نه، موجّه است؛ یعنی آن عملی که انجام گرفته یا عملی که انجام نگرفته، کاملاً دارای توجیه است.

از تحقیر شیوه تصمیم گیری فرماندهان نظامی تا ساده سازی جنگ، از خطای تحلیلی در سیاست خارجی تا نگاه ابزاری به شهادت، حاصل کار فواد ایزدی چیزی جز تضعیف انسجام ملی نیست. او می خواهد ژست منتقد مستقل بگیرد، اما در عمل، با زبان و ادبیات خود، دقیقاً در مسیر روایت سازی دشمن حرکت می کند. امروز، آقای ایزدی باید به این پرسش پاسخ دهد که: تضعیف فرماندهان شهید، جز هم صدایی با خط رسانه ای تل آویو چه معنایی دارد؟