فیلم سینمایی ماهی در قلاب نوشته بختیار کریم اُف، کارگردانی هنری والری آخادوف و به کارگردانی محی الدین مظفر و با بازی عبدالله عبدالرحیم زاده، خورشید مصطفی اُف و سیاره صفراُوا، محصول مشترک سینمای ایران و تاجیکستان در سال 2025 است که به بخش مسابقه بین الملل سی وهفتمین جشنواره بین المللی فیلم های کودکان و نوجوانان راه یافته است.

به گزارش ایسنا، سیاره صفراوا بازیگر نقش نگاره درباره تفاوت ها و شباهت های تولید فیلم در سینمای ایران و تاجیکستان صحبت کرد.

سیاره صفراوا که مارس 1991 در دوشنبه به دنیا آمده، از سال 2008 در شهر مسکو زندگی می کند، سال 2012 با مدرک بازیگری از مدرسه عالی تئاتر ام. س. شچپکین (دوره ویکتور کورشونوف) فارغ التحصیل شده و با بازی در نقش اصلی سریال بلند گالچوتای به شهرت دست یافت.

او که در فیلم های سینمای روسیه بازی کرده، درباره انگیزه اصلی پذیرش بازی در نقش نگاره در فیلم سینمایی ماهی در قلاب عنوان کرد: باید بگویم که من قبل از این نقش های بازی کرده ام، به زبان روسی، چون یک بازیگر روسی زبان هستم. این اولین بار بود که به زبان فارسی در تاجیکستان و در فیلمی مشترک با ایران بازی می کردم. چون قرار بود به زبان فارسی بازی کنم، برایم جالب بود.

او درباره چالش بازی به زبان فارسی، ادامه داد: حس می کنم چون گوش خوبی دارم، با شنیدن هر گویش و آوایی، خوب می توانم آن را تکرار کنم. وقتی کلمات و جمله ها را می شنوم، می توانم مثل آن ها حرف بزنم. همه مصاحبه های من هم به زبان روسی است و وقتی تاجیک ها مرا دیدند، باور نمی کردند که فارسی حرف می زنم. من همیشه به زبان روسی حرف می زنم و حتی به این زبان فکر می کنم. الان هم در واقع دارم افکارم را برای شما به فارسی ترجمه می کنم. با این حال از پس کار برآمدم و با دورخوانی ها و تمرین هایی که داشتیم و راهنمایی محی الدین مظفر، کارگردان اثر، موفق شدم نقشم را اجرا کنم.

صفراوا بازیگر شدنش را این طور تعریف کرد: من از ابتدا به بازیگری علاقه داشتم و از آنجا که تئاتر در تاجیکستان قوی تر از سینماست، در دوران دانش آموزی ام هم در مدرسه تئاتر بازی می کردم. بعد از اینکه خواهرم، ستاره برای بازی در نقش لیلی در سریال در چشم باد انتخاب شد، بازی مقابل دوربین برای من هم جدی شد؛ اما فکرش را نمی کردم چطور و کی می توانم وارد بازیگری سینما یا تلویزیون بشوم. تا اینکه یک کارگردان سینمای روس به تاجیکستان آمد و از ستاره هم برای تست بازیگری دعوت کرد. این بعد از آن بود که ستاره در ایران در چشم باد را بازی کرده بود. ما دخترهای تاجیک نمی توانستیم شب تا دیروقت بیرون باشیم و کارگردان برای ساعت بعد از 6 و 7 شب که آخرین زمان مقرر بیرون ماندن ما دخترها بود، وقت داده بود. من خیلی ساده با ستاره رفتم تا همراهش باشم؛ اما کارگردان از من هم تست گرفت و من را هم برای بازی انتخاب کرد. به پدرم گفتم می خواهم زندگی ام را تغییر بدهم و پدرم حمایت کرد. آن فیلم را بازی کردم، به روسیه رفتم و در رشته بازیگری درس خواندم و وارد دنیای بازیگری شدم.

این هنرمند، سینمای تاجیکستان را یک سینمای در حال رشد دانست و گفت: سینمای تاجیکستان نوپاست و باید بزرگ شود تا کیفیت آثار به موقعیتی ارتقا پیدا کند که ما هم بتوانیم آنجا فعالیت کنیم. الان ما تازه در ابتدای راه هستیم و داریم از نو شروع می کنیم. قبلاً دوره های خوب و فیلم های بزرگ تری در تاجیکستان داشتیم؛ اما حالا داریم از نو شروع می کنیم که آسان نیست و مشکلاتی دارد. اساساً فیلم ساختن خیلی مشکل است و ما در تاجیکستان داریم آن را از نو می آموزیم و اجرا می کنیم. این کاری که شما اینجا می کنید، فیلم سازی اصیل و حرفه ای است. هم بازیگران و هم کارگردانان خوبی دارید. برنامه هایی که من از ایران می بینم، شبیه آنچه است که در روسیه داریم که اگر درباره چیزی فیلم بسازند، حقیقی است. جلوه های ویژه نیست و واقعاً می سازند و زندگی می کنند. این مهم است و برای همین، آدم ها دوست دارند فیلم ها را تماشا کنند.

سیاره صفراُوا در فیلم سینمایی ماهی در قلاب ایفاگر نقش یک خانم معلم مربی در پرورشگاهی در تاجیکستان است. این بازیگر سینمای روسیه با اشاره به اینکه نقش او در ماهی در قلاب یک ماباِزای واقعی در دنیای بیرون و در یکی از پرورشگاه های تاجیکستان دارد، زنانی را که نگاره دنیای واقعی هستند، قهرمان نامید و گفت: نگاره واقعی که من تلاش کردم با الهام از او و جهانش نقش نگاره ماهی در قلاب را بازی کنم، مادر چهار فرزند است، اگر درست یادم باشد. او از جمله زنانی است که من این زنان را علاوه بر مادر، ابرزن می دانم. آنها قهرمان هستند. در جایی مثل مدارس شبانه روزی محل نگهداری کودکان بی سرپرست که خودتان می دانید اوضاع مالی و تأمین مایحتاج بچه ها چقدر سخت است، آن ها با نهایت عشق با کودکان وقت می گذرانند و زندگی شان را صرف آنان می کنند.

او اضافه کرد: تصور کنید این زن به آنجا می آید و در کنار دیگر زنان تا ساعات دیروقت شب کار می کند تا از آن ها مراقبت و این بچه ها را تربیت کنند. این خیلی سخت است. بچه هایی که آنجا بزرگ می شوند، با مشکلات زیادی درگیرند. نگاره هم زن و هم مرد است. یکجا. مثلاً یک لحظه زن است و مهربان و یک لحظه مثل مرد و با تحکم به بچه ها نحوه رفتار درست را آموزش می دهد. من این زنان را که می توانند گاهی سخت باشند و گاهی نرم، خیلی دوست دارم. آن ها قهرمان هستند و دنیا به چنین زنانی نیاز دارد. من فکر می کنم اگر زن روی زمین نمی بود، هیچی از زمین نمی ماند. برای اینکه مادران ما را تربیت و همه کارها را می کنند. از نگاه من، وقتی نقش نگاره را بازی می کردم، نگاره چنین زنی بود و تمام تلاشم را کردم تا نگاره واقعی را مقابل دوربین زندگی کنم.

او درباره تأثیری که مشارکتش در مقام بازیگر در تولید فیلمی با موضوع کودکان یتیم بر وی گذاشت، اظهار کرد: زمانی که آنجا بودم، به یتیم خانه رفتم و فکر نمی کردم که در تاجیکستان و حتی کشورهای دیگر که تبلیغ فرزندآوری می کنند، این همه بچه یتیم باشند. این خیلی بد و تلخ است. در مدتی که فیلم را بازی می کردم و تاکنون، با خودم می گویم کاش می شد این بچه ها صاحب خانواده شوند. مشکل است که بچه فرد دیگری را به فرزندی بگیری؛ اما وقتی می بینی آن ها هم می خواهند زندگی کنند و زندگی را دوست دارند، شاید قضیه راحت تر درک بشود. از این حیث از بازی در ماهی در قلاب که می تواند دید انسان ها را به آدم های دیگر و اطرافشان وسیع تر کند، راضی ام.

صفراُوا افزود: در تاجیکستان مثل روسیه نیست که اگر یتیم باشی و بزرگ شوی، به تو خانه می دهند. در تاجیکستان باید یتیم بزرگ شوی و زندگی ات را خودت بسازی. دغدغه این بچه ها از زمانی که مقابل دوربین ماهی در قلاب رفتم، ذهنم را درگیر کرده و به همین دلیل، خیلی خوشحالم که در این فیلم کار کردم. برای اینکه این مسائل را متوجه شدم و این مسائل در زندگی و ساختن جهان هر شخصی مهم هستند.

او بازی با عبدالله عبدالرحیم زاده، بازیگر نقش دلیر ، کودک داستان ماهی در قلاب را هم از زیبایی های این فیلم برای خودش دانست و گفت: ارتباط ما بسیار خوب بود. عبدالله پسر مهربان و باهوشی است و ما خیلی زود با هم انس گرفتیم. البته این را هم بگویم که من برای بازی در فیلم، علاوه بر اینکه چند روز با نگاره واقعی همراه بودم و سعی می کردم حرکات و حرف زدن و احساساتش را ببینم و الگو بگیرم، چند روز را در پرورشگاه بودم و آن قدر این بچه ها به من علاقه نشان می دادند که وقتی می خواستیم آنجا را ترک کنیم، آن ها که فکر می کردند من هم معلمشان هستم، گریه می کردند و می گفتند خانم معلم نباید برود.

این بازیگر که سال هاست در روسیه اقامت دارد، درباره نوع نگاه به ایران و تفاوت آن با واقعیت، تصریح کرد: تصویری که در بیرون از ایران از آن نمایانده می شود، با واقعیت آن متفاوت و از آن دور است. در مدتی که در ایران گذراندم، به همه زنگ زدم و آنلاین تصاویر اینجا را نشان دادم و گفتم ببینید اینجا چطور است. مثل تصویری است که از روسیه نشان می دهند که گویی برف 24ساعته در آن می بارد، آدم ندارد و اگر به روسیه بروید، یخ می زنید. حال اینکه اینطوری نیست. وقتی آدم ها برای بازی های جام جهانی به روسیه آمده بودند، حیرت می کردند و از دیدن روسیه به هیجان می آمدند؛ چون فکر نمی کردند تابستان روسیه این قدر گرم باشد. تصویر واقعی ایران هم به نظر من چنین است. تصویری که دیدم من را شوکه کرد و ایران را خیلی دوست داشتنی یافتم.

سیاره صفراوا سریال در چشم باد ساخته مسعود جعفری جوزانی را به عنوان یک نمونه خوب همکاری هنرمندان ایران و تاجیکستان در گذشته مثال زد و گفت: من در چشم باد را برای این می گویم موفق است چون تلفیقی از تاریخ است و گفتمانی است که همه ما در آن مشترک هستیم که می تواند زنده باشد و آدم باورش کند. سینما چیزی است که باید باور کنی. الان فیلم ها خیلی زیاد است و کیفیت فیلم هایی که نگاه می کنیم، ذائقه ما را تغییر داده است. باور من این است که ما با دیدن یک فیلم زندگی می کنیم و همه چیز شأنی دارد. برای همین فکر می کنم ما با سینمای شما می توانیم عمیق تر زندگی کنیم. فیلم های ایرانی را که نگاه می کنم، فکر می کنم وای! من دارم آن را زندگی می کنم. من این فیلم ها را دوست دارم.

او در پاسخ به اینکه اگر بخواهد در فیلمی فارسی زبان مبتنی بر داستان های کهن افسانه ای و اسطوره ای بازی کند، چه داستانی را ترجیح می دهد، گفت: این یک ژانر است که برای خودش جذابیت های زیادی دارد. یک ژانر دیگر هم ژانر هنری است که در آن فیلم تبدیل به خدا می شوی و زندگی شخصیت ها را از بالا می بینی. اینجوری آدمی که آن فیلم را نگاه می کند، زندگی یک نفر را با حسی که درونش را با خودش درگیر می کند، تماشا می کند. این مثل یک کاترپیلار در شهربازی است که فراز و فرود دارد و نفس آدم ها را در این فراز و فرودها بند می آورد. به نظرم فیلم باید اینطوری باشد و در چنین فیلم فارسی زبانی دوست دارم بازی کنم.

با اینکه این بازیگر، پیش تر هم مخاطب فیلم های سینمای ایران بوده، با بازی در ماهی در قلاب ، بار دیگر سینمای ایران را مرور کرده است. او که تجربه داوری در جشنواره های بین المللی فیلم را داراست، در سخنان پایانی درباره کیفیت سینمای ایران گفت: بازیگر نمی تواند جلوی دوربین دروغ بگوید. دوربین چشم آدم هاست و جلویش هم حرف می زنی و هم اینکه چگونه راه می روی و چه می کنی، دیده می شود. پس نمی توانی جلوی دوربین دروغ بگویی؛ اگر دروغ بگویی همه تو را می بینند و می فهمند. همه این چیزهای مهم است که باعث شده مخاطب های سینمای ایران در دنیا، از آن حس واقعی بگیرند. الان فیلم های ایرانی به اسکار رفته اند و جوایز زیادی در سطح بین المللی می گیرند. من سال 2024 در جشنواره فیلم چیبُکسار روسیه داور بودم و یک فیلم ایرانی به نام آهِ سرد ساخته ناهید صدیق جایزه گرفت. یک فیلم هنری بود. من آن فیلم را دیدم و از شدت احساسات تپش قلب گرفتم. من جوان ترین داور آن جشنواره بودم. فیلم را دیدم و گفتم این! همین است! باید جایزه بگیرد! روس ها هم فیلم را دوست داشتند و همه این ها نشان می دهد سینمای ایران مسیر درستی را می رود.