با تصویب نهایی لایحه حذف چهار صفر از پول ملی، نظام پولی جدید کشور با واحدهای ریال و قِران وارد فاز اجرایی شد و بانک مرکزی موظف است طی دو سال آینده مقدمات اجرای آن را فراهم کند. بر اساس این طرح، در دوره سه ساله گذار بیش از 10.5 میلیارد قطعه اسکناس فعلی به تدریج جمع آوری و اسکناس های جدید جایگزین خواهد شد.

به گزارش ایسنا، با تصویب نهایی لایحه اصلاح قانون پولی و بانکی در مجلس شورای اسلامی، اجرای طرح حذف چهار صفر از پول ملی وارد فاز عملیاتی شد. بر اساس مصوبه، بانک مرکزی موظف است ظرف دو سال مقدمات اجرایی طرح را فراهم و طی سه سال بعد، اسکناس ها و سکه های جدید را جایگزین اسکناس های فعلی کند.

در جلسه علنی روز 13 مهرماه 1404، ایرادات شورای نگهبان بررسی و با 144 رأی موافق، 108 رأی مخالف و 3 رأی ممتنع از مجموع 262 نماینده حاضر، لایحه تصویب شد. واحد رسمی پول کشور همچنان ریال باقی می ماند و "تومان" به عنوان واحد رایج پذیرفته نشد. برای مقادیر خردتر، جزء فرعی جدیدی با عنوان قِران تعریف شده که هر 100 قِران برابر با یک ریال خواهد بود.

بر اساس ماده واحده مصوب، بانک مرکزی دو بازه زمانی مشخص دارد: دوره نخست دو ساله برای فراهم کردن الزامات اجرایی، فنی و حقوقی شامل طراحی اسکناس ها و مسکوکات جدید، به روزرسانی سامانه های بانکی و اطلاع رسانی عمومی؛ و دوره دوم سه ساله (دوره گذار) که ریال قدیم و جدید همزمان در گردش خواهند بود تا مردم و نظام بانکی فرصت تطبیق داشته باشند.

برای اجرای دقیق طرح، ستاد ملی اصلاح پول ملی با حضور مقامات عالی کشور تشکیل می شود و کمیته های تخصصی بانک مرکزی در حوزه های فناوری اطلاعات، حسابداری، سیاست گذاری پولی و اطلاع رسانی اقدامات خود را گزارش می دهند. بانک مرکزی تأکید کرده است که مردم در طول دوره گذار نگران تداخل اسکناس های قدیم و جدید نباشند.

هم اکنون بیش از 10 میلیارد و 400 میلیون قطعه اسکناس در کشور در گردش است که بانک مرکزی مأموریت دارد آن ها را به تدریج جمع آوری و اسکناس های جدید منتشر کند. اجرای این برنامه علاوه بر کاهش هزینه های فیزیکی، می تواند مبادلات نقدی را تسهیل کرده و نظم حسابداری کشور را ارتقا دهد.

به گفته معاون سیاست گذاری پولی بانک مرکزی، حذف چهار صفر بیش از آنکه ارزش پول را تغییر دهد، اصلاح ساختاری و نمادین است و باعث می شود ریال مجدداً در مبادلات روزمره جریان پیدا کند. این طرح آثار مستقیم بر تورم ندارد، اما از نظر روانی و شفافیت مبادلات می تواند اعتماد عمومی را افزایش دهد.

پروژه حذف صفر از پول ملی نخستین بار در سال 1386 آغاز شد و پس از تصویب دولت و بررسی های مجلس، با گذشت 18 سال اکنون به مرحله اجرا رسیده است. کارشناسان معتقدند موفقیت طرح منوط به هماهنگی نهادی، اصلاحات ساختاری، آموزش عمومی و شفاف سازی مستمر است و در صورت کنترل تورم و انضباط مالی دولت، می تواند کارایی نظام پولی و هزینه های مبادلات را بهبود دهد.