فرارو- در تقویم رسمی ایران، 14 مهر به عنوان روز تهران نامگذاری شده است. این روز نه تنها یادآور تاریخ پرفراز و نشیب پایتخت ایران است، بلکه نمادی از رسمیت یافتن تهران به عنوان مرکز سیاسی و اداری کشور به شمار می رود. اما چرا این تاریخ خاص انتخاب شده؟ برای درک بهتر، باید به عقب برگردیم و به رویدادهای دوران مشروطه نگاهی بیندازیم.

به گزارش فرارو، تهران، شهری که امروزه بیش از 8 میلیون نفر جمعیت دارد و قلب تپنده اقتصاد، فرهنگ و سیاست ایران است، سابقه ای طولانی به عنوان پایتخت دارد. اما انتخاب رسمی آن به عنوان پایتخت، به سال 1285 شمسی بازمی گردد. در آن دوران، جنبش مشروطه به اوج رسیده بود و مردم ایران برای برقراری قانون اساسی و محدود کردن قدرت مطلقه شاه قیام کرده بودند. مظفرالدین شاه قاجار در 14 جمادی الثانی 1324 قمری (معادل 14 مرداد 1285 شمسی) قانون اساسی را امضا کرد. این قانون اساسی اولیه، بدون ذکر صریح پایتخت، تنها به ساختار کلی حکومت می پرداخت.

اما داستان روز تهران به متمم قانون اساسی مربوط می شود. پس از درگذشت مظفرالدین شاه، محمدعلی شاه قاجار به قدرت رسید. او که مخالف سرسخت مشروطه بود، ابتدا قانون اساسی را نادیده گرفت و حتی مجلس را بمباران کرد. با فشار مشروطه خواهان و استبداد ستیزان، محمدعلی شاه مجبور شد در 14 مهر 1286 شمسی (مطابق با 5 اکتبر 1907 میلادی)، متمم قانون اساسی را امضا کند. این متمم، جزییات بیشتری را به قانون اساسی اضافه می کرد و شامل 107 اصل بود. اصل چهارم این متمم، به صراحت اعلام می کرد: پایتخت ایران طهران است . این عبارت ساده، اما تاریخی، تهران را برای اولین بار به طور رسمی و قانونی به عنوان پایتخت کشور تثبیت کرد. پیش از این، تهران از زمان آقا محمد خان قاجار (در سال 1200 شمسی) عملاً پایتخت بود، اما بدون پایه قانونی محکم.

نامگذاری 14 مهر به عنوان روز تهران، در سال های اخیر توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی و با هدف گرامیداشت رویدادهای مشروطه صورت گرفت. این تصمیم، نه تنها به یادبود امضای متمم، بلکه به منظور برجسته کردن نقش تهران در تحولات سیاسی ایران است. تهران، که از روستایی کوچک در دامنه البرز به شهری مدرن تبدیل شده، شاهد رویدادهای بزرگی مانند انقلاب مشروطه، نهضت ملی شدن نفت، انقلاب اسلامی و حتی زلزله ها و بحران های طبیعی بوده است. این شهر، با تاریخ بیش از 200 ساله به عنوان پایتخت، نماد وحدت ملی است.

امروزه، روز تهران فرصتی است برای تأمل در چالش های این کلان شهر. آلودگی هوا، ترافیک سنگین، مسائل زیست محیطی و مهاجرت گسترده، تهران را با مشکلات عدیده ای روبرو کرده است. اما همزمان، این روز یادآوری می کند که تهران، با جاذبه های فرهنگی مانند کاخ گلستان، موزه ها، بازار بزرگ و پارک هایش، قلب فرهنگی ایران است. برنامه های شهرداری تهران در این روز، شامل نمایشگاه ها، همایش ها و فعالیت های شهروندی، به منظور افزایش آگاهی عمومی از تاریخ و اهمیت حفظ این شهر برگزار می شود.

در نهایت، 14 مهر بیش از یک مناسبت تقویمی است؛ آن روزی است که تهران از یک شهر محلی به پایتخت رسمی ایران تبدیل شد. این رویداد، بخشی از مبارزه برای عدالت و قانون مداری در تاریخ معاصر ماست. با گرامیداشت این روز، می توانیم به آینده ای بهتر برای تهران و ایران بیندیشیم، جایی که پایتخت نه تنها مرکز قدرت، بلکه نماد پیشرفت و پایداری باشد.