طلاق صوری! پدیده ای که خودمانی بخواهیم بگوییم دلیل وقوعش دور زدن قانون یا بهتر است بگوییم سوءاستفاده از قوانینی است که روزی با هدف حمایت از یک گروه یا قشر خاصی از مردم وضع شده بود تا به قول ادیبان با کاسته شدن غم و غصه آن ها دنیا جای بهتری برای زندگی کردن شود.

به گزارش همشهری، حالا عده ای به دلایل مالی برای سوء استفاده از این قوانینی که قرار بود حال وهوای جامعه را به واسطه حمایت از زنان سرپرست خانوار بهتر کند هم حال سازمان های خدمات رسانی مانند تامین اجتماعی، بهزیستی و کمیته امداد را بد کرده اند و هم دستی دستی زندگی خودشان را به ورطه نابودی می کشند؛ طلاق های صوری که باعث می شوند دیگر هیچ وقت زوج های قدیمی را به عنوان همسر در کنار هم نبینیم!

از هفتم اردیبهشت ماه سال 92که اجرایی شدن قانون حمایت از خانواده به دستگاه های اجرایی ابلاغ شد، کم کم قصه طلاق های صوری هم شکل گرفت. چرا؟ چون در این قانون زنان مطلقه و سرپرست خانوار قرار بود بیش از پیش مورد توجه و حمایت بخش دولتی قرار بگیرند؛ مثلا فرزندان دختر درصورت فوت همسر یا طلاق می توانستند از مزایای حقوق مستمری پدر خود بهره مند شوند.

فارغ از این موضوع سازمان های حمایتگری مانند بهزیستی و کمیته امداد هم یکی از شروط حمایتی شان از زنان و ارائه خدماتی مانند تسهیلات مسکن و پرداخت مستمری و… مطلقه بودن آن هاست، اما این تمام ماجرا نبود؛ چراکه از وقتی نوبت به سربازی دردانه های تک پسر رسید هم مادران تصمیم گرفتند با طلاق از پدر شازده آقا و گرفتن کفالت او نسبت به اخذ معافیت سربازی اقدام کنند. خلاصه اینکه کم کم طلاق های صوری در جامعه هر روز بیشتر و بیشتر شد!

امروز کم نیستند قربانیانی که به اصطلاح در چاهی که روزی با دست خودشان کنده اند افتاده اند؛ زنانی که به بهانه دریافت مستمری از تامین اجتماعی، بهزیستی، کمیته امداد یا حتی معافیت سربازی فرزندشان تن به طلاق صوری داده اند و الان نه راه پیش دارند و نه راه پس.

طاهره یکی از این زنان است که 3سال پیش بعد از بیکاری همسر و شرایط بد زندگی اش پیشنهاد جدایی به همسرش را داد تا بتواند حقوق مستمری پدر را به قول خودش زنده کند؛ همین کار را هم کرد و همه حق و حقوق قانونی اش را هم هنگام طلاق بخشید و حالا 3سال است حقوق مستمری پدر را دریافت می کند، اما دیگر همسر مردی که 25سال با او در سخت ترین روزها زندگی کرد نیست!

همسر طاهره بعد از طلاق گرچه تحت عنوان ازدواج موقت با او زندگی می کرد، اما کم کم بار و بنه اش را بست و بعد از ازدواج دومش او را ترک کرد و طاهره ماند و حداقل حقوق دریافتی پدر و یک سراب طلاق صوری!

البته خیلی ها به امید صیغه 99ساله تن به این ریسک می دهند؛ موضوعی که مسئولان دفاتر اسناد رسمی هم تأییدش می کنند و می گویند تعدادی از متقاضیان طلاق بلافاصله بعد از جاری شدن طلاق نسبت به ثبت صیغه 99ساله اقدام می کنند؛ اینها همان طلاق های صوری هستند. طلاق و ازدواج موقتی که برای ابد زوجه را از حقوق خود؛ ازجمله ارث همسر محروم می کند!

براساس اعلام سازمان تامین اجتماعی تا پایان سال گذشته یک میلیون و 772هزار و 161نفر بازمانده از خدمات سازمان تامین اجتماعی بهره مند می شدند که یک میلیون و 625هزار و 806نفر آن ها را بانوان تشکیل می دهند. در این میان بخشی از بانوان همسران بازنشستگان فوت شده هستند که واقعا محق دریافت مستمری اند، اما بخش دیگر بانوانی هستند که دنبال ازدواج و کار نمی روند تا مستمری پدرشان قطع نشود یا حتی تن به طلاق می دهند تا این مستمری را برقرار کنند.

سازمان تامین اجتماعی حالا با تشکیل کمیته های ویژه ای، به جنگ طلاق های صوری رفته است. به گفته بنفشه محمودیان، مدیرکل مستمری های سازمان تامین اجتماعی، سازمان با تشکیل کمیته هایی در ستاد مرکزی برای 1300فرزند دختری که با وجود طلاق با همسر سابق خود زندگی و مستمری پدر یا مادر را دریافت می کردند، تشکیل پرونده داده و موفق شده است مستمری 900نفر را بعد از تأیید رأی قطع کند!

البته اینطور که محمودیان می گوید تعداد طلاق های صوری کشف شده بخش کوچکی از این اتفاق است که در جامعه رخ می دهد و ضربه بد اقتصادی را به پیکره سازمان تامین اجتماعی وارد می کند: سازمان تأمین اجتماعی براساس بخشنامه ها و قوانین خود به صورت دوره ای، استحقاق دریافت مستمری فرزندان دختر را بررسی می کند و درصورت شناسایی افرادی که طلاق های آن ها مصلحتی و به قصد تقلب نسبت به قانون جهت بهره مندی از مزایای تأمین اجتماعی باشد، برخورد قانونی صورت می گیرد.

از آنجا که حسب استفتائات به عمل آمده درخصوص سوءاستفاده از مزایای قانون تامین اجتماعی به واسطه طلاق های صوری از دفتر مقام معظم رهبری و دفتر مکارم شیرازی توسط سازمان تامین اجتماعی سوءاستفاده از مقررات جایز نیست و موجب ضمان است و درصورتی که این کار برخلاف ضوابط و مقررات حکومت اسلامی باشد، جایز نیست.

مدیرکل مستمری های سازمان تامین اجتماعی با تشریح این استفتائات می گوید که این سازمان درصورت وجود ادله مکفی نسبت به قطع مستمری افرادی که به قصد سوءاستفاده از مزایای قانون تامین اجتماعی اقدام به طلاق به قصد تقلب نسبت به قانون و همچنان با همسر قبلی خود زندگی می کنند، اقدام و پرداختی های این افراد را تا تعیین تکلیف نهایی وجود شوهر متوقف خواهد کرد.

کارشناسان کمیته امداد و بهزیستی گرچه موضوع طلاق های صوری برای بهره مندی از مزایای حمایتی این دو نهاد را منکر نمی شوند، اما معتقدند با تغییر سیاست های حمایتی خود سعی کرده اند مانع از طلاق های صوری شوند.

آن ها می گویند برای بهره مندی از خدمات حمایتی ما لازم نیست طلاق بگیرید؛ مثلا کمیته امداد حتی خانواده هایی که مرد خانواده حضور دارد، اما به دلیل نیاز مالی امکان تامین هزینه های زندگی را ندارد هم تحت پوشش قرار می دهد یا حتی خانواده ای که پدر خانواده در زندان به سر می برد.

این نهاد حمایتی درواقع با ارائه تسهیلات اشتغال ارزان سعی می کند این خانواده ها را حمایت کند؛ حتی گاهی هم پا را فراتر می گذارد و سعی می کند با کمک کارشناسان اجتماعی خود زوج های مطلقه را با هم آشتی دهد و به زندگی مشترک شان برگرداند. بهزیستی هم تقریبا به همین شکل اقدام می کند تا دیگر کسی از آن ها به عنوان مشوقان طلاق در جامعه یاد نکند.