از آن جایی که داشتن یک رژیم غذایی سالم در هر سنی بسیار مهم است بنابراین سالمندان هم نیاز دارند که در مورد انتخاب های غذای خود بسیار هوشمندانه رفتار کنند. افراد در سنین بالاتر سیستم ایمنی ضعیف تری دارند و در نتیجه بیشتر به بیماری ها دچار می شوند. در این مطلب با آنچه نباید سالمندان بخورند، آشنا خواهید شد.

داشتن یک رژیم غذایی سالم و مناسب در تمام دوره های زندگی، از کودکی گرفته تا جوانی و سالمندی، از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است و می تواند تضمین کننده سلامت جسمی و ذهنی افراد باشد. با افزایش سن و تغییر شرایط بدن، پایبندی به یک برنامه غذایی مناسب و توجه به مواد غذایی مضر برای سالمندان، اهمیت بیشتری پیدا می کند.

در این مرحله لازم است بدانید کدام یک از مواد غذایی برای سالمندان ممنوع هستند و کدام یک برای آنان مفیدند. با توجه به اهمیت این موضوع، ما این مطلب را برای شما گردآوری کرده ایم تا اطلاعات لازم درباره انواع مواد غذایی مضر و ممنوعه برای سالمندان را در اختیارتان قرار دهیم، لطفا همراه ما باشید.

همان گونه که پیش تر اشاره شد، افزایش سن اغلب با بروز بیماری های مختلف و کاهش توان جسمی همراه است. از این رو، بهترین راه برای داشتن زندگی ای سالم و کم خطر در این دوره، پرهیز از مصرف مواد غذایی مضر و ممنوعه است. در اینجا فهرستی از مواد غذایی را تهیه کرده ایم که مصرف آن ها برای سالمندان می تواند خطرناک باشد و سلامت آنان را به مخاطره بیندازد. با شناخت این موارد، می توانید از بروز بسیاری از مشکلات و بیماری ها در عزیزان سالمند خود پیشگیری کنید.

نمکی که روزانه از طریق مواد غذایی مختلف مصرف می کنیم، می تواند سدیم مورد نیاز بدن را تأمین کند. به طور کلی، هر فرد بالغ باید روزانه حدود 5 گرم نمک مصرف نماید تا سدیم لازم برای بدنش فراهم شود. این مقدار نمک بهتر است از طریق منابع غذایی گوناگون به بدن برسد تا جذب بهتری داشته باشد.

مصرف بیش از حد نمک، به ویژه در سنین بالا، می تواند عوارض متعددی به همراه داشته باشد که جان فرد را به خطر می اندازد. از جمله عوارض مصرف زیاد نمک در دوران سالمندی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

پوکی استخوان
ناراحتی کلیوی
فشار خون بالا
آسم
سرطان معده

مصرف غذاها و نوشیدنی های شیرین، سطح قند خون را افزایش می دهد که به دنبال آن موجب افزایش فشار خون نیز می شود. علاوه بر این، مصرف بیش از حد مواد غذایی شیرین، منجر به افزایش وزن و چاقی در سالمندان می گردد. این عوامل در مجموع می توانند عوارض زیر را به همراه داشته باشند:
بیماری های قلبی و عروقی
کمردرد
پادرد

مواد غذایی چرب حاوی چربی های اشباع و ترانس هستند و به همین دلیل می توانند برای سلامتی همه افراد، به ویژه سالمندان، خطرناک باشند. چربی های اشباع می توانند در دیواره رگ های خونی رسوب کرده و باعث بروز مشکلات قلبی و عروقی شوند. از جمله این مواد غذایی می توان به غذاهای سرخ کرده، چیپس، شکلات، فست فود و سایر خوراکی های مشابه اشاره کرد که پرهیز از مصرف آنها در سنین بالا توصیه می شود.

با افزایش سن، توانایی بدن برای هضم مواد غذایی و انجام فرآیندهای گوارشی کاهش می یابد. به همین دلیل به افراد بالای 55 سال توصیه می شود از مصرف غذاهای سنگین و پرخوری پرهیز کنند.

غذاهای فرآوری شده مانند کنسروها و فست فودها حاوی مقادیر زیادی سدیم، چربی، مواد نگهدارنده و شکر هستند. همه این ترکیبات می توانند در سنین بالا به سلامت افراد آسیب برسانند. بنابراین توصیه می شود سالمندان از مصرف اینگونه مواد غذایی پرهیز کنند تا خطر ابتلا به بیماری های قلبی و فشار خون بالا را کاهش دهند.

قهوه و کافیین موجود در آن، علاوه بر ایجاد انرژی، می توانند با سلول های سرطانی نیز مقابله کنند. با این حال، باید توجه داشت که قهوه می تواند موجب افزایش ضربان قلب و فشار خون موقت شود و به همین دلیل برای سالمندان خطرآفرین باشد. همچنین، از آنجا که سالمندان عموماً خواب سبک تر و کم تری نسبت به جوانان دارند، مصرف قهوه می تواند مشکل بی خوابی را در آنان تشدید کند. از دیگر عوارض مصرف قهوه در سالمندان می توان به موارد زیر اشاره کرد:

کاهش آب بدن
احساس خستگی
استرس و اضطراب
تحریک اسید معده

در تولید نوشیدنی های رژیمی از قندهای مصنوعی استفاده می شود که خود این ماده می تواند باعث افزایش وزن و بالا رفتن قند خون در سالمندان گردد. کالری پایین این نوشیدنی ها ممکن است موجب شود افراد مقدار بیشتری از آن ها را مصرف کنند که این امر می تواند به نتایج معکوس منجر شود.

جوانه های خام در محیط های گرم و مرطوب رشد می کنند و این شرایط، زمینه مناسبی برای تکثیر باکتری های مختلف فراهم می سازد. از آنجا که سالمندان معمولاً سیستم ایمنی ضعیف تری دارند، احتمال ابتلای آنان به بیماری های باکتریایی ناشی از مصرف جوانه های خام به مراتب بیشتر است.

گوشت خام محیطی بسیار مناسب برای رشد عوامل بیماری زایی مانند باکتری های اِکُلی (E. coli) و سالمونلا محسوب می شود. از سوی دیگر، سیستم ایمنی و دستگاه گوارش سالمندان در مقایسه با دیگر گروه های سنی ضعیف تر است. بنابراین، به سالمندان توصیه می شود از مصرف گوشت های خام یا نیمه پز پرهیز کنند تا سلامتشان حفظ گردد. توجه به این نکته نیز حائز اهمیت است که گوشت کاملاً پخته شده، علاوه بر هضم آسان تر، از ابتلا به بیماری های انگلی نیز پیشگیری می کند.

گریپ فروت میوه ای شبیه به پرتقال و منبعی غنی از ویتامین C محسوب می شود. به همین دلیل مصرف آن در فصول سرد سال برای پیشگیری از سرماخوردگی و آنفلوآنزا توصیه می شود. با این حال، باید توجه داشت که این میوه علیرغم فوایدش، ممکن است با بسیاری از داروها تداخل داشته باشد. به عنوان مثال، مبتلایان به فشارخون بالا باید از مصرف گریپ فروت خودداری کنند، زیرا این میوه می تواند آنزیم مورد نیاز برای تجزیه داروی فشار خون را مهار کرده و منجر به افزایش خطرناک فشار خون شود.

توصیه می شود همواره از نوشیدنی های پاستوریزه استفاده کنید، چرا که مصرف انواع غیرپاستوریزه ممکن است باعث ورود باکتری های مضر به بدن شده و خطر بروز مسمومیت غذایی را افزایش دهد.

مصرف شیر خام و نجوشیده می تواند موجب رشد باکتری های خطرناکی مانند اِکُلی، لیستریا و سالمونلا در بدن شود. به همین دلیل، توصیه می شود برای پیشگیری از مسمومیت های غذایی، حتماً از شیرهای پاستوریزه استفاده نمایید.

مصرف ماهی و سایر غذاهای دریایی خام (مانند سوشی) برای سالمندان بسیار خطرناک است. این دسته از مواد غذایی می توانند حاوی انگل ها و عوامل بیماری زای متعددی باشند. برای اطمینان از سلامت این مواد، لازم است غذاهای دریایی حداقل به مدت 4 روز در فریزر منجمد شوند و یا به طور کامل پخته شوند تا کلیه عوامل بیماری زا از بین بروند. بنابراین، به سالمندان توصیه می شود از مصرف ماهی به صورت خام خودداری کنند.

تخم مرغ با دارا بودن مواد مغذی فراوان و سطح کلسترول بالا، باید در سنین بالا با اعتدال مصرف شود. پزشکان توصیه می کنند مصرف تخم مرغ به 3 تا 4 عدد در هفته محدود شده و روش های پختی مانند آب پز کردن به جای سرخ کردن مورد استفاده قرار گیرد. همچنین مشورت با پزشک برای تنظیم میزان مصرف با توجه به شرایط سلامت فرد ضروری است.

پنیرهای نرم به دلیل دارا بودن اسیدیته پایین تر، محیط مطلوبی برای رشد میکروارگانیسم ها محسوب می شوند. در حالی که افراد جوان معمولاً قادر به مقابله با این باکتری ها هستند، دستگاه گوارش و سیستم ایمنی سالمندان اغلب ضعیف تر بوده و توانایی لازم برای دفع این عوامل بیماری زا را ندارد. بنابراین توصیه می شود سالمندان حتماً از پنیرهای پاستوریزه استفاده کنند تا خطر ابتلا به عفونت های باکتریایی مانند لیستریا کاهش یابد.

نان سفید که از آرد تصفیه شده تهیه می شود، برای سالمندان قابلیت هضم دشوارتری دارد. توصیه می شود این نوع نان با گزینه های سالم تر مانند نان های سبوس دار یا نان چندغله جایگزین شود. نان های کامل با دارا بودن فیبر، ویتامین ها و مواد معدنی بیشتر، می توانند به بهبود فرآیند گوارش و جذب بهتر مواد مغذی در سالمندان کمک شایانی نمایند.

افراد بالای 65 سال با تغییرات قابل توجهی در توانایی های جسمی و حواس خود روبرو می شوند. کاهش حس چشایی و بویایی از مهم ترین چالش های این دوره است، تا جایی که بسیاری از سالمندان از بی مزگی غذا شکایت دارند. این تغییرات، لزوم توجه دقیق به تغذیه سالمندان را برای حفظ سلامت جسمی آنان پررنگ می کند.
در چنین شرایطی، دو الگوی رفتاری نگران کننده در سالمندان مشاهده می شود:

برخی به دلیل کاهش حواس به پرخوری روی می آورند که می تواند منجر به چاقی و بیماری هایی مانند دیابت و فشار خون شود.
برخی دیگر به دلیل کاهش اشتها یا عوامل دیگر، با کم خوری و سوءتغذیه مواجه می شوند که خطری جدی برای سلامت محسوب می شود.

نکته حائز اهمیت این است که تجویز رژیم های سخت، تک غذایی و افراطی برای سالمندان کاملاً ممنوع است. یک برنامه غذایی صحیح و اصولی می تواند تأثیر بسزایی در سلامت و نشاط سالمندان داشته باشد. همان گونه که در این مطلب بررسی شد، آگاهی از غذاهای مضر و کنترل میزان و نحوه مصرف آنها، نقش مهمی در حفظ سلامت این عزیزان ایفا می کند.

تأکید پایانی: مراقبت تغذیه ای از سالمندان نیازمند توجه همزمان به دو خطر متضاد پرخوری و کم خوری است، و هرگونه مداخله غذایی باید تحت نظارت متخصصان تغذیه و با درنظرگیری شرایط خاص هر فرد صورت پذیرد.

منبع: راسخون